Danimarka Niye Çok Çalıştığım İçin Oturma İznimi Almaya Çalışsın Ki?
Fazla Çalışarak Danimarka Vizenizden Olmayın!
“Göçmenlik Dairesi'nden (SIRI’den) tehdit gibi bir mail aldım. Bir ayda 233 saat çalıştığım için vizemi iptal etmeyi düşündüklerini yazmışlar, şok oldum. Sorun şu ki ben sadece 84 saat çalışmıştım!”
İlk olarak İngilizce yayınlanan bu hikaye okuyucumuz Metehan tarafından gönderilmiştir.
Metehan, Danimarka Teknik Üniversitesi, DTÜ'de Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği bölümünde okuyan bir yüksek lisans öğrencisidir. Aslen Kayserili Metehan eşi Sena'yla birlikte Danimarka'da bir gelecek arıyor. Danimarka'nın yüksek yaşam maliyetleriyle başa çıkan birçok öğrenci gibi Metehan da öğrenci çalışan olarak işe koyuldu.
Yaklaşık bir yıl boyunca Kopenhag İşletme Okulu, CBS'te çalıştı. Orada, Kopenhag Girişimcilik Okulu, CBE'de Platform ve Veri Analitiği Öğrenci Asistanı olarak görev yaptı.
CBS'te çalışmayı uzun vadeli bir yatırım olarak görüyordum. Elbette biraz para biriktirdim. Ama benim için daha değerli olan kısmı o üniversitedeki fikir kümesiydi. Öğrenciler ve genç girişimciler habire birbirleriyle fikir alışverişinde bulunuyordu ve o ortam benim için çok ilham vericiydi.
Ne yazık ki öğrencilik hayatını ve iş hayatını dengelemek beklenmedik zorluklar doğurabiliyor. Danimarka'da uluslararası öğrencilerin istihdamına ilişkin bazı katı kurallar vardır. Bu kuralların amacı, uluslararası öğrencilerin amaçlanan eğitim programından sapmamalarını sağlamak.
Mevcut kurallara göre öğrenciler Eylül ve Mayıs ayları arasında ayda en fazla 90 saat çalışabilir. (Daha önce bu haftada 20 saat olarak belirtiliyordu). Kalan yaz aylarındaysa öğrenciler tam zamanlı çalışabilir. Bu sınırın üzerinde çalışmak yasaktır. Danimarka Göçmenlik Dairesi SIRI, veya tam adıyla Styrelsen for International Rekruttering og Integration, Metehan gibi uluslararası öğrencilerin her ay kaç saat çalıştığını takip ediyor. Ola ki bir öğrencinin yasadışı çalıştığına inanırlarsa öğrenci ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalabiliyor.
Yayın: 1 Temmuz 2024 - Son güncelleme 2 Temmuz 2024. Yabancı öğrencilerdeki yarı zamanlı çalışma hakkında değişiklik
1 Temmuz 2024 tarihinde, yabancı öğrencilerin yarı zamanlı çalışma hakkına ilişkin yeni kurallar yürürlüğe girecektir.
Öğrenciler için oturma ve çalışma izinleri konusundaki Yürütme Emri 1 Temmuz 2024 tarihinde değiştirilecektir.
1 Temmuz 2024'ten itibaren yarı zamanlı çalışma izni verilen veya daha önce verilmiş olan tüm öğrencilerin artık ayda 90 saat çalışma hakkı olacak. Bunun yanında Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında tam zamanlı çalışma hakkına sahip olacaklar.
Bu düzenlemeler uluslararası öğrencileri hedef aldığı için Danimarkalı işverenler bu kuralları bazen göz ardı edebiliyor. Metehan CBS'te çalışırken maaş anlaşması saatlikti. Ancak maaş bordroları toplu olarak ödeniyordu ve bazen de gecikmeli olarak eline ulaşıyordu. Bu, bazı ayların 0 saat, bazılarının ise 233 saat olarak kaydedilmesiyle sonuçlandı!
Kasım ayında SIRI 233 saat çalıştığımı yanlışlıkla tespit ettiğinde anında e-boks'uma bildiri gönderdiler. Maaş bordromu, çalışma saatlerimi ve bunları destekleyebilecek benzeri kanıtları 14 gün içerisinde görmeyi talep ettiler. Başarısız olursam ya uyarıyla karşı karşıya kalacaktım ya da Danimarka'da ikamet hakkımı kaybedecektim!
Metehan aceleyle bulabildiği tüm belgeleri toplayıp SIRI'nin sistemine gönderdi. İki hafta sonra, '233 saatin yanlış basıldığını kanıtlayamadığ'ını belirten bir cevap aldı. Bu ihlal sadece 1 ayı kapsadığı için kendisine bir defaya mahsus uyarı verildi. Sistemi tekrar tetiklediği takdirde Danimarka'da yaşama hakkını kaybedecek.
Bana şahitlik etmeleri için CBS'e ulaşmayı denedim. Ancak orada çalışmayı bıraktığım için CBS'ten hiç kimse davamı üstlenmek istemedi. Muhasebeyi armaryı denedim, eski müdürümü, İK… Kimseden yanıt yok. Hala CBS'ten gecikmeli bir maaş bordrosu daha bekliyorum ve şimdi o bordronun SIRI'yi tekrar tetiklememesi için dua ediyorum.
Metehan şimdi kendi okuduğu DTÜ'ye geçti ve orada araştırma görevlisi olarak çalışıyor. Metehan'ın halim selim tavrına rağmen ceza alması onun için bir hayal kırıklığı olmuştur. Kimseyi aldatmamış, vergi kaçakçılığı yapmamış, kara para aklamamış... Ancak SIRI'nin değerlendirmesinde o bir suçluymuş gibi muamele görüyor.
Benzer bir durum öğrenciyken benim de başıma gelmişti. Bir ayda 100 saatlik maaş almıştım çünkü maaşımın yatacağı Danimarka'daki banka hesabımın açılmasını haftalarca beklemiştim. SIRI'den aynı 14 gün süreli uyarıyı da almıştım. Neyse ki benim durumumda yöneticim SIRI'yi şahsen arayıp durumu onlara açıklamaktan çekinmedi. Sonrasındaysa herhangi bir sabıka kaydedilmedi.
Danimarka'da çalışan bütün Uluslararası Çalışanlara 5 İpucu vermek istiyorum:
Vizenizin çalışma haklarını iyi okuyun. Meslektaşınız için uygun olan şeyler sizin için kısıtlanmış olabilir.
İşvereninizle yakın bir ilişki kurun ve onların uluslararası çalışanların çalışma haklarını iyi anladığından emin olun.
Bir sendikaya katılın! İşyerinin dışından size yardımcı olacak bazı kişilerin olması faydalı olacaktır.
Maaş bordronuzu görmeyi talep edin. Danimarkalı iş arkadaşlarınız sizin kadar sık denetlenmese bile SİZİN sık sık denetleneceğini varsayın.
Sürekli istihdam Danimarka'da nihai Daimi İkamet ve Vatandaşlık hakları için ciddi bir şarttır. Böyle aksaklıklar yüzünden moralinizi bozmamaya çalışın, cesaretiniz kırılmasın!
Danimarkalı işverenlerin uluslararası öğrencilere yönelik kısıtlamaları anlaması bir fark yaratacaktır ve kendi tecrübemden nasıl fark ettiğini görmüşlüğüm var. Öğrencilerin ve yeni mezunların Danimarka ekonomisine katkıda bulunabilmeleri için tehdit altında hissetmemeleri şarttır. CBS'in muhasebe yöntemlerini değiştirmesi ve Danimarkalı işverenlerin nasıl daha duyarlı olabileceğini anlamak, anlatmak gerekiyor.
İşyerinizdeki stajyerler ya da öğrenciler hiç böyle bir uyarıyla karşılaştı mı? Bu hikayeyi işvereninize iletin! Belki de yarın öbür gün bir iş arkadaşınızın Danimarka'da oturma hakkını kurtararak makbule geçersiniz!
Not: Bu yazı ilk olarak 7 Aralık 2024’te yayınlanmıştı. Metehan birkaç gün önce bize ulaşarak ilginç bir güncelleme verdi. Polis kendisine ulaşarak Metehan’ın kural çiğnemediğine dair “geçerli delil” bulduklarını açıkladı ve Göçmenlik Dairesi’nin önceki uyarısını da iptal etmiş oldu.