Danimarka'da Geçen Hafta (05.02 - 12.02) 5. Bölüm, 2023
Deprem desteği; Sigaranın sonu; Enflasyon yardımı
Editörden
Bildiğiniz gibi, 6 Şubat 2023’te Türkiye’nin güneydoğusunda iki yıkıcı deprem meydana geldi. 13,5 milyon insanın etkilendiği depremde çok sayıda insan yaşamını yitirdi, yoğun nüfuslu 10 şehirde binlerce bina yıkıldı. Bazı yerlerde sıcaklıklar sıfırın altına iniyor ve etkilenen bölgelere olması gerektiği kadar çabuk ve yeterli yardım ulaşamıyor. İnsanlara acil olarak gıda ve çadır gibi temel ihtiyaçların ulaştırılması gerekiyor. 4. seviye alarm veren Türkiye uluslararası yardım istedi.
Siz de destek olabilir, aşağıdaki bağlantıyı kullanarak kredi kartı veya Mobile Pay ile kolayca bağış yapabilirsiniz.
Bu bağlantıyla ulaşılan Danimarka101 alt sayfası, Turkish Expats in Denmark tarafından düzenlenmiştir. Danimarka101, Türkiye’den Danimarka’ya yakın dönemde profesyonel veya akademik sebeplerle gelen kişileri desteklemeyi amaçlayan bir web rehberi ve topluluktur.
Danimarka Siyasetinde Öne Çıkanlar
Yeni Yasalar ve Yönetmelikler
Enflasyon yardımı: Danimarka Parlamentosu’nda çoğunluk, enflasyondan etkilenen vatandaşlara destek olarak 2,4 milyar DKK harcama konusunda anlaşmaya vardı.
Mayıs 2023’te “ældrecheck” alan 290.000 emekliye 1,1 milyar DKK ayrılarak Mayıs 2023’te kişi başına vergiden muaf 5.000 DKK verilecek.
Maddi durumu kötü olan, çocuklu ailelere ayrılan rakam 300 milyon DKK.
Yoksul ailelerden gelen çocuklara yardım eden derneklere 100 milyon DKK ayrılması kararlaştırıldı.
Küçük şehirlerdeki enerji-yoğun gıda işletmelerine doğrudan destek olarak 75 milyon DKK harcanacak.
Şirketlerin A-skat ve AM-bidrag ödemelerinin son tarihi Temmuz 2023’ten itibaren 3 buçuk ay ve Ağustos 2023’ten itibaren 6 ay olacak şekilde uzatıldı.
Bir kreşte (dagplejer) çalışıyorsanız, vergi indiriminiz (fradrag) yüzde 60’tan yüzde 68’e çıkacak (hem özelde hem de kamuda).
İlaç gideri yüksek olan vatandaşlar daha az para ödeyecek.
Doğalgazdan merkezi ısıtmaya (fjernvarme) geçmek isteyen evlere destek olarak 200 milyon DKK ayrılacak.
SU alan engelliler ve bekar ebeveynlere vergiden muaf bir ödeme yapılacak şekilde 12 milyon DKK ayrılacak.
Tahliye edilme tehlikesiyle yüz yüze olan kiracılara yapılacak yardım ise 10 milyon DKK.
Gürültü kirliliğini azaltmak için 270 milyon DKK: Ulaştırma bakanı, altı gürültü kalkanı projesi ve üç pilot projeye 270 milyon DKK ayrılmasına karar verdi. Çalışma 2025 yılında tamamlanacak.
Konumlar; Randers, Kolding, Vojens, Rudersdal, Gentofte ve Hvidovre olarak belirlendi.
Viborgvej’da (Randers) her eve ayrı ses izolasyonu yapılacak şekilde bir pilot proje yürütülecek.
Kanun teklifleri ve öne sürülen fikirler
Emeklilerin de çalışabilmesi gerekiyor: Hükümetin öne sürdüğü yasa teklifinde emeklilerin hem emekli maaşı alıp hem de maaş kazanabileceği imkânların sağlanması konusu ele alınıyor.
Hükümet en az 1.050 emeklinin çalışma hayatına dönmesini bekliyor.
Kanun, Ocak 2024’te geriye dönük olarak yürürlüğe girecek ve Ocak 2023’ten sonrasını kapsayacak.
Daha pahalı sigaralar: Sağlık bakanı, sigara fiyatını Danimarka’daki sigara kullanıcılarının sayısını etkileyecek bir seviyeye yükseltmeyi düşünüyor. Şu anda nüfusun yüzde 20’si sigara içerken, yüzde 25’i bir çeşit nikotin ürünü kullanıyor. Etki yaratmak için fiyatın 60 DKK’dan 100 DKK’ya yükseltilmesi gerekiyor.
Siyasi arena
Venstre lideri hastalık iznine ayrılıyor: Hükümet üçlüsünden biri olan, Savunma Bakanı Jakob Ellemann-Jensen hastanede geçirdiği bir haftanın sonunda mevcut iş yükünün sağlığına ağır geldiğini fark ettiği için süresiz hastalık iznine çıkmaya karar verdi.
DF, Nye Borgerlige’ye karşı: Sağcıların kendi aralarında verdiği savaşta işler kişiselleşiyor. Aşırı sağın en öne çıkan isimlerinden DF bugünlerde rakibi Nye Borgerlige’nin peşinde. İlk turda, Nye Borgerlige parlamentodaki iki üyesini kaybetti (altı üyeden dörde düştü). DF’ye geçenler, partinin üye sayısını beşten yediye yükselttiler. Nedeni ise ideoloji ile ilgili değil, erkle ilgili.
Nye Borgerlige’nin yeni lideri: Milliyetçiler ve liberteryenler (partinin içindeki iki cenah) arasındaki mücadeleden galip çıkan liberteryenlerden biri olan Lars Boje Mathiesen, Nye Borgerlige’nin yeni lideri oldu.
Lars Boje Mathiesen, Aarhus’ta Liberal Alliance’nin eski belediye meclis üyesiydi.
2016’da Liberal Alliance tarafından parlamentoya aday gösterilmediği için Nye Borgelige’ye geçti.
Amatör hentbolcu, serbest müzisyen ve eski ilkokul öğretmeni.
Danimarka Ekonomisinde Öne Çıkanlar
İthal edilenden 358 milyar DKK daha fazla ihraç edildi: 2022’de ulaşılan bu rakam, Danimarka ticareti açısından tarihî bir kâr oranı.
Ticaret fazlası, Danimarka Kronu’na olan talebi artırarak Merkez Bankası’nın faiz oranlarını Avrupa Merkez Bankası’na kıyasla daha düşük bir oranda artırmasına olanak sağladı.
Piyasa
Nemlig ve 3F arasındaki savaş sona erdi: Nemlig.com nihayet sürücüleri için toplu sözleşme imzalamayı kabul etti. Sözleşme yalnızca doğrudan şirketin çalışanı olan sürücüler için geçerli olacak. Bununla birlikte taşeronların da sürücülerine daha iyi koşullar sunması gerekecek.
Anlaşmazlık, 2021’de Nemlig.com’da çalışan sürücülerin ve depo çalışanlarının kötü çalışma şartlarıyla ilgili birkaç olayın ortaya çıkmasının ardından başlamıştı.
Mærsk rekor düzeyde kâr elde etti: Nakliye şirketi, 2022’de 203 milyar DKK kâr elde etmesine rağmen yalnızca 6 milyar DKK vergi ödedi. Nakliye şirketleri kurumlar vergisinden muaf tutuluyor, filo büyüklüğüne göre sadece tonaj vergisi ödüyorlar.
Danimarka’da Yaşam Hakkında Öne Çıkanlar
Aalborg Havalimanı’nda ücretsiz otopark devri kapanıyor: Danimarka’da ücretsiz park yeri olan son havalimanında 20 Nisan 2023’ten itibaren 24 saat araç park etmenin ücreti 20 DKK olacak. Diğer havalimanlarına kıyasla hayli düşük bir ücret anak havaalanını geliştirmek için daha geniş bir bütçeye ihtiyaç duyuluyor.
Aarhus Limanı’nın geliştirilmesi için 103 hektarlık alan ayrıldı: Belediye meclisi ilk etapta limanın 43 hektar, daha sonra 40 hektar daha genişletilmesine karar verdi. Yüzde 50 büyütülecek olan liman, bölgede büyük bir istihdam yaratılmasını da sağlayacak.
Kopenhag’da teftiş bölgesi belirlendi: 8-22 Şubat tarihleri arasında polis Kopenhag’ın Nørrebro ve Nordvest bölgeleri arasında herhangi bir vatandaşı arama emri olmadan durdurup arayabilecekleri bir alan belirledi. Karara sebep olarak bıçaklı saldırı ve silahlı çatışmayla sonuçlanan bir çete savaşı gösteriliyor.
2.075 şirket bilgisayar korsanlarının saldırılarına maruz kaldı: 2022’de Danimarka’da saldırıya uğrayan şirket sayısı bir önceki yıla göre yüzde 64 arttı. En yaygın saldırı, bilgisayar korsanlarının şirketin kritik verilerini şifrelediği ve belli bir miktar para karşılığında geri verdiği fidye yazılımları ile gerçekleştirildi. BT güvenliği açısından dünyayı biraz geriden takip eden Danimarka listede 32. sırada.
Billund Havalimanı’nda 80 kg bal ele geçirildi: Afrika’dan gelen dört yolcu, AB dışından Danimarka’ya bal sokmanın yasa dışı olduğunu talihsiz bir şekilde öğrendi. Avrupa Birliği dışından nelerin getirilip getirilemeyeceğine dair kurallara buradan erişebilirsiniz.
Sağlık
Dikkat: Tedavisinin bir parçası olarak Dicillin Sandoz 500 mg kapsül kullananların veya elinde bu ilaç bulunanların ilacı eczanelere iade etmeleri gerekiyor. Halihazırda tedavi gören kişilere eczaneler tarafından alternatif bir antibiyotik verilecek. Antibiyotiği kullanan bazı kişilerde dirençli bakteriler (KDE) sebebiyle enfeksiyon gözlemlendi.
35.000 kişinin reçeteyle Dicillin aldığı, Statens Serum Institut tarafından bu kişilerle iletişime geçileceği belirtiliyor.
Cilt kanseri uygulaması: Kopenhag Bölgesi’ndeki aile hekimleri cilt kanserini tespit etmek için “Dermloop” adlı bir uygulama kullanıyor.
Uygulama şimdiye kadar Kopenhag Bölgesi’nde test edildi. İlerleyen günlerde Güney Danimarka’da da tanıtılacak.
İklim
Tek kullanımlık kahve bardakları için “pant” kararı: Aarhus belediye meclisi, kafelerden alınan tek kullanımlık kahve bardaklarını depozitolu hale getirmeye karar verdi. Bardağı iade ederek depozitoyu geri alabilirsiniz.
Deneme programı üç yıl sürecek.
Belediye meclisi bu kararı diğer paket servis kutularında da hayata geçirmek istiyor.
Kafelerin bu deneme programına katılımı gönüllülük esasına dayalı olacak (şimdiye kadar kaydolan kafe saysı 25).
Jelimir Vlastici ile Spor
Rune yarı finalde. Geçen hafta Danimarka’nın Hindistan’a karşı kazanmasına yardım ettikten sonra Holger Rune, Montpellier’deki Open Sud de France tenis turnuvasında yarı finale yükseldi.
“2022 yılının para-sporcusu” ödülü, Danimarka tekerlekli sandalye ragbi milli takımına verildi.
Avrupa Birliği’nde Öne Çıkanlar
Ukrayna’ya 100 eski tank bağışlandı: Danimarka hükümeti Ukrayna’ya en son Bosna’daki savaş sırasında (1994) kullanılmış 100 adet Leopard 1 tankı gönderme kararı aldı.
Porno sitelerine girebilmek için kimlik gerekli olacak: Şimdilik bu uygulama sadece Fransa’da geçerli. Hükümet, porno sitelerinin, siteye erişen kullanıcılardan reşit olduklarına dair kanıt istemelerini gerektirecek bir yasa önerdi fakat kimlik istemek gizlilik yasalarını ihlal ettiğinden henüz detaylar netleştirilmiş değil.
Danimarka Hakkında Uluslararası Medyada Öne Çıkanlar
Danimarka, Kuzey Denizi’nde karbon depolamayla ilgili ilk izinleri verdi.
BM komitesi Danimarka’yı “ırkçı” sanat sergisini soruşturmamakla suçluyor.