Danimarka’da Geçen Hafta (05.03 - 12.03) 9. Bölüm, 2023
Kira yardımı; İnşaatta toplu sözleşme; Telefon dolandırıcılığı
Başeditörden
2023 Avrupa Vatandaşları Ödülü’ne aday proje: Avrupa’da işbirliğini, karşılıklı anlayışı, Avrupai ortak değerler ile temel hakların teşvik edilmesini ve Avrupa vatandaşlarının arasındaki dayanışmayı öne çıkaran bir proje biliyorsanız, 31 Mart’a kadar bu linkten aday gösterebilirsiniz.
Kazanan, Avrupa Parlamentosu tarafından onur madalyasıyla ödüllendirecek.
İlan: Last Week in Denmark’ın Lehçe edisyonundan sorumlu ekibe katılacak çevirmen, düzeltmen ve reklamcılar aranıyor. Danimarka’daki Polonyalıların kendi dillerinde habere ulaşmasını destekleyebilecek birilerini tanıyorsanız bu formu iletebilirsiniz.
Danimarka Siyasetinde Öne Çıkanlar
Yeni Yasalar ve Yönetmelikler
Toplu konutlardaki kiracılara geçici kira yardımı: Enflasyon yüzünden kira ödemekte zorlananları desteklemek amacıyla, bu sonbaharda 350 milyon DKK harcanacak. Konut dernekleri ödeneğe başvuracak ve parayı ihtiyaç sahiplerine dağıtacak.
Henüz kimlerin kira yardımı almaya hak kazandığı ve yardımın ne süreyle yapılacağı bilinmiyor.
Reşit olmayanlar, ebeveyn izni olmadan kriz merkezinde 48 saate kadar kalabilecek: Parlamentoda çoğunluk, evden kaçan çocukların aileden izin alınmadan çocuk ve genç kriz merkezlerinde ağırlanmasına izin vermeye karar verdi.
Genç yaştaki bazı çocuklar, ebeveynlerinden gördükleri psikolojik veya fiziksel şiddet ya da ihmal sebebiyle evden kaçabiliyor.
14 yaş ve üzerindeki çocuklar merkezlerde 7 gün değil, 14 gün kalabilecek.
Siyasi arena
Yeni ekonomi bakanı: Danimarka’nın en güçlü ikinci adamı Jakob Ellemann Jensen bir aydan uzun süredir hastalık izninde. Görevine ileriki bir tarihte geri döneceğini iddia etmesine rağmen hükümette bazı pozisyonlarda değişiklik yapıldı. Eski ekonomi bakanı Troels Lund Poulsen savunma bakanlığını devralacak ve yerine Güney Danimarka Bölgesi Başkanı Stephanie Lose geçecek.
Venstre’nın (Liberaller) başkan yardımcısı olan Stephanie Lose parlamentoya geç girmiş olsa da Jakob Ellemann Jensen’in hastalık izninden dönmemesi durumunda liberallerin yeni lideri olmaya aday.
Yeni aşırı sağ hareket: İnanması güç olsa da Nye Borgerlige, DF ve DD, bazı Danimarkalılara göre yeterince aşırı sağ sayılmıyor. Nye Borgerlige liderliğindeki değişiklik, parti içinde bir savaşa yol açmıştı. “Komplocu” fraksiyon, partiden ayrılmaya ve kendi hareketini kurmaya karar verdi.
Frit Borgerligt Fællesskab isimli bu fraksiyon, komplo teorilerine inananlardan oluşuyor.
Kral öldü, yaşasın kral: Sadece bir ay önce Nye Borgerlige, Pernille Vermund’un yerine yeni bir başkan seçmişti. Haftalar süren iç savaşın ardından partinin merkez yönetim kurulu, yeni başkanı (Lars Boje Mathiesen) partiden ihraç etti.
Lars Boje’nin parti fonlarından 350.000 DKK’nın özel hesabına aktarılmasını ve aylık 55.000 DKK ile 4 yıllık sözleşme istemesi ihraca sebep olarak gösteriliyor.
3 milletvekili kaybeden partinin geriye sadece 3 milletvekili kaldı.
Merkez yönetim kurulu, Lars Boje’yi partiden gece alınan bir kararla ihraç etti. Lars Boje parti başkanı olmadığını sabah uyandıktan sonra öğrendi.
Eski başkan Pernille Vermund, başkanlığa geri dönmeye karar verdi.
Lars Boje, Nye Borgerlige’nin içindeki liberteryen fraksiyonla birlikte Liberal Alliance’ye geçebilir.
Danimarka Ekonomisinde Öne Çıkanlar
Şubatta enflasyon oranı yüzde 7,6: Ocakta enflasyon oranı yüzde 7,7 idi. Sadece yüzde 0,1’lik bir düşüş gösteren enflasyonun düşme hızı ekonomi uzmanlarını endişelendiriyor. Yüzde 2 enflasyon oranına ulaşılması hedeflenirken, bu süreçte bankalar faiz oranlarını yükseltmeye devam ederek daha az para harcanmasını sağlamaya çalışacak.
Yeni emlak vergisi değerlendirmeleri: Eylül 2023’te yeni bir emlak vergisi değerlendirmesi yapılacak (halihazırda değerlendirme alan ilk grup bundan muaf olacak). Yeni değerlendirmeye göre, 2024’te ne kadar emlak vergisi (Ejendomsværdiskatten) ve arsa/arazi vergisi (Grundskylden) ödemek gerektiği öğrenilebilecek.
1,7 milyon özel evin yeniden değerlendirilmesi gibi büyük bir operasyonda büyük sorunlarla karşılaşılacak gibi görünüyor ve hatalar yapılacağından korkuluyor.
Herhangi bir hata yapılması durumunda 2025 yılına kadar şikâyet etmek veya hatayı düzelttirmek mümkün olmayacak.
Eylül ayında alınacak değerlendirme ön değerlendirme olacak. Son değerlendirme 2025’te edinilecek. Ancak 2024’te ön değerlendirmeye göre ödeme yapılacak.
Sorunların esas sebebi, ev sahiplerinin mülklerindeki değişiklikleri bildirmeyi unutması veya bildirseler bile bilgilerin kaybolması sebebiyle BBR’de (Bina ve Konut Kaydı) hatalar olması. Değerlendirmede yalnızca 1 Ocak 2022’den önce BBR’de yer alan bilgiler dikkate alınacak.
İnşaat işçileri için yeni toplu sözleşme: 3F isimli sendika ve inşaat sanayisi önümüzdeki iki yıl boyunca geçerli olacak sözleşme konusunda anlaşmaya vardı. Ancak anlaşmanın uygulamaya konulabilmesi için sendika üyeleri tarafından oylanması gerekiyor.
İnşaat sektöründe 165.000 kişi çalışıyor.
En düşük ücret 2023 ve 2024’te, saatte 4,5 DKK artacak.
Emeklilik payı, şirketin yüzde 2 daha fazlasını karşılayacağı şekilde değişiklik gösterecek.
“Fritvalgsordning”e yüzde 1,8 daha fazla ayrılacak.
Danimarka’ya yeni gelenlerin, inşaatta çalıştıkları ilk dört ay maaşları saat başına 25 DKK yüksek olacak. Bu süre içinde işçiye “iyi bir barınma” opsiyonu sunulmazsa, yüksek maaş ödemesi 12 ay boyunca devam edecek.
Toplu sözleşme onaylanırsa, işçiler daha da fazla maaş zammı için yerel olarak pazarlık masasına oturabilecek.
Banka kredilerinde faiz oranı indirimi: Yıllık faiz giderleri 50.000 (tek kişi) veya 100.000 DKK’dan (çift olarak) düşük olanlar, mart ayında yapılan vergi hesaplamasında yüzde 33,6’lık bir oranı geri alacak. Bu miktarın üzerinde kalan rakamlar için geri alınacak oran ise 25,6. Faiz giderleri son bir yılda artanlar en azından harcadıkları rakamın bir kısmını geri alacaklar.
Piyasa
Ev fiyatları üst üste 9 aydır düşüyor: Ortalama fiyatlar ocağa kıyasla şubat ayında yüzde 0,6 azaldı ve bu düşüş trendi son 9 aydır devam ediyor. Geçen yıl ev fiyatlarında yüzde 8,4 ila yüzde 9,1 oranında bir düşüş gerçekleşti. Ekonomistler, 2023’ün geri kalanında da fiyatların düşmeye devam etmesini bekliyorlar. Yeterli parası olanların yeni bir ev almaları için mükemmel bir fırsat olabilir.
Uzun mesafe yolculuklar için 79 DKK’ya otobüs bileti: Ucuz otobüs taşımacılığı pazarına yeni katılan Fleet, pazardan pay alabilmek için Flixbus ve Kombardo Expressen ile rekabet edecek. Bir Viking Bus girişimi olan Fleet’in “Fleet Bus” uygulamasından 30 Mart’tan itibaren bilet satın alınabilecek.
Danimarka mühimmat fabrikası yeniden açılacak: Ukrayna’daki savaş, Avrupa Birliği ülkelerini askeri teçhizat, silah ve mühimmat üretimine yatırım yapmaya mecbur bıraktı. Bu pazarın canlanması, bu alanla ilgili fikirler üreten girişimcilere de fırsat sunuyor. 2020’de kapatılan, Frederikshavn yakınlarındaki Denex mühimmat fabrikası yeniden açılacak. Fabrika 1676’da kuruldu ve yüzyıllar boyunca Danimarka’nın tek mühimmat üreticisi olarak hizmet verdi.
Danimarka’da Yaşam Hakkında Öne Çıkanlar
Yaşlılar telefon dolandırıcılığına maruz kalıyor: 2022’de yaşlılara yönelik telefon dolandırıcılığı vakalarının sayısı yüzde 55 arttı; toplam 1.845 vaka kayda geçti.
Kredi kartı dolandırıcılar tarafından kullanılırsa veya yanlış bir bağlantıya tıklanıp açılan sayfaya kart bilgileri girilirse paranın bir kısmını geri almak mümkün. Ancak, telefon görüşmesi esnasında banka hesabınızı açmaya yönlendirilir ve para transferini kendiniz yapacağınız şekilde manipüle edilirseniz, herhangi bir para iadesi alamazsınız.
Polis, eve gelen birine kartın verilmemesini; telefon üzerinden kişisel bilgilerin paylaşılması, para transferi yapılması veya benzeri taleplerle karşılaşılması durumunda telefonunun derhal kapatılmasını tavsiye ediyor.
Danimarka’da 80.000 ila 150.000 kişi dijital olarak kendine zarar veriyor: Bu kişiler kendilerini kesiyor ve kapalı gruplarda fotoğraflar yayınlıyor, sahte profiller oluşturup sosyal medyada kendileriyle dalga geçiyorlar. Üç çeşit dijital kendine zarar verme türü bulunuyor.
Dijital olarak kendine zorbalık / kendini trolleme: Kişinin kendi gerçek profiline sahte bir profilden zararlı yorumlar yazması.
Kendini tuzağa düşürme: Kişinin kendisini nefret dolu yorumların hedefi haline getirecek paylaşımlar yapması.
Kişinin kendine verdiği fiziksel zararın dijitalleştirilmesi: Kendine fiziksel zarar verme görsellerini internet ortamına yüklemek.
Bu durum, intihara meyilli davranışlara ve intihar teşebbüslerine dönüşebilir.
Bu davranışları sergiliyorsanız ya da böyle birini tanıyorsanız, yardım için şu bağlantılara tıklayabilirsiniz: Cyberhus, Yeme bozukluğu ve kendine zarar verme derneği, GirlTalk, Headspace, Life Line, Çocuk Hattı.
Sağlık
Benlerinizi kontrol ettiniz mi? Ben kanseri 15 ila 34 yaşındaki kişilerde en sık görülen kanser türü. Gençlerin sadece yüzde 35’i en az üç ayda bir benlerinin şekil veya renk değiştirip değiştirmediğini kontrol ettiriyor. Erken teşhis sayesinde ölümcül olabilecek durumların önüne geçilebilmesi mümkün.
Kanser Derneği; asimetri, pürüzlülük, birden fazla renk, 6 milimetreden büyük çap veya benlerin büyümesi gibi unsurların göz önünde bulundurulmasını ve benlerin en az üç ayda bir kontrol edilmesini öneriyor. Benlerin nasıl kontrol edileceğine dair daha fazla bilgi almak için bu internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
İklim
2030’dan itibaren uluslararası suların yüzde 30’u koruma bölgesi haline gelecek: Günümüzde uluslararası suların yalnızca yüzde 1’i balıkçılıktan, gemi rotası olarak kullanılmaktan ve deniz yatağı araştırmalarından (örneğin madencilik) korunuyor. Birleşmiş Milletler’e üye ülkeler, okyanusları korumak için tarihî bir anlaşmaya imza attılar.
Avrupa Birliği’nde Öne Çıkanlar
Avrupa Birliği, 2030 yılına kadar enerji tüketimini yüzde 11,7 azaltacak: AB Konseyi ve AB Parlamentosu, Avrupa Birliği genelinde enerji tüketiminin azaltılmasını kabul etti.
Avrupa’da en çok hangi ülkelerde grev yapıldığını ve bunun ekonomi üzerindeki etkisini İngilizce olarak buradan okuyabilirsiniz.
Kişisel gelişim fırsatları
18 yaşında bir genç tanıyor musunuz? 18 yaşındaki gençler, DiscoverEU’ya başvurarak ücretsiz Interrail bileti alabilir, bu biletle Avrupa içinde 30 güne kadar trenle ücretsiz seyahat edebilirler. 15 Mart’tan itibaren buradan başvuru yapılabilir.
İlanlar
Çevrimiçi, 16 Mart: Vergi iadesi işlemleri kafanızı mı karıştırıyor? Vergi beyannameniz bilmediğiniz bir dilde mi yazılmış? Nerede yaşarsanız yaşayın vergiler toplumun kaçınılmaz bir unsuru. Danimarka Vergi Sistemi webinar’ına buradan kaydolarak hayatınızı biraz daha kolaylaştırabilirsiniz.
Çevrimiçi, 16 Mart: Bu etkinlikte, Danimarka konut piyasası hakkında bilgi alabilecek ve ev kiralarken ya da satın alırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini öğreneceksiniz. Etkinlik kapsamında farklı finansman seçenekleri katılımcılarla paylaşılacak ve Kopenhag’daki çeşitli semtler hakkında bilgi verilecek. Bu bağlantıya tıklayarak etkinliğe kaydolabilirsiniz.
Aalborg, 22 Mart: Gigantium’daki İş Fuarı’na katılarak bir sonraki işvereninizle tanışabilir, ücretsiz bir şekilde özgeçmişinizi kontrol ettirip profesyonel bir fotoğraf çektirebilirsiniz.
Kopenhag, 23 Mart: Kay Xander Mellish’in yeni kitabı “Danimarka’da Nasıl Çalışılır”dan gözlemlerini paylaştığı; işyerinde yazılı olmayan kurallar ve beklentiler hakkında ve genel olarak Danimarka’da işyeri kültürüne dair son derece yararlı ve eğlenceli ipuçları edinebileceğiniz bu etkinliğe şu linkten kaydolabilirsiniz.
Aalborg, 24 Mart: Kariyerlerindeki ve hayatlarındaki en büyük başarısızlıklarını paylaşacak olan 4 harika konuşmacıyı dinleyebileceğiniz “F*ckUp geceleri 10. bölüm” etkinliğine katılabilir, gösteriden sonra konuşmacılarla konuşabilirsiniz.
Nota Bene: Kuzey Danimarka Bölgesi’nde yaşıyorsanız, iş arama sürecinizle ilgili olarak International House North Denmark’tan ücretsiz danışmanlık alabilirsiniz. Görüşme talebi için info@ihnd.dk adresinden kendileriyle iletişime geçebilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için bu bağlantıya tıklayabilirsiniz.
Danimarka Hakkında Uluslararası Medyada Öne Çıkan Haberler
En Eski “Odin” Yazıtı, İskandinav mitolojisi hakkındaki bilgilerimizi baştan tanımlıyor.
Danimarka, ithal edilen CO2 için bir deniz altı mezarlığı inşa etti.
Danimarka’nın refah devleti bir gözetleme kâbusuna nasıl dönüştü?