Danimarka’da Geçen Hafta (12.03 - 19.03) 10. Bölüm, 2023
Anaokulunda fazladan yıl; Ukrayna Fonu; Vergi indirimleri
Başeditörden
Şirketiniz için 50.000 DKK’lık çek: Geçtiğimiz mali yılda en az 2 tam zamanlı çalışanı olanların alabileceği bu kuponu çevrimiçi satışları ve pazarlama süreçlerini geliştirmek, online mağaza açmak, sosyal medyada satışı geliştirmek, siber güvenlik, idari işlemleri dijitalleştirmek (müşteri ve sipariş yönetimi, envanter yönetimi, finansal yönetim) ve çok daha fazlası için kullanabilirsiniz. 12 Nisan’dan itibaren başvurulabilecek bu hediye çeki hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz Aalborg Gelişim Enstitüsü’nün kısa süre sonra gerçekleştireceği toplantıya buradan kayıt yaptırabilirsiniz.
Danimarka Siyasetinde Öne Çıkanlar
Yeni Yasalar ve Yönetmelikler
Anaokulunda fazladan bir yıl: Milli Eğitim Bakanı, okula başlamaya hazır olmayan çocukların anaokulunda bir yıl daha kalabileceğini açıkladı. Ayrıca okulun ilk üç yılında her sınıfta en fazla 28 değil, 26 çocuk olabilecek. Değişiklikler 2024/2025 eğitim yılından itibaren yürürlüğe girecek.
Danimarka Vatandaşlığı, Entegrasyon ve Göç Yasaları
Danimarka pasaportu olmayanlar artık MitID’yi çipli pasaportlarında etkinleştirebilecek: MitID uygulamasında yapılan güncelleme sayesinde artık MitID’yi çipli pasaportla etkinleştirmek mümkün. Daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Yasa teklifleri ve öne sürülen fikirler
Hastalık tedavisi sebebiyle dişleri zarar görenlere finansal destek: Siyasi partilerden bazıları, tedavi sebebiyle dişleri zarar gören kişilerin maddi destek alabilmesi için Sağlık Bakanı’nın yasayı değiştirmesini istiyor.
Şu anda sadece belirli kanser tedavileri gören, Sjögren sendromu veya doğuştan gelen nadir hastalıkları olanlar, ilaç tedavisi kaynaklı diş hasarlarına karşı finansal destek alıyor.
Sağlık Bakanı, yetişkinlerin diş sağlığını ilgilendiren tüm yasanın yeniden ele alınacağını dile getirdi. Yasada önemli değişiklikler yapılması bekleniyor.
Enflasyondan etkilenen gençlere mali yardım yok: Parlamentodaki partilerin büyük bir kısmı (iktidar partileri dahil), SF’nin (Sosyalistler) gençlere 5.000 DKK enflasyon yardımı yapma teklifini reddetti.
Gençlerin yüzde 30’u -2021’e kıyasla yüzde 20’lik bir artışla- enflasyondan kaynaklı maddi zorluklar yaşıyor.
Sosyal demokratlar, savunmasız gençlerin (engelliler veya tek ebeveynlerin) enflasyon yardımı alacağına dair açıklamada bulundu. Ayrıca SU’ya ek olarak kazanılabilecek maaş miktarı ayda 4.000 DKK arttı.
İkizleri olan ailelere 26 haftalık uzatılmış doğum izni: Muhalefet partileri, iktidardan ikizleri olan ailelerin, ebeveynler arasında paylaşılabilecek daha uzun doğum izni alabilmelerini sağlayacak bir yasa çıkarmasını talep ediyor.
Teklif kabul edilirse, 70 ila 90 milyon DKK’ya mal olacak.
Teklif, 52.000 vatandaşın imzaladığı bir yurttaş teklifi sonucunda masaya yatırıldı.
Üçüz ve dördüzleri olan aileler için yasa değiştirilmişti. 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 26 haftalık uzatılmış doğum izni almaları mümkün.
Yılda ortalama 1.108 ikiz, 9 da üçüz doğuyor. Her beş yılda bir dördüz doğumu gerçekleşiyor.
Uzaklaştırma kararını ihlal edenlere GPS’li bilek cihazı: 2022’de Danimarka’da 8.076 uzaklaştırma kararı çıkartıldı. Suçlulara GPS’li takip cihazı takılmasını öngören Norveç modelini inceleyen Adalet Bakanlığı’nın yakında bununla ilgili bir kanun teklifi sunması bekleniyor.
Siyasi arena
Liberal Alliance başkanının başı dertte: Enhedslisten (Kızıl-Yeşil İttifak) ve Alternativet (Yeşiller), parlamento yürütme kurulunun, gençler arasında en popüler siyasetçi olan Alex Vanopslagh’ın dolandırıcılık şüphesiyle yargılanması konusunda soruşturma yürütmesini talep etti.
Neredeyse üç yıl boyunca, iki ayrı ev için yılda 30.000 DKK alması, adresinin Struer’de kayıtlı olması, ancak oraya nadiren gitmesi ve genellikle Kopenhag’da yaşaması sebep olarak gösteriliyor.
Moderaterne, Avrupa Parlamentosu’ndaki ilk koltuğunu aldı: Lars Løkke Rasmussen’in oğlu Bergur, Venstre’dan (Liberaller) ayrılarak babasının partisi Moderaterne’ye katıldı. Avrupa Parlamentosu’ndaki koltuğu da böylece yeni partiye geçmiş oldu.
Dört ay önce, Søren Gade Danimarka Parlamentosu’na seçildiğinde, Bergur Avrupa Parlamentosu’ndaki koltuğunu elde etmişti.
Ukrayna Fonu’na 7 milyar DKK: Hükümet, neredeyse tüm partilerle birlikte (Enhedlisten ve Alternativet hariç) 7 milyar DKK’lık bir Ukrayna Fonu oluşturmayı kabul etti. Fon sayesinde askerî bağışlara 5,4 milyar DKK, Ukrayna ve komşu ülkelerdeki insani yardım çalışmalarına 1,2 milyar DKK ve ticari girişimlere 400 milyon DKK ayrılacak.
Danimarka Ekonomisinde Öne Çıkanlar
Yıllık vergi beyannamesinin kontrol zamanı: Skat.dk adresinde yıllık vergi beyannamesinin sonuçları listelenmeye başladı. Yeşil renk, para almanız gerektiğini, kırmızı ise vermek zorunda olduğunuzu belirtiyor. Vergileri hesaplamak için kullanılan verilerin doğru olup olmadığını kontrol etmekte fayda var.
Artık kesintilerin de eklenmesi mümkün: Örneğin, işe gidip gelirken 24 km’den fazla yol kat edenlerin, ulaşım vergisi indirimi (Kørselsfradraget) alma hakkı bulunuyor. Bunun için, işe giderken hangi taşıtın kullanıldığı önem taşımıyor (toplu taşıma, bisiklet veya araba olabilir).
2022’nin ilk 3 ayında evinde tadilatlar yapanlar, usta vergi indirimi (Håndværkerfradrag) talep edebiliyor. Ayrıca, temizlik, bahçıvanlık veya çocuk bakıcılığı için ödemesi yapanların hizmet vergisi indirimi (Servicefradrag) talep etmesi mümkün.
31 Mart, yıllık vergi beyannamesinde değişiklik yapmak için son tarihlerden ilki. 1 Mayıs ise son teslim tarihi. Hesaplamalara göre para alması gerekenlere bu miktar, 14 Nisan’da gönderilecek.
Otel ve restoran sektöründe çalışanlar için yeni toplu sözleşme: 3F, Horesta ve Dansk Erhverv yeni bir anlaşmaya vardı. Otel ve restoran sektöründeki çalışanların “Evet” oyu vermesi halinde yürürlüğe girecek olan toplu sözleşme, iki yıl süreyle geçerli olacak.
Otel ve restoran sektöründe 75.000 kişi çalışıyor.
2023 ve 2024'te saat başına 4,5 DKK ücret artışı gerçekleşecek.
Danimarka Merkez Bankası, Silikon Vadisi Bankası'nın iflasının, Danimarka'daki finansal istikrara olumsuz bir etkisi olmayacağını ifade etti. 2008 yılındaki ekonomik krizden sonra yürürlüğe konan sıkı tedbirler, Danimarka bankalarının bu tür olaylardan etkilenmesini engelliyor.
Faiz oranı yüzde 0,5’lik bir artış ile yükselmeye devam ediyor: Avrupa Merkez Bankası’nın faizleri yüzde 0,5 oranında artırma kararının ardından, Danimarka Ulusal Bankası da aynı yolu izledi. Enflasyonun hâlâ çok yüksek olması ve çok yavaş düşmesi sebebiyle tüketimin daha da azaltılması gerekiyor.
Enflasyon krizinin başlangıcından bugüne kadar Danimarka’da faiz oranları toplamda yüzde 2,75 artış gösterdi.
Danimarka Merkez Bankası’na göre konut fiyatlarının bu yıl yüzde 9,4 düşmesi ve gelecek yıl da düşmeye devam etmesi bekleniyor. Ev fiyatlarının 2025 gibi tekrar yükselişe geçeceği öngörülüyor.
Isınma yardımı almaya hak kazandığınız halde geçen yıl BBR’deki bir takım aksaklıklar nedeniyle yardım alamadıysanız, bu bağlantıya tıklayarak ısınma yardımı başvurusunda bulunabilirsiniz. Isınma yardımıyla ilgili yönetmeliğin detayları için ise şu siteyi inceleyebilirsiniz.
Danimarka’da Yaşam Hakkında Öne Çıkanlar
Göktaşı avı başlıyor! Nadir bir taş bulursanız gram başına 50.000 DKK kazabilirsiniz: Yaklaşık iki hafta önce, Güney Orta Jutland bölgesine (Herning, Ikast ve Silkeborg arasına) bir veya birkaç göktaşı düştü. Aarhus Üniversitesi’nin herkese çağrıda bulunduğu “Büyük Göktaşı Avı”nda, şanslıysanız çok para kazanabilirsiniz.
Göktaşı cam gibi bir yüzeye sahip, yanmış bir siyah taşa benziyor. Otoparklarda, kaldırımda, uzun çimenlerin arasında veya orman gibi herhangi bir yerde bulunabilir. Göktaşının fiziksel yapısı ve düştüğü bölge ile ilgili resimleri burada bulabilirsiniz.
Daha önce göktaşı bulan bir kişi, 2 milyon DKK ödül aldı.
Sağlık
Danimarka’da 104 farklı noktadaki yeraltı sularında PFAS kirliliği tespit edildi: Haritaya buradan ulaşabilirsiniz.
PFAS; ambalaj, plastik, boya, yapıştırıcı, halı, elektronik, yağlayıcılar gibi ürünlerde kullanılan 12.000’den fazla kimyasalın ortak adıdır.
Doğada ve insan vücudunda çözünmeleri çok uzun sürdüğü için “ebedi kimyasallar” olarak bilinirler. Karaciğer hasarı, doğurganlık sorunları, tiroid hastalığı, obezite ve kanser gibi sağlık sorunlarına yol açabilirler.
Üretimde yoğun olarak PFAS kullanılan alanlar, yeraltı sularının kirlenmesine neden oluyor.
Yeraltı suyunun temizlenmesinden bölgesel yönetimler sorumlu, ancak mevcut teknoloji pahalı ve verimsiz.
Şu anda yalnızca Kopenhag Havalimanı bölgesinde temizleme çalışmaları yürütülüyor. Havalimanı işletmesi, belediye ve bölgedeki ilgili kurumlar işbirliği yaparak kirlenmiş yeraltı sularını bir dizi karbon filtre sistemiyle temizleyen arıtma tesisleri kurdu.
İklim
En geç 2030’da Aarhus’ta dizel ve benzinli arabaların kullanılması yasaklanacak: Aarhus belediye başkanı, şehirde dizel ve benzinli arabaların kullanımını bir an önce yasaklamak istediğini açıkladı. Benzer fikirlerin masaya yatırıldığı Kopenhag’da bir deneme sürecinin parçası olarak daha önce pilot bölge seçilen bir caddede (Nørrebro’daki Stefansgade) bu tür arabaların kullanımı yasaklanmıştı.
İlanlar
Aalborg, 28 Mart, 15:15 - Girişimciler ve işletme sahipleri için ücretsiz Marka Kimliği Tasarımı atölyesi yapılacak. Buradan kaydolabilirsiniz.
Aalborg, 4 Nisan, 19:00 - “Üniversite Din Görevlileri”, herkesi Aalborg’un antik bölgeleri hakkında rehberli bir tura ve ardından müzikli bir Paskalya öncesi kutlamasına davet ediyor.
Kopenhag, 30 Mart, 17:00 - Råhuset ve Basement, barlarda ve mekan girişlerinde fotoğrafçı olarak veya Råhuset ve Basement’taki konserlerde ışıklandırma işlerinde çalışmak isteyen gönüllüler arıyor. Yaz aylarında Onkel Dannys Plads’te açık hava etkinlikleri düzenleyen bu işletmelerin gönüllü paketini buradan inceleyebilirsiniz.
Danimarka Hakkında Uluslararası Medyada Öne Çıkan Haberler
Gri bölge: Dünyanın en büyük beyin koleksiyonunun tüyler ürpertici geçmişi (France24).
Mısır ve Danimarka stratejik enerji işbirliği anlaşmasını yeniledi.
Danimarka'da sörf yapmak için en iyi yerler.
Kuzey Akım gaz patlamaları beklenenden daha fazla ekolojik zarara yol açmış olabilir (Forbes).
Aarhus, Time’ın Dünyanın En Güzel Yerleri 2023 listesine girdi.
Danimarka’nın az bilinen patikalarına sapmanın tam zamanı.