Danimarka’da Geçen Hafta (15.01 - 22.01) 2. Bölüm, 2023
SU borçları; Büyük Dua Günü II; Ev sahipleri
Editörden
Staj fırsatı: Ortaklık yaptığımız Aalborg Gelişim Enstitüsü [Aalborg Institute for Development] Aalborg ve Kopenhag’daki ofislerine stajyer arıyor. Bazı pozisyonlar tamamen veya kısmen uzaktan çalışmaya uygun. Hibe başvuruları, proje yazma ve uygulama, pazarlama, sosyal medya yönetimi, satış, etkinlik yönetimi, işe alım süreçleri ve İK gibi konularda deneyim kazanmak istiyorsanız 27 Ocak’a kadar buradan başvuru yapabilirsiniz.
Danimarka Siyasetinde Öne Çıkanlar
Danimarka Vatandaşlığı, Entegrasyon ve Göç Yasaları
DR’de bu hafta, yanıltıcı bir şekilde, “Yabancılar SU borcundan kaçıyor” başlığıyla yayımlanan yazı, Danimarka Parlamentosu’nda hareketliliğe neden oldu.
Entegrasyon ve Göç Komitesi’nden (UUI) aşırı sağcı bir siyasetçi entegrasyon bakanına, ödenmemiş SU borcu olan yabancıların kalıcı ikamet ve/veya vatandaşlık hakkına sahip olmasını sorgulayan bir soru yöneltti. Bir diğer siyasetçi ise SU borcu bulunmasına rağmen Danimarka’dan ayrılan ve AB üyesi olmayan yabancıların Danimarka’ya geri dönmesinin yasaklanıp yasaklanamayacağını sordu. Bakan bu soruları henüz yanıtlamış değil.
18.000 yabancının SU borcu bulunuyor. Bunlardan 5.000'i Danimarka'dan ayrılmış durumda. Ayrılanların toplam borcu ise 350 milyon DKK. Eski yabancı öğrencilerin toplam 1,3 milyar DKK SU borcu bulunuyor.
Öte yandan, Danimarkalı 120.000 eski öğrencinin ise toplam SU borcu 11 milyar DKK. Yani sorun sadece yabancı öğrencilerden kaynaklanmıyor. Üstelik IDA'nın yakın tarihli bir araştırmasına göre, son on yılda yabancı öğrencilerin Danimarka ekonomisine 26,8 milyar DKK katkıda bulunduğunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor.
Yasa teklifleri ve öne sürülen fikirler
“Büyük Dua Günü” çekişmesi devam ediyor. Yasa teklif edilmiş olmasına ve oylamaya sunulduğunda hükümetin yasayı geçirmek için yeterli oy sayısına erişebilecek olmasına rağmen sendikalar ve muhalefet partileri süreci durdurmaya çalışıyor. Yasa şubat sonunda oylanacak.
Geleneksel olarak siyaset arenasında sendikalar Socialdemokratiet tarafından temsil edilir. Ancak sosyal demokratlar ile sendikalar arasındaki ilişki şimdiye kadarki en kötü günlerini yaşıyor. Sendikaların başkanı Lizette Risgaard bu yasayla ilgili olarak, hükümetin daha fazla tatil gününe, hatta belki pazar günlerine bile müdahale etmesi açısından bir tür emsal teşkil edeceğini dile getirdi.
Sendikalar yasa için referandum çağrısında bulunuyor. Önümüzdeki hafta hükümete karşı büyük gösteriler düzenlenmesi planlanıyor.
Bu olayların ortasında ise yeni toplu sözleşme müzakereleri gerçekleştiriliyor. Önceki sözleşmenin süresi 1 Mart 2023’te dolacak. Sendika üyelerinin hükümete karşı öfkelerini kenara bırakamayacaklarından ve işverenlerden taleplerini artırıp büyük bir çıkar çatışmasına yol açacaklarından endişeleniliyor.
Muhalefet partileri Maliye Bakanlığı’nda müzakerelere çağrıldı. Ordunun güçlendirilmesi için gereken yıllık 3,2 milyar DKK’nın nasıl elde edilebileceğine dair alternatif fikirler öne sürülecek.
Şu anda, Alternativet’in de katılımıyla birlikte Danimarka Parlamentosu’nun 26 üyesi referandum talebinde bulunuyor. Referandumun gerçekleşebilmesi için gerekli rakam 60.
Siyasi arena
Danimarka Ekonomisinde Öne Çıkanlar
Ev sahipleri için: Bu websitesine gidip adresinizi girerek, çıkan verilerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığına bakabilirsiniz. Vergi dairesi, BBR verilerini kullanarak yeni bir mülk değerlendirmesi yapıyor (bu değerlendirme ne kadar vergi ödeneceğini belirliyor) ve BBR’de hatalar varsa, olması gerekenden daha fazla vergi ödemek zorunda kalabilirsiniz. Hata bulursanız, nasıl düzelteceğinizle ilgili bu kılavuzu kullanabilirsiniz.
2023’te mülkleri yeniden değerlendirilen yaklaşık 1,5 milyon ev sahibinden biri olursanız, bildirimde bir sorun olması durumunda şikayet etmek için yalnızca 4 haftanız olduğunu unutmayın.
1 Ocak 2023’ten itibaren şirketlerin de atıklarını 10’a ayrıştırması gerekecek. Atıklar her yerde 10 ayrı parçaya bölünmese bile genel olarak evlerde ayrıştırılıyordu, ancak şirketlerin şimdiye kadar böyle bir zorunluluğu bulunmuyordu. İşletme sahibiyseniz, bu yazıyı okumadan geçmeyin. Kurala uymayan şirketlere para cezaları verilmesi gündemde.
Piyasa
Tesla’nın geçen yılki satış hedefine ulaşamamasının ardından Avrupa’daki Tesla’ların fiyatı neredeyse %20 (130.000 DKK’ya kadar) düştü. Bu durum, ikinci el Tesla’ların fiyatlarını da etkiledi. Fiyatlar önemli ölçüde düşüş gösterdi ve düşmeye devam edecek gibi görünüyor. Bunun karşılığında diğer elektrikli otomobil üreticileri de fiyatlarını aşağı çekmeye başladı.
Danimarka’da Günlük Yaşam
Nefret suçları: Polisin yayımladığı “Nefret Suçu Raporu”na göre, kayıtlara geçen vaka sayısı 2020’ye kıyasla 2021’de %18 düşüş gösterdi. 2020’de 635 vaka kaydedilmişken bu rakam 2021 yılında 521. Diğer etnik kökenlilere karşı işlenen suçlar %29 azalırken, LGBT+ bireylere karşı işlenen suçlarda ise %29 artış bulunuyor.
Bebek isimleri: 2022’de bebeklere verilen en popüler isimler, kızlar için Ella, Alma, Nora, Ida, Freja, Sofia ve Luna; erkekler için ise William, Oscar, Carl, Malthe, Emil, Valdemar oldu.
Sağlık
Küfe dikkat: Evinizi soğuk tutuyor ve nadiren havalandırıyorsanız küf oluşumuna zemin hazırlıyor olabilirsiniz. Aşağıda, küf oluşumunu engellemeye yönelik 10 tavsiye bulunuyor.
Evinizi kuru tutun.
İçeriyi her gün en az 10 dakika havalandırın. Özellikle de mutfak ve banyoyu kullandıktan sonra havalandırmaya dikkat edin.
Yemek yaparken davlumbazı kullanın. Filtrenin temiz olduğundan ve çalıştığından emin olun.
Giysileri içeride değil, dışarıda kurutun.
Evdeki tüm odalar aşağı yukarı aynı sıcaklıkta olmalıdır ve sıcaklık 18 dereceden aşağı düşmemelidir.
Evi düzenli olarak temizleyin. Küf tozu sever.
Mobilyalar ile binanın dışarıya bakan duvarları arasında en az 10 cm bıraktığınızdan emin olun.
Duş yaptıktan sonra banyoyu kurulayın.
Pencere ve kapı havalandırmalarının açık olup olmadığını kontrol edin. Havalandırmaları açık bırakın.
Küf görürseniz artmasını beklemeyin.
Danimarka’da küf kaynaklı şiddetli enfeksiyon vakaları son birkaç ayda büyük bir artış gösterdi. Küfün tam olarak nasıl göründüğünü bilmiyorsanız internette araştırdıktan sonra evinizde olup olmadığına bakabilirsiniz. Küf eviniz ve sağlığınız açısından pek çok sorun yaratabilir.
Kopenhag Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, sağlık kuruluşlarının verdiği tavsiyelerin aksine, bezelye, fasulye ve mercimek gibi baklagilleri yeterince tüketmediğimizi gösteriyor. Baklagiller iklim dostu “süper gıdalar” olarak da biliniyor fakat sofralarımızda olması gerektiği kadar çok yer bulamıyorlar.
Yetkililerin beslenme ile ilgili yönlendirmelerine ve 50 DKK’dan düşük bir bütçeyle yapılabilecek harika baklagil tariflerine buradan ulaşabilirsiniz.
DTU’da (Danimarka Teknik Üniversitesi) yapılan bir araştırmaya göre, bitki bazlı içecekler süte alternatif değil. Pirinç, yulaf, soya ve badem bazlı içeceklerin satış rakamları son 10 yılda beş kat artış gösterdi. Ancak bilim insanları bu içeceklerin sütten daha sağlıklı bir alternatif olduğuna dair iddiaları çürütüyor. Bitki bazlı içecekler vitamin ve mikro-besinler açısından olduğu kadar, mineral açısından da daha fakir.
Miyopi Danimarka’da her beş çocuktan birini etkiliyor. Yakın zamana kadar bu göz bozukluğunun tedavisi veya önleme yöntemi bulunmuyordu. Fakat artık farklı gece lensleri, gündüz lensleri ve özel gözlüklerle miyopiyi yavaşlatmak mümkün. Bu bozukluk (uzağı görememe) 8 ila 13 yaşları arasında ortaya çıkıyor. Göz büyümesi 20 yaşında duraklama göstermeden önce bu bozukluk dikkate alınmalı.
Günde 120 dakika gün ışığında dışarıda olmak çocukların gözlerine iyi geliyor (yoğun yüksek ışık yoğunluğu miyopiyi önlüyor)
Danimarka Sağlık Kurumu Vatandaş Panelleri: Halk sağlığı sizin için önemli mi? Bu konuda görüşlerinizi paylaşmak ister misiniz? Alkol, tütün, gıda vb. konularla ilgili ulusal kılavuzlara katkıda bulunabileceğiniz “Borgerpanel”e siz de katılabilirsiniz. Kayıt olmak için bu linke tıklayın.
Kültür, Din ve Kraliyet
Melodi Grand Prix 2023: Danimarka’yı Eurovision’da kimin temsil edeceği bu yarışmayla belirleniyor. Açıklanan sekiz finalistin şarkılarını buradan dinleyebilirsiniz. Yarışma 11 Şubat tarihinde Næstved Arena’da düzenlenecek.
Madonna Danimarka’ya geliyor. Konser 25 Ekim’de Kopenhag’daki Royal Arena’da gerçekleşecek. Biletler 20 Ocak’ta satışa sunuldu.
Avrupa Birliği’nde Öne Çıkanlar
Balear Adaları geçici ikameti bulunanların mülk satın almasını engellemek istiyor.
Türkiye, İsveç ve Finlandiya ilişkileri: Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine kabul edilmesini onaylamadan önce, iki İskandinav ülkesinin Türkiye tarafından “terörist” kabul edilen 130 kişiyi Türkiye’ye teslim etmesi gerekiyor.
Kişisel gelişim fırsatları
Yeni Avrupa Bauhaus Ödülleri: Doğa ile yeniden bağlantı kurma, aidiyet duygusunun geri kazanılması ve dairesel endüstriyel ekosistem kategorilerinde sunulan birkaç projeye 30.000’er avro ödül verilecek. Son tarih 31 Ocak!
İlanlar
Aalborg, 20 Nisan: 53 şirketin katıldığı, Danimarka’nın en büyük IT Kariyer Fuarı ile ilgili daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Aalborg, 31 Ocak (14:00 - 16:15): International House North Denmark’ın düzenleyeceği CV, önyazı ve Linkedin seminerleri hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Uluslararası Mimarlar Birliği’ne (UIA) 2023 yılında ev sahipliği yapacak olan Kopenhag UNESCO Dünya Mimarlık Başkenti unvanını aldı.
Kopenhag’da yaşıyor ve kendinizi yalnız hissediyorsanız bu makaleye göz atın (İngilizce). Yeni arkadaşlıklar edinmeniz için bir fırsat olabilir.
Aarhus, 27 Ocak (10:00 - 12:00): International Community’nin Aylık Kahve Sabahı etkinliğine katılabilirsiniz.
Danimarka hakkında uluslararası medyada öne çıkan haberler
Aalborg’u neden ziyaret etmeniz gerektiğine dair bir Forbes makalesine buradan ulaşabilirsiniz. “Nisan 2023 tarihinden itibaren Newark’tan Aalborg’a yaz sezonu boyunca haftada üç kez -pazartesi, perşembe ve cumartesi- olmak üzere yeni direkt uçuşlar gerçekleştirilecek.”
Danimarka Karbon Yakalama Programı için 1,1 milyar avro ayrılıyor. “Bu 1,1 milyar avroluk plan, Danimarka’nın atmosfere CO2 salınmasını önleyerek gazın önemli bir kısmını yakalamasını ve depolamasını sağlayacak.”
Tesla Supercharger ağı genişliyor. “An itibariyle Danimarka’da 16 Supercharger istasyonu mevcut (bunlardan 13’ü Tesla olmayan elektrikli araçlar tarafından da kullanılabiliyor) ve 14 istasyonun daha yapılması planlanıyor.”
“Mesleki itibar, iyi ücretler ve entegre dijital sağlık kayıtları Danimarka doktorlarının yüzünü güldüren temel faktörler.” Danimarkalı aile doktorlarının işlerini sevmelerinin altı nedenini bağlantılı linkten okuyabilirsiniz.
Yaklaşık 300 Birleşik Krallık vatandaşı, Danimarka’dan sınır dışı edilme riskiyle karşı karşıya.