Danimarka’da Geçen Hafta (18.06 - 25.06) 24. Bölüm, 2023
Bayrak özgürlüğü; Posta teslimi; Yaz planları
Danimarka Siyaseti
Yeni Yasalar ve Yönetmelikler
Bayrak özgürlüğü: Artık isteyen herkes bayrak direklerine ulusal bayrağını asabilecek. Kolding’de tamircilik yapan Martin Hedegård, 2018’de bir etkinlik için bahçesindeki göndere ABD bayrağı çekmiş ve komşular tarafından polise ihbar edilmişti. Bölge mahkemesindeki dava kazanılsa da yüksek mahkemede kaybedildi. Yargıtay’ın önüne gelen davada Hedegård’un masum olduğuna karar verildi.
Yargıtay’a göre, 1915 tarihli siyasi kararnamenin geçerliliği bulunmadığından Danimarka’da ulusal bayrakların göndere çekilmesine yönelik bir yasak uygulanamaz. Bunun üstüne Adalet Bakanlığı, Danimarka’da herhangi bir ulusal bayrağın göndere çekilmesine izin veren bir yürütme emri çıkardı.
Bu haber özellikle göndere Alman bayrağını çekebilmek için her seferinde polisten izin almak ve iznin çıkması için üç hafta kadar beklemek zorunda kalan Güney Danimarka’daki Alman azınlıkları sevindirdi.
Danimarka Vatandaşlığı, Entegrasyon ve Göç Yasaları
Göç Bakanı Kaare Dybvad, batılı olmayan göçmenlerin sayısını sınırlama fikrinin rafa kaldırıldığı açıklamasında bulundu. Ruanda’daki mülteci kabul merkezi hazır olana kadar Batılı olmayan göçmenler için geçici bir üst limit uygulamak isteyen sosyal demokratlar duruş değiştirmiş gibi görünüyor. Üst limitten vazgeçilmesinin yanı sıra Ruanda’daki kabul merkezi de gerçekleştirilecek gibi durmuyor.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Danimarka ve Grönland arasındaki ilişkiyi araştırmak için tarihsel bir soruşturma başlatılacak: Grönlandlı ve Danimarkalı araştırmacıların üstleneceği 5 yıllık araştırma 45 milyon DKK’ya mal olacak. Diğer konuların yanı sıra Danimarka’nın aldığı kararların Grönland halkını nasıl etkilediğini anlamak için yapılacak bu araştırma, iki ulus arasındaki ilişkiyi iyileştirme yolunda atılan ilk adım sayılabilir.
Kanun teklifleri ve önerilen fikirler
Posta dağıtım şirketleri için fırsat: Hükümet Danimarka’daki posta hizmeti sistemini müzakere ediyor. Sızdırılan bir taslağa göre, yalnızca PostNord’un sorumlu olduğu “evrensel hizmet yükümlülüğü”nün (posta ve kargoların tüm ülkeye gönderilebileceğine dair güvence) sona erdirilmesi planlanıyor. Gelecek yıldan itibaren bu görevi özel posta dağıtım şirketlerinin devralması hedefleniyor.
Ada toplulukları (devlet, postaları bu bölgelere ulaştırmaya devam edecek) ve yurt dışına gönderilmesi gereken postalar bu karardan muaf olacak.
Postaların ülkenin her köşesine ulaşmasını sağlama sorumluluğu devlete ait olmaya devam edecek. Bu nedenle, özel şirketlerin faaliyet göstermek istemediği alanlarda, teslimatı gerçekleştirme görevi devletin olacak.
PostNord, İsveç (yüzde 60) ve Danimarka (yüzde 40) olmak üzere iki ortaklı ve İsveç’teki en büyük ikinci işveren.
Danimarka limanlarında uyuşturucu kaçakçılığına karşı savaş: Uluslararası uyuşturucu kartelleri, Kuzey Danimarka’daki Hanstholm ve Thyborøn limanları aracılığıyla Avrupa’ya büyük miktarlarda kokain kaçırıyor. Siyasi partiler, limanlarda polis kontrolünün artırılmasını istiyor. Bugün “neredeyse hiç” kontrol olmadığı düşünülürse, limanlarda daha fazla kontrol faydalı olabilir.
Nikotin, alkol ve sigaraya karşı daha katı önlemler: İktidar partileri; nikotin ürünleri, alkol ve sigaraya karşı yeni önlemler almak üzere meclisteki partilerle müzakerelere başladı. Bu tür ürünleri 18 yaş altı gençlere satan kiosklara karşı daha sıkı tedbirler, daha yüksek fiyatlar, daha az yerin satış yapmasına izin gibi konular gündemde.
Siyasi arena
Ukrayna için 21,9 milyar DKK: 2023’te 7,5 milyar DKK, 2024’te 10,4 milyar DKK ve 2028’e kadar her yıl 1 milyar DKK ödenek ayrılacak. Ukrayna’ya artan destekle Danimarka, NATO’nun beklentilerini karşılayacak ve GSYİH’sinin yüzde 2’sini savunma ve güvenliğe harcayacak.
Paranın bir kısmı Danimarka’da Ukraynalı pilotları eğitmek için kullanılacak
Güney Afrika için 1,2 milyar DKK: Harcanacak parayla enerji sektöründe kömürden güneş ve rüzgâr enerjisine yeşil geçişlerini desteklemek, kömür madencilerini güneş ve rüzgâr endüstrilerinde çalışabilmeleri için yeniden eğitmek hedefleniyor. Ancak esas sebeplerden biri de Danimarkalı şirketler tarafından geliştirilen yeşil teknolojilere yeni bir ihracat pazarı sağlamak. Eğer ilgileniyorsanız, Danimarka-Güney Afrika Yeşil Güç Ortaklığı’na göz atın. Fakat tek sebep bu da değil. Mette Frederiksen, Hollanda başbakanıyla beraber bölgedeki Rus etkisini azaltmak için Afrika’yı geziyor.
Güney Afrika, Afrika’da en fazla enerji tüketen ülke. Ana enerji kaynağı ise kömür.
Güney Afrika şu anda BRICS’e (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika tarafından oluşturulan uluslararası bir kuruluş) liderlik ediyor. Bu kuruluş, üye ülkeleriyle birlikte dünya nüfusunun neredeyse yarısını temsil ediyor.
Bu sene bahar aylarında Güney Afrika, Rusya ve Çin ile birlikte denizde bir askerî tatbikat düzenledi.
ABD, Güney Afrika’nın Rusya’ya silah tedarik ettiğinden şüpheleniyor.
Avrupa Birliği, Güney Afrika’yı Rusya’dan uzaklaştırmaya ve batılı güçlere yaklaştırmaya çalışıyor.
Danimarka’nın AB Komiseri Margrethe Vestager yeni bir işe aday: AB Komiseri olarak ilk döneminde, Avrupa’da çok az vergi ödeyen büyük teknoloji şirketlerine ve Amerikan şirketlerine karşı güçlü duruşuyla dikkatleri üzerine çekmişti. Ancak ikinci döneminde AB Komisyonu başkan yardımcılığı görevine terfi edince sert duruşundan ve medyanın ilgi odağından uzaklaşmıştı. Şimdi, dünyanın en büyük finans kuruluşlarından biri olan Avrupa Yatırım Bankası’nın (EIB) başkanı olmaya aday.
AB üye devletleri, Avrupa Yatırım Bankası’nın ortak sahipleri. Banka, hem AB içinde hem de dışında AB hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olan projeleri finanse ediyor. Mevcut başkan Werner Hoyer’in (Almanya) görev süresi aralık ayında sona eriyor.
Vestager Danimarka’nın adayı ama tek aday o değil. İtalya da, eski maliye bakanı Daniele Franco’yu aday gösterdi.
Politico, Margrethe Vestager’nın yükselişi ve düşüşü hakkında İngilizce okuyabileceğiniz ilginç bir makale yayınladı.
Danimarka Ekonomisi
Yaz planları: Yaz tatilinizi henüz planlamadıysanız ve yurtdışına çıkmak istiyorsanız, İsveç’e gitmeyi değerlendirebilirsiniz. İsveç kronu şu anda çok ucuz, dolayısıyla başta gıda ve hobi ekipmanları olmak üzere, özellikle İsveç’te üretilmiş olan çok sayıdaki üründe yaklaşık yüzde 50 tasarruf edebilirsiniz.
Mayıs ayında 33.000 yeni iş ilan edildi: İşgücü piyasası rekor kırmaya devam ediyor. Nisan ayına ait son istatistikler, Danimarka’da 2.986.500 kişinin istihdam edildiğini gösteriyor.
Kuraklık sırasında evinize dikkat edin: Bir binanın temelinin altındaki zemin kuruduğunda kuraklık hasarı meydana gelir. Kumlu toprak zaten kuru olduğundan çok da endişe edilecek bir durum olmasa da, killi toprak çok su içerir ve bu su kaybolduğunda toprak büzüşür. Yağmur yağmayan kuru havalarda veya derin kökleri olan büyük ağaçlar bir binanın yakınındaki suyu emdiğinde meydana gelebilecek bu durumun sonucunda temelin bazı bölümleri desteksiz kalabilir ve en kötü durumda, temel kırılabilir. Bu, binanın yamulmasına ve ciddi çatlaklara neden olabilir.
2018’deki son kuraklık sırasında 200 ev hasar gördü. 2022’den bu yana, eviniz uzun süreli kuraklık nedeniyle hasar görürse tazminat alabilirsiniz.
12.500 haneye doğalgaz kazanından ısı pompasına geçiş için sübvansiyon verilecek: Başvuran ilk 12.500 haneye eylül ortasında 250 milyon DKK değerinde sübvansiyon tahsis edilecek. Para ısı pompasına geçiş yapmak için kullanılabilir. Başvuru prosedürü duyurulduğunda Danimarka’da Geçen Hafta’da yayınlayacağız. Ancak para büyük olasılıkla dakikalar içinde tahsis edilmiş olacak, bu nedenle tam zamanında hazır olmak gerekiyor.
Danimarka’da Yaşam
Danimarka’da 600.000 kişi yalnızlıktan muzdarip: Bu, tüm nüfusun yüzde 10’undan fazlasına tekabül ediyor. “Yalnızlığa Karşı Ulusal Ortaklık”, Ældre Sagen (yaşlılar derneği) ve Kızıl Haç liderliğindeki 90 dernekten oluşan bir organizasyon. Yalnızlığı yüzde 50 oranında azaltmak için yalnızlığa karşı 75 önlem önerdiler. Tedbirlerin uygulanması için 2023-2025’te 20,8 milyon DKK harcanacak.
Yalnızlıktan muzdarip insanlar, sosyal bir çevreye sahip olan insanlara kıyasla 10 yıl daha az yaşıyorlar.
Dan lehçelerini ne kadar iyi biliyorsunuz?: 14 geleneksel Jutland lehçesi, 18 ada lehçesi ve bir Doğu Danimarka lehçesi (Bornholm) bulunuyor. Burada lehçelerin haritasını görebilir ve farklılıkları dinleyebilirsiniz. Daha sonra, bu testi yapmaya çalışın ve doğru tahmin edip edemediğinizi görün.
Sağlık
18 yaş altı gençlerin yüzde 6,33’ü psikiyatrik tanı alıyor: 73.220 kişiye tekabül eden bu rakam 10 yıl önce yüzde 4,55’ti. Psikiyatrik tanı konan her üç gençten ikisinde otizm veya DEHB var.
Yeni İskandinav beslenme tavsiyeleri: Tavsiyeler, yediğimiz yiyeceklerin hem sağlığımız hem de çevre üzerindeki etkisini dikkate alıyor. Son 5 yıldır yaklaşık 400 araştırmacının yürüttüğü çalışmanın sonuçlarına göre daha fazla bitki ve daha az et yemeliyiz.
Günde 500-800 gram sebze, meyve ve küçük taneli meyve; en az 90 gram tam tahıl; düşük tuz içeriğine sahip fırınlanmış veya haşlanmış patates (kızarmış patates tüketiminizi azaltın); 20-30 gram kabuklu yemiş ve tohum; bakliyat
Haftada 450 gram balık; en fazla 350 gram kırmızı et; beyaz et (tavuk) tüketimini azaltın; 350-500 ml. süt ve süt ürünleri; ölçülü yumurta tüketimi
Günde 25 gram bitkisel yağ; tereyağı ve tropikal yağların kullanımını azaltın; tatlılar ve diğer şekerli yiyeceklerin tüketimini azaltın; meyve suyu ne az ne çok içilmeli.
Güvenli bir limit olmadığı için alkol az miktarda tüketilmeli.
Eğitim
“Folkeskolen”de not sisteminin sonu: 8 okul, iki yıl boyunca öğrencilere not vermeyecekleri ulusal bir deneye katılıyor. Okullar, bu önlemin stresi azaltıp çocukların daha mutlu olup olmayacağını görmek için gözlemlenecek. Öğrencilere not yerine, kendilerini nasıl geliştirebileceklerine dair ayrıntılı geri bildirim verilecek.
Diğer 22 okulda ise çalışma çabalarına karşılık olarak not verilmesini içeren başka bir sistemi test ediyor. Not, öğrencinin bağımsız çalışabilmesi, grup içinde inisiyatif ve sorumluluk alabilmesi esas alınarak verilecek.
İki farklı deney için seçilen okulları burada görebilirsiniz.
İklim
Bulutların kralı -Cumulonimbus- geçen hafta Hobro’nun üzerinde görüntülendi. Bu bulut, yaz döneminde görülen sıradan bir hava olayıdır.
Çiçek Eriş ile kültür, din ve kraliyet haberleri
44. Kopenhag Caz Festivali, 30 Haziran’da geri dönüyor: Festival, 1979’da başladığından bu yana Avrupa’nın önde gelen müzik etkinliklerinden biri olarak ün saldı ve hem Danimarka hem de uluslararası caz konserleriyle izleyicileri büyülemeye devam ediyor. Başkent, 200.000’den fazla ziyaretçinin katıldığı, 130’dan fazla mekânda düzenlenen festivalle caz severleri ağırlamaya hazırlanıyor. Programı burada görebilirsiniz.
Spor
DR’de Wimbledon: Tenisi seviyorsanız, bu yıl 3-16 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşecek Wimbledon turnuvasını DR’de ücretsiz olarak izleyebileceğinizi unutmayın. DR ayrıca Danimarkalı tenis yıldızı Clara Tauson’un eleme maçlarını da yayınlayacak.
Danimarka bisikletçiliğinin altın çağı: Yılın daha yarısındayız ve Danimarkalı bisikletçiler şimdiden 28 altın madalya kazandılar ve 32 galibiyetle 1999’da kırılan rekoru aşmaya çok yaklaştılar. Öte yandan 1999’un güvenilir bir ölçüt olarak kabul edilmediğini unutmamak gerekiyor, çünkü o dönemde kazananların çoğu doping kullandıklarını kabul etmişlerdi.
Danimarka, 28 galibiyetle Avrupa’da Belçika (42 galibiyet), Fransa (36 galibiyet) ve Hollanda’nın (35 galibiyet) ardından dördüncü sırada. Bisiklet kullanımında dünyanın en önde gelen ülkesi konumunda olan Belçika, çok sayıda yetenekli bisikletçiye ve inanılmaz bir bisiklet kültürüne sahip.
Jessica Malvido ile Danimarka medyasında yabancılar
2022’de 262 milyar DKK: Bu, Danimarka’daki uluslararası iş gücünün yaptığı katkı. Bugün, tüm Danimarka işgücünün yüzde 12’sini yabancılar oluşturuyor. Yabancıların yaptığı katkı, Danimarka’nın geçen yıl yaşadığı ekonomik büyümenin yüzde 11’ini temsil ediyor.
Avrupa Birliği
Estonya eşcinsel evliliği yasallaştırıyor: Estonya’nın evlilik eşitliğini ve LGBTQ+ bireyleri kabul oranı son yıllarda arttı. 2012’de nüfusun yüzde 34’ü evlilik eşitliğini desteklerken, bugün bu rakam yüzde 53’e ulaştı. Böylece Estonya, Orta Avrupa’da daha önce komünist yönetim altında olup da eşcinsel evliliğe izin veren ilk ülke oldu.
İspanya köyünde LGBT’siz bölge: Valensiya’daki bir köy olan Náquera’da merkez sağ Halk Partisi ve aşırı sağcı Vox, belediye binalarında gökkuşağı bayrağının yasaklanması ve cinsiyet ayrımcılığına karşı protestoların engellenmesi konusunda anlaşmaya vardı. Geçen sefer Polonya’da bir dizi köy ve şehir AB Komisyonu AB fonlarına erişimlerini kestikten sonra hızla geri adım atmıştı.
İlanlar
Bu bölümün içerikleri Çiçek Eriş tarafından derlenmektedir. Dahil edilmesini istediğiniz etkinliklerle ilgili olarak denmarkhappenings@gmail.com adresine e-posta gönderebilirsiniz. Danimarka’daki kültürel etkinliklerle ilgili haber bültenine buradan göz atabilirsiniz.
Aalborg, 28 Haziran, 13:00-15:00: İşverenlerin ilgisini nasıl çekebileceğinizi öğrenmek ister misiniz? Bu etkinlikte, başvurunuzda nelere dikkat etmeniz gerektiği konusunda fikir sahibi olacak, işe alım sürecinde karşılaşabileceğiniz kişilik testleri ve bunlardan neler bekleyebileceğiniz hakkında bilgi alacaksınız.
Kopenhag, 4 Temmuz, 17:30-20:30: Yapay zekânın mimaride nasıl fırsatlar yarattığını keşfedeceğiniz bu etkinlikte, AI’ın daha sürdürülebilir ve dayanıklı mimari çözümler üretme potansiyeli değerlendirilecek. Ayrıca konunun uzmanlarıyla tartışmalara da katılabilirsiniz.