Danimarka'da Geçen Hafta (22.01 - 29.01) 3. Bölüm, 2023
Kadınlar için zorunlu askerlik; Hükümete destekte düşüş; Enerji şirketlerine ek vergi
Danimarka Siyasetinde Öne Çıkanlar
Danimarka Vatandaşlığı, Entegrasyon ve Göç Yasaları
2022'de 126.862 kişi Danimarka'ya taşındı. Bu kişilerin 47.066'sı Avrupa Birliği'nden (25.842 işçi; 7.691 öğrenci ve 5.958 kişi diğer sebeplerle olmak üzere), 32.916'sı mülteci olarak Ukrayna'dan ve 24.579 işçi de Avrupa Birliği dışından geldi. Avrupa Birliği dışından gelen öğrencilerin sayısı 15.748, aile birleşimi yoluyla gelenlerin sayısı 3.350, mültecilerin sayısı ise 1400.
Yasa teklifleri ve öne sürülen fikirler
Kadınlar için zorunlu askerlik: Halihazırda kadınlar gönüllü olarak orduda veya Ulusal Acil Durum Yönetimi Ajansı'nda 4 ay hizmet verebiliyorlar. Bugünlerde bu hizmeti zorunlu kılmak isteyen bir siyasi çoğunluk mevcut.
Danimarka'da yaşayan Danimarka vatandaşı erkekler 18 yaşını doldurduklarında, bazı istisnalar (Kraliyet Muhafızlığı'nda 8 ay; Dannebrog kraliyet gemisinde 9 ay; Hussar Alayı'nda 12 ay) dışında 4 ay askerlik yapıyor.
Orduda hizmet etmek yerine, Ulusal Acil Durum Yönetimi Ajansı'nda itfaiye ve kurtarma hizmetleriyle birlikte çalışma olanağı da bulunuyor.
Ordu çalışanlarının %17'si kadın; %8,9'u üniforma giyiyor.
2022'de Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri'ne 4.616 kişi katıldı. Bunların %26,8'i kadındı.
Siyasi arena
Hükümete destek: “Büyük Dua Günü” ile ilgili çekişmeler, halkın hükümete verdiği desteği zedeledi.
Socialdemokratiet'in son seçimlerde elde ettiği %27,5'lik destek %21,7'ye geriledi. Yani seçimler bugün yapılsaydı, parlamentoda elde edebilecekleri koltuk sayısı bugünkünden 12 koltuk daha az olurdu.
Venstre %13,3'ten %8,8'e düştü. Bu da 7 koltuk daha az kazanabilecekleri anlamına geliyor.
Moderaterne %9,3'ten %7,7'ye düştü. Bu da 2 koltuğa tekabül ediyor.
Genel anlamda bakılacak olursa, seçimler bugün yapılsaydı hükümet çoğunluğu elde edemezdi.
Socialdemokratiet seçmenleri, gördükleri destek %15,5'e yükselen SF'ye (Sosyalist Parti) kayarken, Venstre seçmenleri %12,6'ya yükselen Liberal Alliance'ye kayıyor.
Nye Borgerlige (aşırı sağ parti) içinde çatışma: Partinin kurucusu Pernille Vermund’un başkanlıktan istifa etme kararı aldığına dair habere geçen haftaki bültenimizde de yer vermiştik. Başkanlık yarışındaki tek aday ise Lars Boje Mathiesen. Bu değişikliğin yol açtığı eski parti içi çatışmalar sebebiyle milletvekili Mikkel Bjørn ile bir grup yerel başkan DF'ye geçti. Partinin Parlamento'daki üye sayısı, altıdan dörde düştü.
Danimarka Ekonomisinde Öne Çıkanlar
Enerji şirketlerine ek vergi: Vergi Bakanı Jeppe Bruus, enerji şirketlerinin yaptıkları aşırı yüksek kârların karşılığı olarak bu şirketlerden 1,2 milyar DKK ek vergi tahsil edileceğini açıkladı. Bakan, bu paranın baharda yapılacak enflasyon yardımı yoluyla vatandaşlara iade edileceğini de duyurdu.
Petrol ve doğalgaz şirketlerine uygulanan dayanışma vergisi (2023'teki kârlarının bir kısmına konulacak %33 ekstra vergi) devlete 800 milyon DKK getirecek.
Elektrik üreticileri (bölgesel ısıtma tesisleri ve küçük yenilenebilir enerji üreticileri hariç), Aralık 2022 ile Haziran 2023 arasında elde ettikleri gelir üzerinden ekstra vergilendirilecek: Bunun da devlete 400 milyon DKK getirmesi bekleniyor.
Ekstra vergi ile ilgili yasa tasarısını ilk başta masaya yatıran Avrupa Birliği olmuştu. Sonbaharda Brüksel'de yapılmış olan teklif, ancak şimdilerde Danimarka'da da kendine yer buluyor.
Enerji ticareti yapan şirketler (aracılar) şimdilik bu vergiden muaf. Fakat geçtiğimiz yıl aşırı (normalden 10 kat fazla) kâr elde ettiklerinden dolayı onların da ekstra vergilendirme yasasına dahil edilmeleri için yapılan siyasi baskı artıyor.
Danimarka’da Günlük Yaşam
Polis ve bebekler: Kopenhag, Frederiksberg'de meydana gelen bir doğalgaz sızıntısı, salı günü bir okul ile kreşin boşaltılmasına neden oldu. Tahliye işlemleri, en küçük çocuklardan bazılarının uyuduğu vakitlerde gerçekleştirildiği için polis memurları pusetleri, kreşten yaklaşık 400 metre ötedeki Frederiksberg Merkezi'ne kadar iterken görüntülendi.
Sağlık
Zealand Bölgesi'ndeki Næstved, Slagelse ve Ringsted'deki üç hastanenin yaklaşık 3.000 çalışanına Howdy adlı bir uygulama sunuluyor. Uygulama çalışanlara iki haftada bir ruh hali, uyku, motivasyon, rahatlama ve enerji durumları hakkında beş soruyu yanıtlamalarını hatırlatarak çalışanların sorunlarını çözmeye yardımcı olmayı amaçlıyor. Cevaplar sonucunda alınan puanla çalışanın mutlu olup olmadığı belirleniyor ve kişi riskli bir durumdaysa, bir psikolog tarafından "koçluk görüşmesi" yapmaya davet ediliyor.
Danimarka Etik Kurulu, çiftlerin taşıyıcı anneler aracılığıyla çocuk sahibi olmasının daha kolay ve güvenli olması gerektiğini açıkladı. Danimarka'da taşıyıcı annelik yapmak yasal, ancak taşıyıcı annelerin döllenmeyle ilgili yardım alması yasalara aykırı. Etik Kurulu bu durumun değiştirilmesini istiyor; böylece taşıyıcı annelerin rahme döllenmiş yumurta yerleştirilmesi gibi işlemler için İspanya'ya gitmek yerine, Danimarka hastanelerinde doğurganlık tedavisi görmeleri ve yardım almaları mümkün olacak.
Kültür, Din ve Kraliyet
2023 Oscar adayları: Belgesel film Et Hus af Splinter, kısa film Ivalu ve The Banshees of Inisherin'deki katkılarıyla kurgucu Mikkel EG Nielsen, Oscar ödüllerini Danimarka'ya getirmeye aday üç isim.
Belgesel Doğu Ukrayna'daki bir yetimhaneyi, Grönland'da geçen kısa film ise ablasını arayan küçük bir kızı konu alıyor.
Cristian Mungiu'nun yönettiği Rumen filmi Kold Vinter ise bu hafta Danimarka medyasının ilgi odağı oldu. Jylland-Posten, Information ve Weekendavisen film hakkında yazılar yayımladı. Yoksulluk ve yabancı düşmanlığı hakkındaki film Danimarka sinemalarında gösterime girdi.
Danimarka dizisi DNA'da yer alan Polonyalı aktris Zofia Wichlac aynı zamanda İngiliz dizisi World on Fire'da da rol alıyor (Last Week in Denmark başeditörünün tavsiyesidir).
Jelimir Vlastici ile spor haberleri
Şanssız sayı 13. Danimarka'nın en iyi badminton oyuncusu Viktor Axelsen önceki 12 finali kazandıktan sonra Indian Open finalinde kaybetti.
Tarih yazılıyor. İspanya'yla oynadığı dünya kupası yarı finalini kazanan Danimarka milli hentbol takımı, arka arkaya 3 dünya şampiyonluğu elde eden ilk takım olarak tarih yazma şansına sahip oldu. Pazar günü Fransa'yla yapılacak müsabaka saat 21'de yayınlanacak.
Bilim ve Teknoloji
Yeşil Kuyrukluyıldız: Neandertallerin zamanından beri Dünya'nın yakınlarından geçmemiş olan yeşil kuyrukluyıldız, önümüzdeki hafta gezegene şimdiye kadar hiç olmadığı kadar yaklaşacak. Kuyrukluyıldızı görmek için en iyi tarihler 1 ve 2 Şubat.
Danimarka medyasında öne çıkan yabancılar
Ringkøbing Skjern'in yerel gazetesi, Danimarkalılara Rumen şarabını tanıtmak isteyen Adrian Savlovschi'yi haberlerine taşıdı. Haberde Drikula Vin ismi öne çıkıyor.
Avrupa Birliği'nde Öne Çıkanlar
Rasmus Paludan, Rusya'nın ekmeğine yağ mı sürüyor? İsveçli Demokratlar'ın bir üyesinin para teklif ederek yaptığı talep üzerine Rasmus Paludan, Stockholm'de yine bir Kuran yakma eylemi organize etti. Bu eylemin İsveç ile Türkiye arasında yol açtığı diplomatik kriz, İsveç'in NATO'ya katılma başvurusuna tehdit oluştururken durumdan fayda sağlayan tek ülke Rusya olmaya devam ediyor.
Kıyamet saati: Tehlike çanları çalıyor. Gece yarısına 90 saniye kaldı, gezegen şimdiye kadar felaketin kıyısına hiç bu kadar yaklaşmamıştı.
Kıyamet Saati, her yıl Bulletin Bilim ve Güvenlik Kurulu tarafından, Nobel ödüllü on üyenin yer aldığı Sponsorlar Kurulu'yla istişare edilerek belirleniyor. Saat, insan yapımı teknolojilerin neden olduğu küresel felakete karşı savunmasızlığımızın tüm dünyada kabul edilen bir göstergesi haline geldi.
Arıları kurtarın: Arıları yok olmaktan kurtarmaya çalışan Avrupa Birliği, arıların tüm Avrupa'da gezebilmesini, yiyecek ve barınak bulabilmesini sağlayacak "vızıltı hatları” oluşturarak, sayıları giderek azalan arıları ve tozumaya yardımcı diğer böcekleri koruyacak bir yedi yıllık plan sundu.
Kişisel gelişim fırsatları
İlanlar
5 Şubat, Randers: Polonyalı piyano üçlüsü konseri - Vaerket (15:00).
29 Şubat, Dünya Hentbol Kupası Finali: Danimarka - Fransa, TV 2 (21:00)
Danimarka hakkında uluslararası medyada öne çıkan haberler
Danimarka'nın çakıllı yollarını sevmemizin 6 sebebi: Kopenhag'ın hemen dışında, göz önünde olmayan doğa yolları.
2023 Docuse d'Or dünya finalini Danimarka kazandı.
Hans Adası (Tartupaluk) ile ilgili 2022 Kanada-Danimarka/Grönland Anlaşması'nın Grönland ve Nunavut'un yerli halklarına hukuki etkilerini bağlantılı linkte okuyabilirsiniz.
Ethiopian Havayolları'nın Danimarka uçuşları başlıyor.
Danimarka'da bir genç, neo-Nazi beyaz üstünlükçülere katılmakla suçlandı.