Danimarka'da Geçen Hafta (22.09-29.09) 32. Bölüm 2024
Uluslarası Vatandaş Günleri, Ekonominin durumu, Konutlar pahalanıyor, Christiania
İçindekiler
Baş Editörden
Danimarka’nın Hali
etkinliklerine katılan yeni abonelerimize – Last Week in Denmark ailesine hoş geldiniz!
“Hoş Geldin Eylülü”nün çok seviyoruz ve bunun, ülke genelindeki çeşitli belediyelerin uluslararası katılımcıları Danimarka’ya hoş karşıladığı bir gelenek haline gelmesini umuyoruz.
Neden seviyoruz? Bizim için adeta bir dopamin etkisi yarattı. Last Week in Denmark hakkında topluluktan gelen geri bildirimler inanılmaz derecede olumluydu. Toplum içinde bir kamu bilgilendirme hizmeti olarak algılanmamızın getirdiği bu takdir duygusu gerçekten ödüllendirici.
Danimarka'da Geçen Hafta’yı okuduğunuz ve paylaştığınız için teşekkür ederiz!
Not: “Danimarka’nın Hali” köşesi gelecek haftadan itibaren eski düzenine geri dönüyor.
DGH Dünyası
LinkedIn - instagram - Facebook - LWID Uygulaması - Ürün Mağazası - Podcast - Web sitesi
Türkçe Ekibinden
Bu haftasonu Øksnehallen’de Uluslarası Vatandaş Günlerine kalmışsınızdır diye umarız. İşe girme, kariyerde ilerlemeye yönelik etkinliklerin yanı sıra, birçok farklı uluslararası kurum bir araya geldi. Yine Türk Ekspatları derneği TEİD de etkinliklerde konuktu.
🌍 Danimarka’da Uluslararası Vatandaşlar Günü etkinliklerine katılan tüm expat dostlarımıza içtenlikle teşekkür ederiz! Çeşitliliğin ve kültürler arası bağların güçlendiği bu anlamlı günde, sizinle bir arada olmak harikaydı. Birlikte daha kapsayıcı ve uyumlu bir topluluk yaratıyoruz.
Katılımınızla bu etkinliği daha da anlamlı hale getirdiniz. Teşekkürler! ❤️✨
—TEİD’den Büşra
Danimarka Siyaseti
Haftalık siyasi genel bakış
Konservative (Muhafazakarlar) her zaman monarşistler için bir parti olmuştur. Kraliyet Ailesinin sadık destekçileri oldukları için, onların sevgi gösterilerine her zaman tahtta oturan kral ya da kraliçe de karşılık vermiştir. Ancak balayı bitti gibi duruyor. Kral Frederik, partinin yıllık ulusal genel kuruluna tebrik gönderme yönündeki yüzyıldır süregelen geleneği durdurmaya karar verdi.
Danimarka’nın yurtdışında bir hapishane kiraladığını duymuş muydunuz? Danimarka’nın yurtdışındaki ilk hapishanesinden görüntüler basına düştü. Adalet Bakanı Peter Hummelgaard Kosova'daki kiralık hapishaneye ziyaret gerçekleştirdi.
Venstre'nin (Danimarka Liberalleri) parti lideri Troels Lund Poulsen, bir sonraki meclis seçimleriyle mavi (muhafazakar) bir hükümet koalisyonu oluşturma ihtimalinde ümitli. Bu, Venstre ile Konservative ve Liberal Alliance arasında bir üçlü bir ittifak anlamına gelir. Ancak çoğunluk sağlanamazsa tekrar Sosyal Demokratların olduğu başka bir hükümet kurma fikrini dışlamıyorlar.
Odak
Adalet Bakanı faillerin uyruğunun açıklanmasına ilişkin kuralları gevşetmek istiyor. Peter Hummelgaard temelde polisin fail uyruklarını basına bildirmesine izin verilmesini istiyor, zira etnik kökenlerin bildirilmesi yasalarca mahremiyet ihlali sayılıyor. Bazı politikacılar daha da ileri giderek, polisin Danimarka vatandaşlarının etnik kökenini açıklamasına da izin verilmesini istiyor.
Bu toplumumuz için tehlikeli bir tekliftir. Uluslararası kişiler olarak aramızda suçluların olduğunun gayet iyi farkındayız, tıpkı Danlar arasında olduğu gibi. Ancak belirli milliyetlerin isimlerini vermek yalnızca yabancılaştırmaya ve uluslararası kişilere yönelik nefret saldırılarına ortam hazırlayacaktır.
Moderaterne (Ortalar) için çalışmaya başvurun! Kötü çalışma koşullarıyla ilgili skandalın ardından parti yeni bir başlangıç yapmak için siyasi departmanlarındaki herkesi kovdular. Parti sekreteri (departman lideri) bile istifa etti, dolayısıyla gelecekte partinin motorunu çalıştıracak olan tamamen yeni bir ekip olacak.
Parti içerisindeki kötü çalışma koşulları skandalının bir başka sonucu da bir milletvekilinin kaybı oldu. Partinin kurucularından Jeppe Søe bir skandala daha dayanamayıp bağımsız milletvekili olmaya karar verdi.
Danimarka Ekonomisi
Haftalık ekonomiye genel bakış
2026'nın sonunda evinizin bugünden %10 daha değerli olması bekleniyor! Bu ev sahipleri için çok iyi bir haber. Evlerin ortalama %6,5 oranında değer kaybettiği 2022 konut piyasasındaki erimenin ardından, mülkler kaybettiği değeri fazlasıyla geri kazanabilir.
Ancak bu ilk kez ev alacaklar için pek de müjde değil. Birçoğu ev kredisi çekmek için faiz oranlarının düşmesini beklerken, konut fiyatları yükselmeye devam ediyor.
Danimarka'da insanların %69'u kademeli olarak emekli olmak istiyor. Bugün insanlar 67 yaşında emekli olabiliyor. Ancak bu emekli kitlesi, daha yavaş bir tempoda çalışmaya devam etmek istiyor. Yaşlıları temsil eden ilgi kuruluşları bu olanağı sağlayacak ulusal bir strateji talep ediyor.
Üç mağazadan biri alkol ve nikotin satışlarında yaş sınırı kurallarına uymuyor. Gizli görevdeki (15-17 yaş arası) genç alıcılar, ziyaret edilen 838 mağazadan 282 mağazayı suçüstü yakaladı. Yaş sınırı tüzük ihlali 25.000 DKK'ya kadar para cezasıyla sonuçlanabilir!
Güneş enerjisi çiftçileri geliyor! Bazı çiftçilere göre, şu an güneş tarlaları tahıl tarlalarından daha karlı! Çiftçilerin ülke çapında güneş enerjisi santrallerine arazi kiralamaya veya satmaya başlaması şaşırtıcı değil. Güneş enerjisi santrali şirketleri hektar başına 500.000 DKK ödemeye hazır. Bu da tarım arazisi olarak değerinin iki üç katı değerinde bir meblağ!
Bazı Avrupalı çiftçilik ve doğa örgütleri, Danimarka’nın yurtdışına pestisit ihracatlarını durdurmaya çağırıyor. Zira bu pestisitlerin tarımda kullanımı Danimarka dahil Avrupa Birliği’nde yasadışı, ancak öteki ülkelerde serbest. "Dimetoat" içeren bu pestisitler, insanların sinir sistemine saldırdıkları için 2013 yılında Avrupa Birliği'nde yasadışı ilan edildi. Yine de, Danimarka yasaklı böcek ilacını üç ülkeye ihraç ediyor (Bolivya’ya, Pakistan’a ve Etiyopya’ya).
Türkçe Ekibinden Not:
Türkiye’de de pazarlanan Dimetoat’ın tarımda kullanımı 2020’de yasaklanmıştı. Ancak tarımda birçok düzenleme gibi bu kademeli bir yasak olduğu için Türkiye’de zehirli ilacın kullanımı devam ediyor.
Odak
Ekonominin durumunu dair Danimarka Merkez Bankası’ndan bazı açıklamalar geldi:
2024'te GSYİH %2,1 büyüdü, 2025'te de %2,3'lük bir büyüme bekleniyor
Konut fiyatları bu yıl %3,3 artacak, ardından 2025'te %3,2 artış bekleniyor.
Ortalama 140 metrekarelik bir evin önümüzdeki iki yıl içinde 150.000 DKK daha pahalı olması bekleniyor.
Merkez bankası başkanına göre “Danimarka ekonomisinde işler oldukça iyi gidiyor.”
Enflasyonun önümüzdeki yıllarda %2 seviyesinde sabit kalması bekleniyor.
Çalışan ücretleri hala beklenenden daha hızlı artıyor; ancak merkez bankasının beklentisi ilerleyen senelerde ücret artışının yavaşlaması.
İstihdamın devam etmesi bekleniyor, ancak işe alım hızının düşmesi muhtemel.
Girişimcilik Köşesi
Haftanın ipucu! Danimarka'daki sağlık hizmetleri, eğitim hizmetleri, sanatsal faaliyetler, gayrimenkul satışları ve yolcu taşımacılığı gibi bazı işletmeler KDV'den muaftır. İşletmeniz KDV muafiyetinden yararlanabiliyorsa, bu idari yükleri ve vergi yükümlülüklerini azaltabilir. Detaylar için Skat üzerinden kontrol edin.
Danimarka’da Günlük Yaşam
Danimarka yaşam tarzına dair içgörüler
Danimarka'nın en asi beyni için doğumgünü (fødseldag) haftası; kim olduğunu tahmin edebilir misiniz? Kopenhag'ın kalbindeki siyah kuğu mahallesi Freetown Christiania 53 yaşına giriyor. Turistler için burası ülkenin en cazibeli merkezlerinden biri: kendini özerk ilan eden, hippi 70'lerin en iyi ve en kötü yanlarını bünyesinde barındıran küçük bir kasaba. Peki elli yıldan fazla bir süreden sonra şimdi ne durumda?
Christianshavn mahallesinde yer alan Christiania, 1971 yılında bir grup karşı kültür aktivistinin terk edilmiş bir askeri alanı ele geçirmesinin ardından kuruldu. Çiçek gücü döneminin öfke ve özgürlüğünün birleşmesiyle, kısa sürede canlı bir sanat ortamı ve mikro-komünist bir toplum tipi geliştirdi ve bugüne kadar bir uzlaşı demokrasisi olarak işledi. Doğal olarak, esrar kısa sürede bölgede yaygın bir para birimi haline geldi ve kötü şöhretli Pusher Sokağını doğurdu.
Yıllar geçtikçe Danimarka hükümeti Christiania halkıyla pazarlık yapmayı öğrendi: ilişkileri hoşgörü ve bölgeyi düzenleme girişimleri arasında gidip geldi. Ancak yüzyılın başında, dışarıdan gelen uyuşturucu satıcısı çetelerin işlerini yapmak için bölgeyi işgal etmeye başlamasıyla toplum yeni zorluklarla karşı karşıya kaldı. Çeteler arasındaki sürtüşmeler, organize suç ve uyuşturucu ticaretiyle ilgili silahlı saldırılar da dahil olmak üzere şiddete dönüştü. Christiania halkı Danimarka 'sistemine' karşı sağlam bir duruş sergilese de, geçtiğimiz kış yerel halk mahalle dışından gelenlerden kurtulmak için yardım istediğinde Christiania halkı ve Danimarka Savunma Bakanlığı nihayet bir ateşkese vardı.
Olayların tarihi bir dönüşüyle Nisan 2024, Christiania halkının, polis güçlerinin ve sıradan sivillerin bir araya gelerek - kelimenin tam anlamıyla - Pusher Sokağı'nı kazdıkları tarih oldu. Arnavut kaldırımlı meşhur caddenin tamamen kazılmasıyla birlikte kasaba, yıllardır huzurunu bozan çetelere artık dur dedi. Christiania'nın daha az olaylı bir hippi mahallesi olarak mı kalacağı yoksa sonunda siyah yüz maskelerinin ve esrar standlarının geri dönüşünü mü göreceği henüz belli değil. Bu arada, dünyanın en sakin başkentlerinden birinin tam ortasında yer alan bu yarım asırlık isyan, karşı kültür ve çiçek gücü ile doğum günü mumlarını üflüyorlar.
Haftalık genel bakış
Aalborg Üniversitesi'nden araştırmacılar hayatınızı kurtarabilecek bir cihaz geliştirdi. Cihaz, kalbin hareketlerini kaydetmek için titreşim sensörleri kullanan "seismofit" adlı küçük bir kutudan oluşuyor. Sonuçlar bir uygulamaya gönderiliyor ve bu uygulama VO2 max (fitness sayısı) değerinizi söyleyebiliyor. Cinsiyet, yaş ve ırka göre VO2 max değeri, ölüm ve hastalıkların en büyük belirleyicisidir.
Danimarka'daki çocukların neredeyse dörtte birinde miyopluk (uzağı görememe) vardır. Optisyenlerin organizasyonu (Optikerforeningen) son birkaç yılda çocukların görüşünde bir bozulma olduğunu fark etmiştir. Karşılaştırmak gerekirse, bugün miyopluk için de uzağı görememe için olduğu kadar çok gözlük satıyorlar. Ya neden mi? İddia ekran bağımlılığının artması!
Fredericia'da ücretsiz otobüs taşımacılığı. Belediye Meclisi, 2025 bütçesinin bir parçası olarak 1 Ağustos 2025'ten itibaren ücretsiz otobüs taşımacılığı başlatmaya karar verdi. Ya neden mi? Daha fazla insanın araba yerine toplu taşımayı tercih etmesini istiyorlar.
Danimarka'da buna benzer başka girişimler haliyle var. Ærø'da otobüs tüm yıl boyunca ücretsiz. Tønder, Vejen, Billund, Vejle, Kolding, Haderslev, Aabenraa, Varde ve Sønderborg yeni gelenler için iki aylık ücretsiz otobüs ve tren ulaşımı sunuyor.
Kopenhag'da geri dönüşüm için "taşınma kiti". Başkentteki mevcut evinizden başka bir adrese taşınmaya karar verdiğinizde, belediyeden bir "taşınma kiti" (flyttekit) sipariş edebilirsiniz. "Taşınma kiti" çeşitli çöp torbaları ve atık ayrıştırma hakkında bilgiler içeriyor.
Kopenhag'daki yaşlılar için Malaga'ya (İspanya) sosyal yardım gezileri. Başkentteki yaşlılar için sekiz adet bir haftalık tatil planlanıyor. Ve gezilerin masraflarını belediye karşılayacak! Yalnızlığa karşı mücadele etmek için, belediyeler yaşlılara böyle bir sosyalleşme fırsatı sunmaya çalışıyor.
Danimarka'da şarap üretimi son altı yılda üç katına çıktı. Danimarka'da toplam 173 hektarlık ekili alana sahip 146 şarap çiftliği bulunuyor. 2022 yılında 349 ton üzüm üretildi. Şarabın kalitesi yıllar içinde artarak Fransa, İsveç, Norveç ve Almanya'daki Michelin restoranlarında servis edilir hale gelmiştir.
Danimarka, beyaz ve köpüklü şarap için en uygun olan solaris üzümüne sahiptir.
Şarap imalathanelerinin sayısının önümüzdeki birkaç yıl içinde iki katına çıkması bekleniyor.
Danimarka şarabının şişesi ortalama 200 ila 300 DKK arasındadır.
Kattegat'ta iki yeni kaya resifi yeniden yaratıldı. Danimarka Çevre Koruma Ajansı, deniz hayvanlarına barınak sağlamak amacıyla iki kaya resifini yeniden oluşturmak için 19.000 ton taş kullandı. Deniz yosunu ve diğer deniz bitkilerinin taşlara tutunması ve böylece zamanla deniz yosunu ormanlarının oluşması planlanıyor.
Danimarka Uluslararası Toplumu
Hazinelerin Menşei Topluluklarına İadesi
Bu makale, Camilo Rojas Rueda tarafından İspanyolca olarak yazılmıştır. Referans alınan makaleler, Latin Amerika medya kuruluşlarından gelmekte veya Latin Amerika'daki kitlelere yönelik olduğundan, İspanyolca'dır. Ancak, bu makaleleri okumak isteyen okuyucuların bir çeviri aracı kullanmalarını öneririz.
12 Eylül’de, iki aydan uzun süren bekleyişin ardından, Tupinambá Topluluğu’na ait bir tören cübbesi Brezilya’ya iade edildi. Bu giysi, 16. yüzyıla dayanıyor, 1,8 metre uzunluğunda ve Brezilya'nın güneydoğu kıyılarına özgü Kızıl Aynak’ın 4.000'den fazla kırmızı tüyünden yapılmış. Dünya genelinde yalnızca on tane olan bu cübbelerden hiçbiri daha önce Brezilya'da bulunmuyordu. Topluluğu için büyük bir kutsal değeri olan bu giysi, son 300 yıldır Kopenhag’daki Danimarka Ulusal Müzesi’nde sergileniyordu.
Bu vaka, akademik çevrelerde özellikle tartışma yaratan pek çok olaydan sadece biri. Bazı Avrupa müzeleri, Amerika kıtası ve diğer bölgelerden kültürel olarak önemli eserlerin geniş bir koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor. Örnekler arasında, Viyana'daki Etnoloji Müzesi’nde sergilenen önemli bir Aztek eseri olan Moctezuma’nın Başlığı; yakın zamanda Berlin’den Kolombiya’ya iade edilen Kogui Maskeleri; Almanya’da açık artırmaya çıkarılmak üzere olan yüzlerce Kolomb öncesi Meksika ve Panama eseri; ve Danimarka’daki Louisiana Müzesi’ne bağışlanan yaklaşık 500 Kolomb öncesi eser yer alıyor. Bunlar, köken topluluklarından uzak tutulan sayısız Kolomb öncesi hazineden sadece birkaç örnek.
Bu tartışmanın merkezinde, geleneksel Mezoamerikan ve And topluluklarının kültürel haklarının tanınması için uzun süredir devam eden mücadele yer alıyor. 1970'ten bu yana, UNESCO Sözleşmesi kapsamında kültürel varlıkların köken ülkelerine iade edilmesi için bir yasal doktrin oluşturulmuştur. Bu süreç, envanterlerin oluşturulmasından mülkiyet tartışmalarına kadar pek çok zorlukla karşı karşıya kalsa da, özünde geleneksel topluluklara yapılan zararların onarılmasını amaçlayan bir sosyal süreçtir.
Tören cübbesinin Brezilya’ya iadesi, Kolombiya, Peru, Meksika ve diğer Amerika ülkelerine iade edilen eserlerin yankısını taşıyor. Bu tarihsel adalet eylemleri, Amerika kıtasından ve diğer bölgelerden gelen binlerce kültürel eserin orijinal topluluklarına geri dönmesini sağlama amacıyla uluslararası taahhütlerin güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. UNESCO Sözleşmesi bu yolda önemli bir adım olsa da, hükümetler, müzeler ve koleksiyonculardan daha samimi ve sürekli bir iyi niyet gösterisi gerekiyor; böylece tarih boyunca en değerli miraslarından mahrum bırakılan kültürlere saygı ve tanıma eylemleri çoğalabilir.
Pratik Hariharan'dan yeni makale - “Refah Sanatı: Bir Amerikalı Uluslararası Danimarka'nın Startup Sahnesinde Ruh Sağlığını Nasıl Destekliyor?”
Duyuru ve İlanlar
Vejle, 2 Ekim, 17:00 - 20:00: Danimarka Kışında Nasıl Başarılı Olunur: Bir Hygge Akşamı - Danimarka'da yaşayan bir uluslararası mısınız? Bu etkinlik, kış depresyonuyla yerel halk kadar ustalıkla başa çıkmanıza yardımcı olacak. Bağlantılar kurmak, kışa hazırlıklı olmak için ipuçları ve püf noktaları öğrenmek ve yerel hizmetlerden kış teklifleri hakkında bilgi almak için katılın. Akşam, diğer uluslararası katılımcılar, yerel koçlar ve Danimarkalılarla sohbet ve etkileşimli öğrenme dolu olacak. Ve tabii ki lezzetli yemekler de olacak! İlk 40 kayıt yaptıran katılımcıya 100 kr yemek çeki verilecektir.
Kopenhag, 26 Ekim, 09:00 - 16:00: Femme Lead Kariyer Atılımı - Nordik ülkelerdeki en büyük kadın kariyer konferansı. Gündemde Kişisel Marka ve Fikir Liderliği, Kariyer Terfi ve İlerleme, Stres Yönetimi ve İyi Olma, Yaşam Boyu Öğrenmeyi Kucaklama ve Bir Portföy Hazırlama konuları yer alıyor. Ödeme sırasında bir indirim kodu kullanabilirsiniz: - FL10LWD
Uluslararası Basında Danimarka
Danimarka, en yoksul ülkeler için Dünya Bankası IDA fonuna 491,7 milyon dolar bağışta bulunacak (Reuters)
Danimarka, dijitalleşme alanında dünyanın en iyi hükümeti seçildi (Küresel Hükümet Forumu)
Danimarka'da "olağanüstü derecede iyi korunmuş" 50 Viking iskeleti ortaya çıkarıldı (CBS Haberleri)
Danimarka'da Geçen Hafta’yı altı dilde yayınladığımızı biliyor muydunuz?
🇬🇧İngilizce - 🇷🇴Rumence - 🇵🇱Lehçe - 🇪🇸İspanyolca - 🇮🇹Italyanca
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@gmail.com