Danimarka’da Geçen Hafta (22.10 - 29.10) 41. Bölüm, 2023
Venstre; Altına hücum eden bankalar; İlaç sıkıntısı
Başeditörden
Davet kampanyası sona erdi: 1000 yeni abone ailemize katıldı. Yeni abonelerin %30’u şu 4 kişi sayesinde: Toshali, Vikram, Tilla ve Mahina. Bu kampanyaya katkı sağlayan herkese teşekkür ediyoruz. 50.000 abone hedefimize bir adım daha yaklaştık.
Ödüllerle ilgili e-posta, kampanyaya katılan herkese en geç 2 Kasım Perşembe günü gönderilecek. Aynı tarihte, kazanan üç kişiyi de açıklayacağız.
Ödül mailini aldığınız andan itibaren, Bloomtreeit.dk adresindeki indirim kodlarınızı kullanabileceksiniz.
Dizüstü bilgisayar kazanma şansını kaçırdınız fakat bu anketi doldurursanız (birkaç dizüstü bilgisayarın olduğu) çekilişimize katılabilirsiniz. Ailenizi ve arkadaşlarınızı anketi doldurmaya davet ederek şansınızı artırın.
Danimarka’daki buluşma etkinliklerimize hâlâ kaydolabilirsiniz. 3 Kasım - 9 Aralık tarihleri arasında Danimarka’da dokuz etkinlik düzenlenecek. AB Vatandaşlığının tanıdığı hakları öğrenebileceğiniz, çevrenizi genişletebileceğiniz etkinlik, aboneler için bir araya gelme fırsatı da tanıyor. Giriş ücretsiz.
Gelecek hafta sonu Aarhus’ta (3 Kasım; 17-19, Dokk1) ve Vejle’de (4 Kasım; 11-13, Vejle Bibliotek) buluşuyoruz. Her iki mekânda da sanatçı komedyen Kriti Prajapati bizlerle olacak.
3 Aralık’ta Billund’a geliyoruz. Etkinliğe önümüzdeki haftadan itibaren kayıt olabileceksiniz.
Bültenimizin İspanyolca edisyonuna katılın: İspanyolca edisyonumuz için yeni gönüllüler arıyoruz. Ailemize çevirmen, düzeltmen veya içerik üretici olarak katılmak istiyorsanız lütfen bize lwdkspanishedition@gmail.com adresinden bir e-posta gönderin.
Danimarka Siyaseti
Kanun teklifleri ve önerilen fikirler
Dinî değerleri aşağılama yasasıyla ilgili teklifte değişiklik yapıldı: Bu sonbaharın başlarında, dinî öneme sahip objelerin aşağılanmasının yasaklanması önerilmişti (örneğin İncil’in bir elçilik önünde yakılması). Fakat kanun taslağında değişiklik yapıldı. Esas değişiklikleri burada görebilirsiniz.
Sadece dinî öneme sahip yazılar için geçerli olacak. (Daha önce dinî öneme sahip tüm objeler söz konusuydu).
Yalnızca “Dinî Topluluklar Yasası” kapsamında tanınan dinî topluluklar için geçerli olacak. (Önerinin ilk halinde, tanınıp tanınmamasına bakılmaksızın tüm dinî toplulukları kapsıyordu).
Sanat eserleri bu kanun kapsamında değerlendirilmeyecek.
Kanun üç yıl sonra yeniden ele alınacak.
Dört muhalefet partisi, kıyılardaki deniz yaşamını kurtarmak için bir plan öne sürdü: Pelle Dragsted’e (Enhedslisten - Kırmızı/Yeşil İttifak başkanı) göre “denizlerimizin ölmesinin ana nedeni tarım kaynaklı gübre”. Radikale Venstre (Sosyal Liberaller), Alternativet (Yeşiller) ve SF (Sosyalistler) ile birlikte deniz yaşamının nasıl kurtarılacağına dair dokuz maddelik bir planı yürürlüğe sokmaya hazırlar. Planın odağında tarım var. Önlemler arasında tüm açık su yatakları ve kıyı alanlarında ilaçlama ve gübreleme yasağı; sulara yıllık nitrojen deşarjının 2027 yılında en fazla 38.000 tonla sınırlandırılması; hükümetin tarım arazilerini, kıyı bölgelerini kirleten bölgelerden satın alabileceği bir geri alım programı yer alıyor.
Siyasi arena
Venstre (Liberaller) başkanı ve Başbakan Yardımcısı Jakob Ellemann-Jensen, Danimarka siyasetine veda etti: Jakob Ellemann-Jensen’in sekiz aylık hastalık izninden dönmesinin üzerinden üç aydan kısa zaman geçmişti. Kamuoyu yoklamalarında Venstre’nın desteğini geri kazanmaya çalıştıktan ve çalışmalarında başarı elde edememesinin ardından, derhal geçerli olmak üzere tüm görevlerinden istifa etmeye karar verdi.
Venstre şu anda kamuoyu yoklamalarında yüzde 8,7 seviyesinde (tarihsel olarak en düşük seviye). Ellemann-Jensen 2019’da başkanlık koltuğuna oturduğunda partinin oranı yüzde 24,6 idi.
Geleneksel Venstre seçmenleri, Moderaterne (Lars Løkke Rasmussen - eski Venstre lideri ve başbakan), Danmarks Demokraterne (Inger Støjberg - eski Venstre başkan yardımcısı ve bakan) ve Venstre arasında bölünmüş durumda.
Aile, Danimarka siyasetine tamamen veda etmiş oldu. Ellemann-Jensen’in büyükbabasının (Jens Peter Jensen) seçildiği 1964 yılından bu yana Danimarka Parlamentosu’ndaydılar. Babası da Venstre başkanlığı yapmıştı (Uffe Ellemann-Jensen) ve kız kardeşi (Karen), İskandinavya Bakanlar Konseyi Genel Sekreteri olarak göreve başlamadan önce 15 yıl boyunca meclisteydi.
Venstre’nın yeni lideri, şu anki Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen olacak: 18-19 Kasım’da yapılacak parti kongresinde yeni başkan seçilecek. Ancak ibre şimdiden tek aday olan Troels Lund Poulsen’i gösteriyor.
Venstre Ungdom’un (genç liberaller) eski lideri.
Anders Fogh Rasmussen hükümetinde, 31 yaşında iken Çevre Bakanı’ydı (2007). O dönemde, John Deere tarım makinelerini sevmesi nedeniyle “Traktor-Troels” lakabını aldı.
2010’da Katarlı bir petrol şeyhinden özel bir Rolex aldı. Kamu görevlilerinin büyük hediyeler almasına izin verilmiyor (en fazla bir şişe şarap veya kitap alabiliyorlar), bu yüzden altın saati iade etmek zorunda kaldı. Ancak bu olaydan sonra bir de “Trolex” diye anılmaya başlandı.
2011’de Başbakan Helle Thorning-Schmidt’in gizli vergi belgelerini sızdırdığından şüpheleniliyordu. Uzun bir soruşturmanın ardından beraat etti. Ancak Helle Thorning-Schmidt’e göre mesele henüz çözülmüş değil.
Geleneksel olarak Venstre’nın başkanı aynı zamanda başbakan adayıdır. Ancak Troels, kamuoyu yoklamalarındaki düşük orana dikkat çekiyor ve bir sonraki seçimlerde başbakan olmayacağını iddia ediyor.
Güney Danimarka’nın popüler bölge lideri Stephanie Lose hükümete katılacak: Lose, Güney Danimarka Bölgesi başkanlığı görevinden istifa edecek ve bakan olarak hükümete girecek (henüz savunma mı yoksa ekonomi pozisyonu mu olduğu bilinmiyor). Bölge başkanlığı görevinden beklenenden daha erken ayrılmak zorunda kaldığı için üzülen Lose, kendisine oy veren 147.485 kişiden özür diledi.
Venstre’nın beş genç lideri, refah devletinin geleceğine ilişkin görüşlerini anlatan bir kitap yayımladı: Marie Bjerre (37 yaşında, Eşitlik ve Dijitalleşme Bakanı); Morten Dahlin (34 yaşında, parti sözcüsü); Linea Søgaard-Lidell (36 yaşında, milletvekili); Mads Duedahl (39 yaşında, Kuzey Danimarka bölgesi lideri) ve Christoffer Lilleholt (28 yaşında, Odense belediye meclis üyesi) refah devletini reforme etmek istiyor. Kitaptaki öneriler arasında Danimarka’da nükleer santral kurulması; öğrenci burslarının (SU) kredi haline getirilmesi; konut yardımı ile çocuk parası sisteminde reform yapılması ve Uber’in Danimarka’da yasallaştırılması yer alıyor.
Kızıl-mavi iktidarı, kamuoyu yoklamalarında destek kaybediyor: Halkın yalnızca yüzde 37,4’ü iktidar partilerinden birine (Socialdemokratiet, Venstre veya Moderaterne) oy vereceğini belirtiyor. Ağustos ayına göre oran yüzde 2,1 daha düşük ve geçen sonbahardaki seçimlerden bu yana en kötü sonuç.
Socialdemokratiet (Sosyal Demokratlar) seçmenlerini SF’e (Sosyalistler) kaptırıyor. Seçimlerden bu yana sosyal demokratların desteği yüzde 7,7 oranında azalırken, sosyalistlerin desteği yüzde 5,8 arttı.
Venstre seçmenlerini Liberal Alliance’ye (Liberteryenler) kaptırıyor. Seçimlerden bu yana liberallerin desteği yüzde 4 oranında azalırken, liberteryenlere destek yüzde 5,2 arttı.
Danimarka Ekonomisi
Avrupa Merkez Bankası’ndan ev sahipleri ve değişken kredisi olanlara iyi sinyaller: Avrupa Merkez Bankası, bir yılı aşkın süredir ilk kez faiz oranını daha fazla artırmama kararı aldı. Faiz oranı yüzde 4’te kaldı. Temmuz 2022’den bu yana Avrupa Merkez Bankası faiz oranını on kat artırdı.
Büyüme durmuş olsa da yakın gelecekte faiz oranlarının düşürülmesi ihtimali görünmüyor. Nykredit ve Arbejdernes Landsbank ekonomistleri faiz oranlarının 2024 yazında düşmeye başlayacağını öngörüyor.
Enerji şirketlerinin ardından bankalar da altına hücum ediyor: Danske Bank’ın bu yıl beklenen kârı 20 milyar DKK; Nordea’nın beklenen kârı 37 milyar DKK. Bankalar yüksek faiz oranlarından para kazanıyor. Ülkenin bankaları ile finans kurumlarının Danmarks Nationalbank’ta (Danimarka Milli Bankası) para yatırabilecekleri ve/veya çekebilecekleri bir hesapları bulunur. Bu kurumlar yüzde 3,6 oranında faiz alıyorlar. Yani temel olarak, para kazanmak için onlara yatırdığınız parayı kullanırlar. Size yüzde 1 faiz verebilirler (şanslıysanız), gerisini ellerinde tutarlar.
Örneğin banka hesabınızda 50.000 DKK varsa yüzde 1 faiz oranıyla 500 DKK alırsınız. Ancak banka, milli bankadan 1800 DKK alır, dolayısıyla 1300 DKK’yı ellerinde tutarlar. Bankanızın sizin paranızla ne kadar para kazandığını görmek için buradaki hesap makinesini deneyin.
Elbette bankalar size borç verirken de iyi para kazanıyorlar. Yani gelirleri her yönden artıyor.
İş Bakanı, halkı bankalardan mevduata verdikleri faiz oranlarını artırmalarını ve reddederlerse başka bankaya geçmelerini istemeye teşvik ediyor. Danimarka’da 60 banka var.
Ana fikir şu: Eğer banka hesabınızda paranız varsa, artık tasarruf seçeneklerine bakmanın zamanı gelmiştir.
DSV’den (lojistik ve taşımacılık şirketi) geleceğin şehri Neom’a 35 milyar DKK yatırım: Suudi Arabistan çölünde kurulan şehrin dokuz milyon kişiye ev sahipliği yapması planlanıyor. Şehrin 2029 yılında Asya Kış Olimpiyatları’na hazır olmasını bekliyorlar.
Danimarka Dışişleri Bakanlığı, Danimarka’daki şirketleri Neom şehrinin inşası için teklif vermeye davet etti.
Novo Nordisk, Danimarka’nın en iyi imajına sahip şirketi: Lego’nun altı yıllık kesintisiz hâkimiyetinin ardından Novo Nordisk, Danimarka’nın en iyi imajına sahip şirketi unvanını elde etti. Lego ikinci, AP Møller-Mærsk ise üçüncü sırada yer alıyor.
Danimarka’da Yaşam
Geçen hafta sonu yaşanan aşırı hava koşulları, Doğal Afetler Konseyi’ni (Naturskaderådet) fırtına tehlikesi yaşanabilecek bölgeyi genişletmeye ikna etti: Fırtınada suların yükselebileceği bölgedeyseniz ve geçen hafta sonu fırtınadan zarar gördüyseniz, tazminat başvurusunda bulunabilirsiniz.
Fırtına ayrıca Møns Klint’teki merdivenlerin bir kısmını da tahrip ederek doğa harikasına erişimi zorlaştırdı. Merdivenlerin yeniden yapılması uzun ve pahalı bir süreç olacak.
Punitha Kumar ile sağlık
Doktorlar, kilo verme ilacı Wegovy’yi alan hastaların muayene saatlerinin çoğunu işgal ettiğini ve bu nedenle diğer hastaları görmek için yeterli zamanları kalmadığını iddia ediyor. Jyllands-Posten’in raporu’na göre, hastaların sık sık kan tahlili ve takibe ihtiyaç duyması nedeniyle diğer hastalara zaman ayırmak zorlaşıyor. Gazeteye göre bu yıl Ağustos’a kadar 86.000 Wegovy reçetesi yazıldı.
Danimarka Tabipler Birliği, bir ilacın eczanede mevcut olmaması durumunda, bu bilginin doktorlara önceden bildirilmesi gerektiğini söylüyor. Bir DR raporunda, dernek başkanı Anna Nathan, hem doktorların hem de hastalarının eczanede bulunmayan bir ilacı aramak için zaman kaybetmemeleri amacıyla teknik bir çözüme ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Doktorlar, ilacın mevcut olmadığını söyleyen hastalara günde beşe kadar yeni reçete yazmak zorunda kaldıklarından şikâyet ederken, eczacı Birgitte Carlsen, personelinin günde yaklaşık beş saatini sinirli müşterilerle ilgilenerek ve ön siparişler ve alternatif seçenekler hakkında açıklamalar yaparak harcadığını söyledi.
Danimarka Gıda ve İlaç İdaresi, kimyonun yüksek düzeyde kanserojen madde içermesi nedeniyle süpermarket raflarından kaldırıldığını söyledi. Yetkililer, yakın zamanda kimyon satın alan tüketicilere kimyonu ya atmaları ya da satın aldıkları mağazalara iade etmeleri yönünde çağrıda bulundu. Baharatın, sık sık ve uzun süre tüketildiğinde zararlı olabilecek yüksek miktarda pirolizidin alkaloidi içermesi nedeniyle geri çağrıldığı belirtiliyor. Maddenin kanser riskini de artırdığı biliniyor. Netto, Føtex veya Bilka’nın geri çağrılan tüm kimyon ürünlerinin tam listesini burada görebilirsiniz.
İlanlar
Bu bölümün içerikleri Çiçek Eriş tarafından derlenmektedir. Dahil edilmesini istediğiniz etkinliklerle ilgili olarak denmarkhappenings@gmail.com adresine e-posta gönderebilirsiniz. Kendisinin Danimarka’daki kültürel etkinliklerle ilgili haber bültenine buradan göz atabilirsiniz.
Çevrim içi, 31 Ekim, 13:00-14:30: Linkedin profilinizi daha dikkat çekici bir hale getirmek istiyorsanız Aarhus Uluslararası İstihdam Birimi’nin çevrim içi etkinliğine katılabilirsiniz.
Çevrim içi, 2 Kasım, 09:30-11:00: Aarhus Uluslararası İstihdam Birimi iş görüşmelerine hazırlanmanıza yardımcı olacak bir “İş Görüşmeleri - Nasıl Başarılı Olursunuz” sunumu da düzenliyor.
Kopenhag, 1 Kasım, 17:00-18:30: İngilizce bir kitap kulübü arıyorsanız Lyngby Kütüphanesi’nin bu etkinliği size göre olabilir. Önümüzdeki beş ay boyunca kütüphanede düzenlenecek kulüp etkinliklerinde İrlanda edebiyatından kitaplar okunacak. Kayıt olmayı unutmayın.
Odense, 7 Kasım, 09:00-11:00: Eşlik eden aile bireyiyseniz (bir aile üyeniz üzerinden vize aldıysanız) ve Danimarka’da iş arama hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, International Community Odense’nin İş Arama Seminerleri’ne katılabilirsiniz. 12 Aralık’a kadar her Salı günü gerçekleştirilecek olan seminerlerin ilki 7 Kasım’da. İstediğiniz oturuma kaydolabilirsiniz, ayrıntılar için bağlantıyı kontrol etmeyi unutmayın.
Uluslararası Medyada Danimarka
Fırtına Kuzey Avrupa’yı Vurdu, En Az 4 Kişi Öldü (Time)
ABD’den Danimarka’ya Taşınan 30 Yaşındaki Gencin Amerika’yla ilgili özlediği 5 şey (CNBC)
Danimarka “Batılı Olmayan” Mahalleleri Yıkıyor (New York Times)
Last Week in Denmark Evreni
Spotify, Apple Podcasts, Pocket Casts, Google Podcasts, Overcast, Amazon Music, Goodpods, Podfriend, Castbox, Castro, Player FM, Deezer, Podchaser, Podcast Addict, Podcast Index ve Buzzsprout platformlarında haftalık podcast’imizi dinleyebilirsiniz.
Podcast’in yapımcılığını Wizmedia (radyo-televizyoncu Wizzi Magnussen) üstleniyor.
“Yeni Danimarka” ürün koleksiyonlarımıza göz atın: “Moving Forward”, “Searching for Home”, “Vasil”, “Irina”, “Monika” ve “Kifaax”.
Web sitemizdeki içeriklere göz atın: Danimarka’da yatırıma giriş; Danimarka’da Doğum: Hamilelik; Danimarka’da Doğum: Doğum yapmak.
!!!Artık yeni içeriklerimiz var!!! Pension in Denmark I: Folkepension; Pension in Denmark II: Labor market pension; Interview with Diana Florescu, Forbes 30 under 30; Translator in Denmark
Bizi diğer dillerde de takip edebilirsiniz: Rumence, Lehçe, İspanyolca ve İngilizce.
Ayrıca bizi Facebook’ta da takip edebilirsiniz.