Danimarka’da Geçen Hafta (29.10 - 05.11) 42. Bölüm, 2023
Vergi indirimleri, Devlet sırları, Polis krizi
Başeditörden
Danimarka'daki buluşma etkinliklerimize buradan kaydolabilirsiniz. 3 Kasım ile 9 Aralık tarihleri arasında Danimarka’nın farklı yerlerinde dokuz tane buluşma etkinliği düzenliyoruz. Haklar ve fırsatlar, eğlence, networking, yiyecek ve içecek ve abonelerimizle sohbet. Katılım ücretsizdir.
Gelecek hafta sonu Odense'de (10 Kasım; 17:00-19:00, Østre Stationsvej 15) ve Kopenhag'da (11 Kasım; 15-18, Avrupa-Ukrayna Merkezi) buluşuyoruz. Odense’de flüt müzisyeni Jordi Gendra davetlimiz olacak. Kopenhag'daki davetlimiz ise sürpriz :)
10-12 Kasım tarihlerinde Aalborg'daysanız ve bir iş kurma fikriniz varsa, fikrinizi hayata geçirmek için Startup Weekend etkinliği harika bir fırsat sunuyor. Buradan kaydolabilirsiniz.
Benzer düşüncelere sahip teknoloji meraklıları ve vizyonerlerle iş birliği yapın.
Yenilikçi fikirlerinizi somut, pazara hazır ürünlere dönüştürün.
Potansiyel kurucu ortaklar ve sektör uzmanlarıyla ağ kurun.
60.000 DKK değerindeki muhteşem ödüller için rekabet edin.
Girişiminizi ileriye taşımak için özel bilişim ve iş hizmetlerine erişin.
Sitemiz lwid.dk'deki yeni makaleler: Danca Gırtlak Yapısına Alışmak için 11 Kural (Juan Alvarez); Danimarka’da Maaş Müzakereleri Rehberi (Claudia Bednorz); Danimarka'da Yaşamak: Avrupalı olmayanlar için bir rehber (Bölüm I) (Maria Fuentes); Kopenhag Feminist Forumu (Sabine Anna Irbe) ve Yaşlı Ukraynalılar için Sosyal Kulüp (Natalia Mospan).
Türkçe Editöründen
Türkçe ekibi tatile çıkıyor :) Dolayısıyla 12 Kasım tarihinde Danimarka’da Geçen Hafta’nın 43. bölümünü sizlere ulaştıramayacağız. İki hafta sonra tekrar görüşmek üzere.
Danimarka Siyaseti
Kanun teklifleri ve önerilen fikirler
Vergi indirimlerini finanse etmek için 6,75 milyar DKK: Hükümet, istihdam indirimini (fradrag) yüzde 10,65’ten yüzde 12,75’e (45.600 DKK’dan 54.200 DKK’ya) çıkarmayı teklif etti. Onaylanırsa, maaşınızın daha fazlası cebinize kalacak. Hükümet ayrıca 750.000 DKK’nın altındaki gelirlere uygulanan üst vergiyi yüzde 15’ten yüzde 7,5’e düşürmek istiyor. 2,5 milyon DKK’nın üzerindeki gelirlere de yüzde 5 oranında yeni bir vergi getirilecek. İktidar partileri anlaşmaya varmak için parlamentodaki diğer partilerle pazarlık masasında.
Siyasi arena
Devlet sırlarını sızdırma davası düştü: İstihbarat servislerinin, sızıntıdan korktukları için delilleri sunmayı reddetmesi sebebiyle davacı taraf (Anklagemyndigheden), eski Savunma Bakanı Claus Hjort Frederiksen ve eski Savunma İstihbarat Teşkilatı (FE) başkanı Lars Findsen aleyhindeki davanın düşürülmesine karar verdi.
Danimarka’da iki istihbarat teşkilatı bulunuyor: İç tehditlerle ilgilenen PET (Polis İstihbarat Teşkilatı) ve uluslararası tehditlerle ilgilenen FE (Savunma İstihbarat Teşkilatı).
Claus Hjort Frederiksen ve Lars Findsen, son derece gizli bilgileri gazetecilerle paylaşmakla suçlanıyor. Bunların arasında, Danimarka ile Amerikan güvenlik teşkilatı Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) arasındaki işbirliğine ilişkin bilgiler bulunuyor. Ceza Kanunu’nun devlet sırlarının sızdırılmasıyla ilgili olan ve 12 yıla kadar hapisle sonuçlanabilecek 109. maddesiyle suçlanıyorlardı.
Kanunun değiştirilmesini isteyen iddia makamı, Hjort ve Findsen aleyhindeki soruşturmayı düşürme kararıyla ilgili olarak hukuk sistemine yönelik sert eleştirilerde bulundu. Hükümet, gizliliğin ihlali nedeniyle cezai işlemlerin nasıl yürütüleceğine ilişkin yasada değişiklik yapılmasına gerek olup olmadığını masaya yatıracak.
Adalet Bakanlığı yasada bir boşluk olduğunu ve davalar kapalı kapılar ardında ilerleyemeyeceği için devlet sırlarının kovuşturmaya uğramadan sızdırılmasının mümkün olduğunu düşünüyor.
Nye Borgerlige (aşırı sağcı liberteryenler) Ocak 2023’ten bu yana üyelerinin yüzde 64’ünü kaybetti: Pernille Vermund’un partisi zor zamanlar yaşıyor. Sene başında Vermund’un siyasetten çekilmesinden sonra Nye Borgerlige’yi etkileyen fırtına Vermund’u parti liderliğine geri dönmek zorunda bıraktı. Parti kamuoyu yoklamalarında yüzde 1,6 oy alıyor ve mevcut durumu düzeltemezlerse parlamentoya giremeyecekler.
Partinin DF (aşırı sağcı muhafazakârlar - eskiden aşırı sağcı sosyalistler iken son zamanlarda yön değiştirdiler) ile birleşeceğine dair söylentiler mevcut. Pernille Vermund bu söylentilere karşı geliyor. Her halükârda üyelerinin çoğu zaten DF’ye veya Inger’in aşırı sağ popülist partisine geçmiş durumda.
Danimarka’da 377.000 kişi bir daha iktidar partilerine oy vermeyeceğini belirtiyor: Kızıl-mavi merkez partilerinin yönetime gelmesinin üstünden yalnızca bir yıl geçti. Ünlü bir seçim uzmanı olan Profesör Kasper Møller Hansen’ın araştırması, iktidar partilerinin yönetimin ilk yılında son 50 yıldaki diğer hükümetlerden daha fazla destek kaybettiğini gösteriyor.
Socialdemokratiet’in (sosyal demokratlar) 133.000 seçmeni SF’ye (sosyalistler), 25.000 seçmeni Enhedslisten’e (kızıl-yeşil ittifak, eski komünistler), 13.500 seçmeni Inger’in DD partisine (aşırı sağcı popülistler), 13.400 seçmeni DF’ye (aşırı sağcı muhafazakârlar) ve 5.000 seçmeni de Liberal Alliance’ye (liberteryenler) kaydı. Ayrıca Venstre’dan (liberaller) 7.500, Moderaterne’den (sosyal liberaller) 6.500 seçmen kazandılar.
Venstre, Liberal Alliance’ye 56.000 seçmen, Inger’in DD partisine 26.300 seçmen, Konservative’ye (muhafazakarlar) 16.300 seçmen, Moderaterne’ye 10.300 seçmen ve DF’ye 9.500 seçmen kaybetti.
Moderaterne, Liberal Alliance’ye 17.300 seçmen ve SF’ye 8.700 seçmen kaybetti.
Danimarka Ekonomisi
13 belediye, belediye vergisini artırmaya karar verdi: Frederiksberg (yüzde 1,1), Tårnby (yüzde 1), Vordingborg (yüzde 0,6), Rebild (yüzde 0,5), Herning (yüzde 0,5), Slagelse (yüzde 0,5), Horsens (yüzde 0,3) ), Aalborg (yüzde 0,2), Gentofte (yüzde 0,17), Rudersdal (yüzde 0,15), Fanø (yüzde 0,11), Greve (yüzde 0,1), Solrød (yüzde 0,09). Adı geçen belediyelerden herhangi birinde yaşıyorsanız, gelecek yıl gelirinizden daha fazla vergi ödeyeceksiniz.
Kopenhag belediye vergisini yüzde 0,1 oranında düşürmeye karar verdi, Fredericia belediyesi ise ticari mülklere uygulanan vergiyi düşürecek.
13 belediye yerel gelirlerini artırma kararı alırken, diğer belediyelerin devletten aldıkları mali desteğin toplam miktarı azalacak. Toplam mali destek, tüm belediyelerin toplam yerel gelirine göre hesaplanır; dolayısıyla yerel gelir artarsa toplam destek düşer, bu da 98 belediye arasında paylaşılabilecek daha az para anlamına gelir.
Danimarka’nın en büyük dört şehri (Kopenhag, Aarhus, Aalborg ve Odense) çalışanlarını maaş veya emekli maaşları konusunda aldatan ya da kuralları ihlal eden şirketlerin “kara listeye alınmasını” istiyor.
İnşaat sahalarında yapılan kontrollerin yüzde 79’unda sözleşme ve kurallarla ilgili sorunlar tespit edildi. Örneğin, Odense, Fynsværket’teki bir inşaat sahasında bir taşeron, 200 yabancı işçiye 1,5 milyon kron eksik maaş vermişti.
Büyük Danimarka şirketleri, çalışanlarına Danimarka Ulusal Muhafızları’nda hizmet etmeleri için ücretli izin verecek: Danfoss, Danske Bank, DSB, Netcompany veya Salling Group’ta çalışıyorsanız ve Danimarka Ulusal Muhafızları’nda gönüllü iseniz, bir hafta ücretli izin alabilirsiniz (bu süre ulusal muhafızlarda gerçekleştirilecek faaliyetlerde kullanılabilecek). Daha fazla şirketin, çalışanlarına benzer bir hak sunması bekleniyor.
Danimarka Ulusal Muhafızları’nda görev yapmak için Danimarka vatandaşı olma şartı bulunmuyor. Danimarka’da beş yıl yaşadıysanız (hangi ülkeden geldiğinize bakılmaksızın) başvurabilirsiniz.
DSB (tren şirketi) yan iş olarak tren istasyonlarını kiralıyor. Şirket ilk başta artık amaçlarına hizmet etmeyen istasyon binalarını satmaya çalışmıştı ancak Danimarka’nın nispeten uzak köşelerinde bunun neredeyse imkânsız olduğu ortaya çıktı. Bunun yerine binaların kiralanmasına karar verildi; böylece eski istasyon binalarında hareketlilik yaşanıyor. Hobro’da sosyal sorumluluk projesi olarak bir kafe, Langå’da müzik atölyeleri, Ringe’de ortak yemek ve barsel kafe, Holstebro’da kuaför gibi girişimler filizleniyor. Ayrıca kar amacı gütmeyen girişimlere (çok düşük bir ücret karşılığında) kiraya da verilebiliyorlar.
DSB’nin kiradan elde ettiği gelir yıllık 160 milyon DKK (toplam gelirlerinin yüzde 5’i).
Danimarka’da toplanan finansmanın yüzde 2’den azı kadın kuruculara gidiyor: Danimarka’daki startup’ların yüzde 25’i kadınlar tarafından kuruluyor. Ancak çok azı iş fikirlerini daha da geliştirmek için sermaye toplamayı başarıyor. Hükümet, kurucular arasındaki cinsiyet eşitsizliğini azaltmak için 1,5 milyar DKK yatırım yapmayı planlıyor.
Bu elektrik tedarik şirketlerine dikkat edin: Danimarka Tedarik Ajansı (Forsyningstilsynet), elektrik tedarik şirketi olarak B.energy, Dansk Strøm, Edison El ve Modstrøm’u seçmemenizi tavsiye ediyor çünkü elektrik şirketinizi değiştirirseniz bu şirketler borçlarını ödemede sorun çıkarabiliyor.
Maersk’in geliri bir yılda yüzde 94 azaldı: Rekor yıl 2022’nin üçüncü çeyreğinde 8.818.000.000 dolar kâr elde eden şirketin kârı bu yılın üçüncü çeyreğinde 489 milyon dolara düştü. Ekonominin yavaşlaması sebebiyle dünya çapında daha az mal taşınıyor.
Maliyetleri azaltmak isteyen şirket, 200’ü Danimarka’da olmak üzere 10.000 kişiyi işten çıkaracak.
Danimarka’da Yaşam
13 yaşından önce sporda madalya ve sıralama yok: Danimarka Spor Konfederasyonu (DIF) 13 yaşından önce sporda rekabet unsurunu minimize etmek istiyor. Amaç gençlerin üzerindeki baskıyı azaltmak ve daha çoğunun sporla ilgilenmesini sağlamak. Ancak eski elit sporcular, rekabet faktörünün göz ardı edilemeyeceğini öne sürüyorlar.
Danimarka Polisi’nde kriz: Polisin kanun dahilinde hareket etmediği vakaların sayısı giderek artıyor. Adalet bakanlığı, toplumun kuruma güveninin endişe verici bir oranda düşmesi sebebiyle ulusal emniyet müdüründen “polis kültürü ve davranışları”nı düzeltmeye yönelik bir plan hazırlamasını istedi.
Son zamanlarda Kopenhag Polisi’nden altı polis memuru tutuklandı ve hırsızlık ve uyuşturucu bulundurmakla suçlandı.
Punitha Kumar ile sağlık
Danimarka Sağlık Otoritesi, boğmaca vakalarındaki artışı önlemek için hamile kadınların ve çocukların aşılanması gerektiğini söylüyor. Yetkililer, Bordetella pertussis bakterisinin neden olduğu boğmaca belirtilerinin genellikle soğuk algınlığı ve hafif öksürükle başladıktan sonra kuru ve şiddetli öksürük nöbetlerine dönüştüğünü belirtiyor. Genellikle yaklaşık 10 hafta süren hastalık özellikle bebekler arasında ölümcül olabilir.
Zayıflama ilacı Wegovy isteyen hastaların vücut kitle indeksinin 35’in üzerinde olması öneriliyor: Novo Nordisk’in Wegovy isimli ilacı, vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olan ya da hem vücut kitle indeksi 27’nin üstünde hem de kiloyla ilgili bir hastalığı olan veya hastalık riski olanlar için onaylanmıştır. İlaç geçen yıl aralık ayından bu yana Danimarka’da yaklaşık 400.000 kez reçete edildi.
Novo Nordisk, yılın ilk dokuz ayında 166 milyar DKK ciro elde etti: Kilo verme ve diyabet ilaçlarıyla tanınan Danimarkalı ilaç şirketi, özellikle Kuzey Amerika’da yüzde 46 artan satışlar sebebiyle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29’luk bir artış kaydettiğini söyledi.
Çiçek Eriş’le kültür
Resmî Danca sözlüğe 427 yeni kelime eklendi: Eklenen kelimelerden bazıları, oho (aniden farketme, şaşırma), enoki (küçük şapkalı mantar), fedtemøg (ince ve kokulu ölü kahverengi yosun). Diğer kelimeleri şu linkten bulabilirsiniz.
Avrupa Birliği
İsveç’te ekonomik durgunluk: ve bu durgunluk Danimarka ekonomisini de etkileyebilir. İsveç’te ihracat azalıyor, işsizlik ise artmaya devam ediyor. Nordea ve Sydbank bankalarındaki yöneticiler İsveç için bir resesyon riski olduğunu ve bu durumun Danimarka ekonomisini de ağır bir şekilde etkileyebileceğini ifade ediyorlar. Ekonomiyle ilgili endişe veren bu haber, ticaret kanallarını çeşitlendirerek Danimarka ekonomisinin İsveç’e olan bağımlılığını azaltmaya yönelik çalışmalar yapılması gerektiğini gündeme getirdi.
İlanlar
Bu bölümün içerikleri Çiçek Eriş tarafından derlenmektedir. Dahil edilmesini istediğiniz etkinliklerle ilgili olarak denmarkhappenings@gmail.com adresine e-posta gönderebilirsiniz. Kendisinin Danimarka’daki kültürel etkinliklerle ilgili haber bültenine buradan göz atabilirsiniz.
Kopenhag, 9 Kasım, 18:00–20:00: CV’niz ve ön yazınız nasıl olmalı? İş ararken LinkedIn kullanmak şart mı? Bu gruba katılarak Danimarka’da iş aramaya yönelik yararlı ipuçlarını öğrenebilirsiniz.
Aarhus, 10 Kasım, 16:00–18:00: Sosyal ağınızı genişletmek istiyorsanız “Finally Friday” etkinliğine katılabilir ve Aarhus civarında yaşayanlarla tanışabilirsiniz. Kayıt olmayı unutmayın. İlk 20 katılımcıya bira veya soda ikram edilecek.
Andreea Bianca Pascalau Buza ile Hisse Oyunları 2023
Ørsted, milyarlarca dolarlık değer kaybı ve bazı rüzgar enerjisi projelerinin iptal edilmesinin ardından Çarşamba günü yüzde 25,7 oranında değer kaybetti. Hisse hafta sonuna doğru bir miktar değer kazansa da Cuma günü (284 DKK), Pazartesi gününe (344.50 DKK) göre çok daha düşük bir değerde kapandı.
Danimarka'da yatırımlar, ev sahipliği, krediler, tasarruf ipuçları ve daha fazlası hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız moneylikealocal.dk Instagram hesabımı takip edebilirsiniz.
Last Week in Denmark Evreni
Spotify, Apple Podcasts, Pocket Casts, Google Podcasts, Overcast, Amazon Music, Goodpods, Podfriend, Castbox, Castro, Player FM, Deezer, Podchaser, Podcast Addict, Podcast Index ve Buzzsprout platformlarında haftalık podcast’imizi dinleyebilirsiniz.
Podcast’in yapımcılığını Wizmedia (radyo-televizyoncu Wizzi Magnussen) üstleniyor.
“Yeni Danimarka” ürün koleksiyonlarımıza göz atın: “Moving Forward”, “Searching for Home”, “Vasil”, “Irina”, “Monika” ve “Kifaax”.
Web sitemizdeki içeriklere göz atın: Danimarka’da yatırıma giriş; Danimarka’da Doğum: Hamilelik; Danimarka’da Doğum: Doğum yapmak.
!!!Artık yeni içeriklerimiz var!!! Pension in Denmark I: Folkepension; Pension in Denmark II: Labor market pension; Interview with Diana Florescu, Forbes 30 under 30; Translator in Denmark
Bizi diğer dillerde de takip edebilirsiniz: Rumence, Lehçe, İspanyolca ve İngilizce.
Ayrıca bizi Facebook’ta da takip edebilirsiniz.