Danimarka'da Geçen Hafta (28.04-05.05) 15. Bölüm 2024
AP seçimleri; Cheminova; Engellilik reformu
İçindekiler
Baş editörden
Hava resmen yaz havası. Sonunda yazlık dolabındaki kıyafetleri çıkarmaya cesareti bulduk ve dilerim ki birkaç ay kışlıklara dönmeye gerek kalmaz. Güneşten beslenelim diye dışarıda vakit geçirme arzumuz on kat artmıştır ve bir kez olsun hafta sonları evden çıkar olduk. Danimarka yazının tadını çıkardıkça çektiğiniz fotoğraf/videolarınızı bize ulaştırırsanız Instagram, Facebook ve LinkedIn’de paylaşmaktan memnun oluruz. Kim bilir belki siz de yolda bir geyikle karşılaşmışsınızdır veya bisiklet yolunda bir köpekbalığı yakalamış olabilirsiniz! Görmek isteriz yani!
Ya deniz? Kuzey Denizinde yüzmeden bir düşünün. Daha birkaç ay önce kıyı bölgelerindeki biyolojik çeşitliliğin nasıl öldüğünden ya da zaten öldüğünden bahsetmiştik. Şimdi başka bir keşif tartışmayı daha bir gerdi. Pestisit şirketi Cheminova Kuzey Denizi'ne zehirli atık (arsenik, cıva vb.) pompalıyor. Cheminova yalnız değil, çünkü diğer birçok Danimarka şirketi de zehirli atıklarını denize atıyor. Çevre Bakanlığı yıllardır uygulamanın devam etmesine izin vermenin yasa dışı olduğu konusunda uyarılıyor.
Meclisteki birçok parti Çevre Bakanı Magnus Heunicke'yi aradı, Çevre Bakanlığı'nın Cheminova gibi şirketlerin denizi kirletmeye devam ettikçe yıllardır bakanlığın göz yumduğu endişesini ifade ettiler. Bakanın yanıtı bir iç soruşturma başlatacağını duyurmak oldu bile, Danimarka'nın Avrupa Birliği’nin çevre kurallarına uyup uymadığını görmek için. Bu arada, bu şirketlerin denize ne döktüklerini bu görüntülerden görebilirsiniz.
Avrupa Parlamentosu seçimlerinde Danimarka'dan bir adaya oy vermek için kayıt olmak istiyorsanız yarın son gün! Neyse ki bunu çevrimiçi olarak yapabilirsiniz ve yalnızca birkaç dakika sürüyor. Danimarka'dan adaylarla tanışmak istiyorsanız İngilizce #VOTEHOME podcastimize takipte kalın.
Haftanın Kelimesi
Iværksætterrådet=Girişimci Konseyi. İş geliştirme, girişimciliğin desteklenmesi, şehrin iş ortamı ve işle ilgili diğer kararlarla ilgili konularda danışmanlık rolüne sahiptir. 7 yerel işletme sahibi, belediye meclisinin seçilmiş 3 üyesiyle birlikte bu kurula atanır.
Anket
Türkçe Editöründen
1 Mayıs bu haftaydı. 1 Mayıs, yahut Danca ismi ile İşçilerin Uluslararası Mücadele Günü (Arbejdernes Internationale Kampdag) Danimarka’da bir kutlama günüdür. Fakat resmi tatil değildir. Birçok kommune, öğretmenlere izin verdiği için okullar tatil olur; ancak çoğu şirket için çalışma günüdür. Hatta bu 1 Mayıs, ben Danimarka’dan İngiltere’deki ortaklarımız ile online bir toplantıya girdim; zira İngiltere için de “1 Mayıs kutlama günüdür, tatil değildir” anlayışı geçerli.
Kopenhag’da Fælledparken senelerdir 1 Mayıs kutlamalarına ev sahipliği yapar. İşçi sendikaları, sol partiler, çeşitli dernek ve vakıflar vb. parkın bir köşesine standlarını açar gelip geçene selam verirler. 1 Mayıs genellikle senenin güzel havalarına denk geldiğinden, parti ya da sendika üyeleri dışındaki Danimarka halkı da etrafı gezmeye gelir: okulları tatil olmuş öğrenciler, çiftler, çocuklu aileler… Bu sene saat 1’den 6’ya kadar konser vardı, yerli sanatçıların ve koro gruplarının katıldığı.
Neşe ve coşku arasında mutsuz olan gruplar da kutlamaya dahildi. Mesela, Danimarka Komünist Gençliği (DKU), Sosyal Demokrat hükümeti kınayan bir afiş dağıtıyordu. Belki de
sendikalar enerjilerini Büyük Dua Günü için harcadıklarından olsa gerek bu 1 Mayıs, pek bir eylem olmadı. Gündemdeki asıl mevzu, hükümetin zayıfladıkça seçmenlerin solda SF ve sağda Liberal Alliance arasında kutuplaşması. Bir yandan 1 Mayıs’ı kutlayan gruplar mecliste daha etkin hale gelmeyi de kutluyorlar, öbür yandan da karşıt görüşleri sırtlayan Liberal Alliance’ın yükselişini de ciddi bir tehlike olarak değerlendiriyorlar.
Benden bu kadar, neyse politik analiz aşağıda var :)
Bize birkaç aydır Danimarka’da Geçen Hafta’da bize yardım etmiş Direnç Kuyucu arkadaşımıza veda ediyoruz bu hafta. Özellikel Danimarka’da Günlük Yaşam bölümlerine emeği geçmiş Direnç arkadaşımıza teşekkür ediyor, ilerideki projeleri için başarılar diliyorum.
Biz de tabii Türkçe sayılarımız için yeni bir yazar arıyoruz. Yazarlık ile ilgilenmek isteyenler, başvurularını bu yollarla bize ulaştırabilir:
WhatsApp hattımız +45 50 15 11 96
Mail adresimiz danimarkadagecenhafta@gmail.com
Danimarka Siyaseti
Haftalık siyasi genel bakış
1 Mayıs'ta Danimarka'da İşçi Bayramını kutladık. Sabahın erken saatlerinde çeşitli yerlerde toplanan vatandaşlar, şarkılar ve konuşmalarla kızıl bayrağı kaldırdı. Günün ilerleyen saatlerindeki kutlamalara yol alırken akın akın sıralar halinde sokaklarda yürüdüler. Danimarka'daki en büyük kutlamalar bazen işlerin biraz fazla kızıştığı Kopenhag'daki Fælledparken'de* yapılıyor. Geçmiş senelerden şu resimlere bir bakın!
Türkçe Editöründen Not:
1 Mayıs günü geldi mi Fælledparken’i Türkiye’deki Gezi Parkı gibi düşünün.
Uluslararasıların Danimarka'ya entegrasyonu gene tartışılıyor. Moderaterne (Ortalar, yahut yeni Sosyal Liberaller), hükümetteki müttefikleri Socialdemokratiet ve Venstre’dan hiç memnun değiller. Moderaterne’ye göre, Socialdemokratiet ve Venstre’nin “bazı uluslararası kişiler toplumdaki konumlarını Danimarka değerlerini baltalamak için kullanıyorlar” iddiaları damgalama ve şüpheden başka bir şey değil.
Venstre'den (Danimarka Liberallerinden) iki bakan, Morten Dahlin ve Marie Bjerre: "Entegrasyon yetmez, asimilasyona ihtiyacımız var,” diye belirtti. Dışişleri Bakanı Lars Løkke Rasmussen, hükümetteki dostlarını asimilasyon tartışmasına son vermeleri gerektiği konusunda uyarıyor, çünkü bu bir korku kültürüne yol açabilir.
Danimarka'daki Avrupa Parlamentosu seçimlerine ilişkin son kamuoyu yoklaması aşağıdaki sonuçları gösterdi: Socialdemokratiet (Sosyal Demokratlar) 4 koltuk; SF (Sosyalistler) 2 koltuk; Venstre (Danimarka Liberalleri) 2 koltuk; Liberal İttifak (Özgürlükçüler) 2 koltuk; Radikale Venstre (Sosyal Liberaller) 1 koltuk; Enhedslisten (Kırmızı-Yeşil İttifakı) 1 koltuk; Konservatif (Muhafazakârlar) 1 koltuk; DF (Milliyetçi Muhafazakârlar) 1 koltuk; DD (Milliyetçi Popülistler) 1 koltuk kazanmayı bekliyorlar. Moderaterne (Ortalar, yahut yeni Sosyal Liberaller) ve Alternativet (Yeşiller) Avrupa Parlamentosu'na muhtemelen giremeyecek.
Odak
Belediyeler bürokrasi ve idare masraflarını kısarak engellilik alanına daha az para harcamalı: Engellilik alanında ilk çoğunluk anlaşması 25 reform girişimi içermektedir.
Daha az yeniden değerlendirme - güvene dayalı vaka işleme
Yardımcı araçlara daha kolay erişim (ör. görme engelliler için baston, banyo sandalyesi)
Daha basit ve daha şeffaf ilave giderler için mali destek
Engelli bakımında çalışan personel için eğitim şartlarının netleştirilmesi.
Yıllık askere alınanların sayısı 7.500'e yükseltildi ve zorunlu askerlik süresi 4 aydan on 11 çıkarıldı: Bu yalnızca meclisten yeni çıkan yeni savunma anlaşmasının manşeti.
Zorunlu askerlik 2027'den itibaren kadınları da kapsayacak şekilde genişletildi.
Önümüzdeki on yılda silahlı kuvvetlere 190 milyar DKK yatırım yapılacak.
2028 yılına kadar 6000 askerden oluşan savaşa hazır bir birlik kurmak için 48 milyar DKK. Orduda bir ilk olan bu birim ağır bir tugay olacak.
Kara konuşlu hava savunmasına, denizaltı karşıtı savunmanın daha hızlı geliştirilmesine ve denizde güdümlü hava füzelerinin ileri düzeyde tedarik edilmesine 47 milyar DKK yatırım yapılacak.
Yirmi yıl önce Hawk sisteminin kaldırılmasından beri, Danimarka'nın kara tabanlı hava savunması yoktu. Yeni hava savunma sistemine 25 milyar DKK yatırım yapılacak.
Danimarka Ekonomisi
Danimarka'nın en büyük üç şehri (Kopenhag, Aarhus ve Aalborg) eve siparişler için kullanılan paketlere depozito uygulamak istiyor: Üç şehrin belediye başkanları, ev siparişleri paketleri için ulusal bir geri dönüşüm sistemi getirilmesi amacıyla Çevre Bakanlığı'na ortak bir mektup gönderdiler ( tıpkı şişeler için olan Pant gibi). Gelecekte, ambalajı iade ederek depozitonuzu geri almak için kahve ve paket yiyeceklere biraz daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacaksınız.
OMX Kopenhag 25'te listelenen Danimarka şirketlerinden yedisi ilk çeyrek sonuçlarını açıkladı.
Novo Nordisk 25 milyar DKK kar elde etti. Wegovy'nin satışları geçen yılın ilk çeyreğine göre iki kat artarken, Ozempic'in satışları %43 arttı.
Vestas yarım milyar DKK'nın üzerinde açık verdi. Ancak sonraki çeyreklerin daha iyi olmasını ve yılı 100 milyon DKK karla kapatmayı bekliyorlardı.
AP Møller-Mærsk 1,4 milyar DKK kar elde etti. Kızıldeniz'deki çatışmalar belirsizliğe sebep oldu ve Maersk, Yemen açıklarındaki Babülmendep Boğazında saldırıya uğrama korkusuyla trafiğini Afrika'nın güneyine yönlendirdi.
Ørsted 2,6 milyar DKK kar elde etti.
Novo Nordisk, AP Møller-Mærsk ve Dansk Industri, Copenhagen Pride ile işbirliklerini durdurdu. Ya neden? İki şirket ve işveren derneği, etkinliğin aşırı derecede siyasallaştığına (ortaklardan İsrail-Filistin çatışması konusunda tavır almalarını talep ediyor). Güya, "Pride organizasyonu gelecekte cinsel azınlıkların haklarına ve katılımına tam olarak odaklanılmasını sağlayabilirse" ancak o şartlar altında ortaklığın devamı söz konusu olabilirmiş.
Girişimci köşesi
Ağustos 2024'te SMV Digital 50.000 DKK kuponuna hazırlanın. Küçük veya orta ölçekli bir şirketseniz (minimum 2 tam zamanlı çalışanı olan), yönetim ve muhasebenizin dijitalleştirilmesi, siber güvenlik, danışmanlık gibi konularda bu Avrupa Birliği kuponunu alabilirsiniz. sistem entegrasyonları, e-ticaret ve çevrimiçi pazar yerleri vb. Daha fazla bilgi için info@aalborgid.com ile iletişime geçin.
Danimarka’da Günlük Yaşam
Danimarka yaşam tarzına dair bilgiler
Bayraklarınızı asın! Bugün, ülke 1945'te Almanya'dan özgürlüğünü geri kazandıktan sonra Danimarka Befrielse'yi (Danimarka'nın Kurtuluş Günü) kutluyoruz. Geçen haftaki Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nün ışığında, işgal sırasında Danimarka gazeteciliğine bir göz atalım: İşgal esnasında basın pek bastırılmıştı. Buna rağmen sansürsüz gazeteler gizliden devam etti, Kraliyet Kütüphanesi gizli alıcılar arasında olmak üzere. Alman işgalcilerine ifşa olmamak için gazete paketlerin teslim adresinde “Kütüphane Tarihçisi” yazılıyor ve bu gazeteler arşivde saklanıyordu. 1944'te bir gece kütüphaneci, yasadışı postayı ele geçiren Gestapo tarafından uyandırıldı. Kütüphaneci koleksiyonu teslim etmek zorunda kaldı, ancak o vakitte loş kütüphanede elektrik ışığının olmayışı sayesinde kapının yakınında duran yalnızca 10 paketi vererek Gestapo’yu kandırmayı becerdi. Odadaki diğer paketler sorulduğunda ise kutuların içerisinde vergi listelerinin yer aldığını ifade etti. Malzemeyi bu sefer rafların arkasına saklamaya devam etti.
5 yıllık işgal sırasında Danimarkalılar pencerelerini karartmak zorunda kaldılar ve sokak lambalarına yukarıdan koruma uygulandı. Karartmanın amacı uçakların Danimarka üzerinden geçişini zorlaştırmaktı. 4 Mayıs 1945 günü saat 20.35'te BBC yayını, Alman askerlerinin Danimarka’dan geri çekildiğini duyurdu ve ardından perdeler toplu olarak yakıldı. 4 Mayıs akşamı pencere kenarlarında mum yakmak bugüne kadar devam eden bir gelenek haline geldi. Danimarka'nın büyük bir kısmı kurtuluşu 5 Mayıs'ta kutlarken, Bornholm adası ancak 1946'da Sovyet askerlerinin geri çekilmesiyle kurtuluşa kavuştu.
1980'den bu yana her yıl düzenlenen Kopenhag Maratonu da bugün yapılıyor. Yarış 10.000+ katılımcıya ev sahipliği yapıyor ve en yüksek ödül 8000€, yeni rekorlar için ek 4000€ ödül var. Nerede izleneceğini öğrenmek ve trafik değişikliklerinden haberdar olmak için bu yılın kurs haritasını kontrol edin.
Bir sonraki hafta 9 Mayıs Perşembe günü Yükseliş Günü'nü ulusal bayram olarak kutlayacağız.
Açıklama
Neyi Açıklayalım? Bundan sonra, siz okurlarımız ile birlikte yaratmak istiyoruz bültenimizin bu kısmını. Maksimum 300 kelimeyle, Danimarka’daki uluslararası topluluğu ilgilendiren bir konu varsa buraya tek seferlik katkınızı da ekleyebiliriz. Katkılarınızı şu adrese gönderin: lastweekdk@gmail.com
Haftalık genel bakış
Danimarka'da kürtaj kuralları değişti. Öncelikle kürtaj yaptırabileceğiniz son tarih hamileliğin 12. haftasından 18. haftasına kaydırıldı. İkincisi, 15-17 yaş arası gençler ebeveynlerinin ya da Kürtaj Kurulunun izni olmadan kürtaj yaptırma hakkı kazandı. Son olarak beş bölgesel kürtaj kurulu tek bir ulusal çatı altında birleştirildi.
Salmonella salgını – Fail? Kıyma. Mart ortasından bu yana 40 hastanın aynı tip salmonella hastası olduğu kaydedildi. Şu anda DTU Gıda Enstitüsü, Danimarka Veterinerlik ve Gıda İdaresi ve Statens Serum Enstitüsü (SSI) salgını ortaklaşa araştırıyor.
Halka açık yerlerde sigara içmek yasaklanmalı mı? Danimarka'da halkın yüzde 63'ü stadyum ve yaya caddeleri gibi kalabalıkların toplandığı dış mekanlarda sigara içilmesinin yasaklanmasını istiyor.
Önümüzdeki günlerde Danimarka'da yüksek UV indeksi. Ozon tabakası şu anda normalden yaklaşık yüzde 10 daha incedir ve bu da yüksek UV indeksine neden olur. Önümüzdeki günlerde Danimarka'da UV indeksi 4,2 ile 4,4 arasında olacak. Endeks 3'ün üzerine çıktığında Danimarka Kanser Derneği kendinizi güneşten korumanızı öneriyor.
Avrupa Birliği
Fin havayolu şirketi Finnair, Estonya'nın Tartu şehrine olan uçuşlarını durdurdu. Bu karar, Doğu Estonya üzerindeki hava sahası içerisindeki uçakların navigasyonunda kullandığı GPS vericilerini ve alıcılarını hedef alan saldırılar sonrasında alındı.
Medya özgürlüğü; Almanya, İtalya, Hollanda ve Macaristan dahil olmak üzere birkaç AB ülkesinde tehlikede ; gazetecilerin tehditler ve saldırılarla karşı karşıya kalma vakalarının artışına bakılırsa. Berlin merkezli bir STK olan Liberties, siyasi etkiyi ve gazetecilere yönelik şiddeti vurgulayarak medya özgürlüğünün azalmasını hukukun üstünlüğünün zayıflamasıyla ilişkilendiriyor. Yasal baskı ve fiziksel şiddet yaygınlaşırken, bu da gazetecilerin kendi içeriklerini sansürlemesine** yol açıyor. Zorluklara rağmen AB, basın özgürlüğünü korumak için Anti-SLAPP (stratejik kamu katılımına karşı dava) yönetmeliğini onayladı ve bu hamle ile stratejik davalar boyunca basın özgürlüğünü korumayı amaçlıyor.
Türkçe Editöründen Not:
Aynı 1 hafta önce dediğim gibi basında gene konu özsansüre geldi :)
AB politikacıları, sosyal medya etkisinde gelişen bağımlılık davranışlarından endişe duyarak, çocuklar ve gençler üzerindeki teknoloji devlerinin etkisini sınırlamayı amaçlıyorlar. Önerilen önlemler arasında ekran süresini sınırlamak ve algoritmaları düzenlemek için daha sıkı yasal düzenlemeler bulunuyor. AB Komisyonu'na, teknoloji devlerinin gücüne çözüm bulması için baskı artıyor ve Avrupa düzeyinde harekete geçme çağrıları yapılıyor.
Polonya, AB üyeliğinden elde ettiği 'yatırım getirisini' üç katına çıkardı. Polonya, AB projelerine 86 milyar avro yatırım yapmış ve dahil oldukları 20 yıl boyunca 261 milyar avro kazanmıştır. Bu veriler, Fonlar ve Bölgesel Politika Bakanı Katarzyna Pełczyńska-Nałęczit'in 30 Mayıs Salı günü düzenlediği bir basın toplantısında sunuldu. Bakan, Mart 2024 itibariyle Polonya'nın AB bütçesinden toplam 261 milyar avro aktarım aldığını belirtti. Bu miktarın içinde 165 milyar avro bütünleşme politikası kapsamında, 11.4 milyar avro AB Kurtarma ve Dayanıklılık Tesisi'nden ve 78 milyar avro da Ortak Tarım Politikası (CAP) kapsamından geldiğini söyledi.
Bulgaristan, kumarı sınırladı ve medya platformlarında kumar ile ilgili reklam verilmesini yasakladı. Bulgaristan, 10.000'den az nüfusa sahip kasabalarda kumarhane açılmasını yasakladı ve tüm medya türlerinde kumar reklamlarını tamamen yasakladı; yeni yasaya meclis üyelerinin çoğunluğu oy verdi.
Haklar
Avrupa Birliği genelinde akademik diplomaların otomatik olarak tanınması söz konusu değildir. Bu nedenle, başka bir AB ülkesinde daha ileri bir eğitime kabul edilmek istiyorsanız, akademik derecenizin veya diplomanızın bu ülkede tanınmasını sağlamak için o ülkeye ait bir prosedürden geçmeniz gerekebilir. Eğer ileride farklı bir ülkede ileri bir eğitim almak isteyeceğinize karar verdiyseniz, diplomanızın orada tanınıp tanınmadığını önceden kontrol edin.
Fırsatlar
Poznan'a (Polonya) ücretsiz gezi: Çevre aktivizmi üzerine bir eğitim kursuna katılın. 22-29 Haziran. Son başvuru tarihi 14 Mayıs! Buradan kaydolun.
Mézangers'a (Fransa) ücretsiz gezi: İletişim üzerine bir eğitim kursuna katılın. 29 Ekim - 3 Kasım. Son tarih 15 Mayıs! Buradan kaydolun.
Bükreş'e (Romanya) ücretsiz gezi: Avrupa Dijital Gençlik Zirvesi #EDYS24'e katılın. 16-21 Temmuz. Son başvuru tarihi 15 Mayıs! Buradan kaydolun.
*Eğitim kurslarına katılmak için bir derneğe üye olmanız gerekmektedir. Eğer değilseniz her zaman AMIS’e katılabilirsiniz.
Duyuru ve İlanlar
Odense, 15 Mayıs 17:00: Newcomer Night’ta yeni bir şehire yerleşirken karşılaşılan bankacılık, konut ve çocuk bakımı gibi ortak konular hakkında konuşmaları dinleyebileceğiniz bir etkinliktir; Ayrıca, Odense Renovation'dan bir konuşmacı, iklim düşüncelerinin günlük hayatımızı nasıl etkilediğini sunacak.
Odense, 21 Mayıs, 17:30-20:00: İngiliz gazeteci ve çok satan yazar Helen Russell (Danca Yaşamanın Yılı) Danimarka'da çocuk yetiştirme ve Kuzey ülkelerindeki insanların kültürlerinin neden bu şekilde evrildiği hakkında konuşacak.
Daha fazlası için dkhappenings!
Danimarka’da Geçen Hafta Ekibinden Haberler
Web sitemizdeki köşe yazılarımızı okuyun:
Danca nasıl öğrenilir; Danimarka İş Kültürü; Danimarka'da nasıl yatırım yapılır?;
Avrupalı olmayanlar için rehberler -I ve II;
Maaş pazarlığı nasıl yapılır?;
Danimarka'da doğum yapmak -I ve II;
Danimarka'da Emeklilik -I ve II;
Danimarka'da Tercümanlık ve daha fazlası anlatılmamış hikayeler sayfamızda.
Bülteni başka bir dilde okuyun: İngilizce, İspanyolca, Rumence, Lehçe ve İtalyanca
Harika ürünlerimize göz atın (en üst kalite): İlerlemek; Ev aranıyor; Vasil; Irina ; Kifaax; Monika
Özel içerik için sosyal medyada bize katılın: Facebook, LinkedIn, Instagram
Danimarka’da Geçen Hafta Türkçe’ye dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız +45 50 15 11 96
Mail adresimiz danimarkadagecenhafta@gmail.com