Danimarka'da Geçen Hafta (05.08-11.08) 25. Bölüm 2024
Araçsız Aarhus; Eğitimin değeri; Bireysel emeklilik; Renklenen Kopenhag
İçindekiler
Baş Editörden
Danimarka’nın Hali
Danimarka'da güneşli bir hafta oldu :) Tabii, İsveçli gençlerin kiralık tetikçi olarak Danimarka'ya gelmesi ve ulusal takımın Olimpiyat madalyası al(a)maması gibi olayları görmezden gelirsek. Bahçede kahve keyfi yaparak, taze domates ve salatalıkları toplayarak, böğürtlenleri atıştırarak, en yakın sahile koşup D vitaminiyle enerji depolayarak geçirdiğimiz harika günlerimiz oldu.
Turistlerin iklim dostu davranışlar karşılığında çeşitli turistik fırsatlardan ücretsiz olarak yararlanabileceği Kopenhag'daki pilot program büyük bir başarı oldu. Umarız ülkenin geri kalanına da ilham verir. Örneğin, turistler Kopenhag'da ücretsiz olarak yelken açarken sudan çöp toplayabilirler. Kim bilir, belki de tüm Avrupa bizim örneğimizi takip eder :) Milyonlarca turistin kısa bir süre içinde yaratabileceği etkiyi hafife almayın.
Ne yazık ki turistler, İsveçli çocuk askerler de olabiliyormuş; bu yüzden Danimarka hükümeti, Danimarka-İsveç sınırındaki kontrolleri artıracak. Nisan ayından bu yana, İsveçli gençlerin Danimarka'da suç işlediği 25 vaka yaşadık. Artan gözetimin yanı sıra, soruşturma çabaları da Danimarka'da İsveçli polislerin ve İsveç'te Danimarkalı polislerin konuşlandırılmasıyla güçlendirilecek.
Bazen seyahatçiler farkında olmadan suça ortak olabilirler. Doğanın yeşil ölümü, Xylella fastidiosa bakterisi, bitkilerin su ve besinleri emme yeteneklerini yok ederek onları enfekte eder ve öldürür. Danimarka'ya geri getirirken valizinize ne koyduğunuza dikkat edin! İtalya ve Mallorca bu hastalık nedeniyle sayısız zeytin ve badem ağacını kaybetti. Kampanya hakkında daha fazla bilgi için #PlantHealth4Life'ı (İngilizce) buradan okuyabilirsiniz.
Bu haftaki sayımızı, together.eu platformu tarafından oluşturulan "Dezenformasyon ve bilgi manipülasyonunu nasıl fark edebilir ve bunlara nasıl tepki verebilirsiniz?" konulu ücretsiz çevrimiçi kursa davetle sonlandırıyoruz. Çünkü bazen eleştirel düşünmek hayat kurtarıcı olabilir.
Danimarka’da Geçen Hafta’yı okuduğunuz ve paylaştığınız için teşekkür ederiz!
DGH Dünyası
LinkedIn: Danimarka'nın son göçmenlik reformundaki önemli değişiklikleri, Danimarka Göçmenlik Dairesi Başkanı ve EY Direktörü Rikke Gahrn Wolfsen ile yapılan bu röportaj makalesinde okuyabilirsiniz. LinkedIn Ekibi'nden başka bir ilginç makale ise aile birleşimi hakkında, onu ise buradan okuyabilirsiniz.
Instagram: Yaz tatilinizden çektiğiniz videolarıbizimle paylaşın 😊
Türkçe Ekibinden
Fotoğraf: Kopenhag Belediye Binası Önü, Copenhagen Pride hazırlıkları
Bu cumartesi, 10 Ağustos, Kopenhag Onur Günleri (Copenhagen Pride) başlıyor. Bu festival, LGBT (lezbiyen, gey, biseksüel, transcinsiyet) bireylerin haklarını ve özgürlüklerini kutlamak için düzenlenen bir etkinliktir. LGBT hakları, temel insan hakları çerçevesinde, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılığa karşı korumayı içerir. Bu haklar; eşitlik, adalet ve saygı ilkeleri üzerine kuruludur.
Kopenhag için Onur Günleri, sadece bir kutlama değil, aynı zamanda uluslararası toplumun ve hoşgörünün bir simgesidir. Kopenhag’taki ilk 1996 yılındaki Pride, EUROPRIDE'a ev sahipliği yaparak, uluslararası LGBT topluluğunun bir araya gelmesine öncülük etti. O zamandan beri, festival her yıl daha da büyüyerek, uluslararası sanatçıları, aktivistleri ve ziyaretçileri ağırlamaktadır. İlk Onur Günlerinde cinsellik çok daha ön planda olsa da, günümüzde yüz makyajı, örgü işleri, kilise ayinleri ve egzersiz gibi çeşitli etkinliklerle LGBT halkın bütün kesimlerine hitap eden bir festival haline gelmiştir.
Kopenhag dışında olan ya da fazla meşgul okurlarımın bilgisine; Kopenhag Onur Günleri bir sonraki pazara, 18 Ağustos'a kadar devam edecek. Festival boyunca, konserler, gösteriler, atölye çalışmaları, seminerler ve daha birçok etkinlik düzenlenecek. Detaylı bilgi için Copenhagen Pride'ın resmi web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Danimarka Siyaseti
Haftalık siyasi genel bakış
Kurallara göre anaokulunda 6 çocuk (kreşte 3 çocuk) başına en az 1 pedagog bulunmalıdır. Ne yazık ki işe alınan personelin %50'sinden azı pedagojik eğitime sahiptir. Hükümet işyerinde eğitim imkânı yaratmak istiyor.
Belediyeler zaten Anaokulu ve kreşlerde çalışan vasıfsız personelin pedagog yardımcılığı eğitimi almasının teşvik ediyor. Anaokulunda/kreşte 2 yıl çalıştıysanız ve 25 yaşın üzerindeyseniz 42 haftada kalifiye olabilirsiniz. Tam bir Pedagog olabilmek için ise üç buçuk yıllık bir eğitime ihtiyacınız var.
“Mind the Baby” adlı bir girişim, son birkaç yılda 10 belediyede hayata geçirildi. Bu girişim bebek ve çocukların ailelerinden alınma sayısının azaltılması yönünde olumlu sonuçlar gösteriyor. Program aracılığıyla bir ekip (bir sağlık hemşiresi ve bir aile terapisti), ebeveynlik sürecinde hassas durumdaki ailelere düzenli ziyaretler yaparak onları destekliyor.
Türkçe ekibinden not:
“Mind the Baby”, özellikle Türk toplumu için ciddi bir başarı sayılabilir. Uzun bir zamandır, Avrupa ülkelerinde Türk aileleri sık sık “hassas” olarak sınıflandırıldığı için, çocukların ailelerinden alınarak enstitü veya koruyucu ailelere konması büyük çaplı bir problemdi. (Türk çocuklar çok basit sebeplerle ailelerinden alınıyor, AA, 2013).
2022'deki son meclis seçimlerinden bu yana, Danimarka Parlamentosu'nun 17 üyesi siyasi parti değiştirdi. Radikale Venstre'nin (Sosyal Liberaller’in) önde gelen ve uzun süreli üyelerinden Christian Friis Bach, bu hafta Venstre'ye (Liberaller’e) geçti.
Üç hükümet lideri Danimarka'nın bir sonraki AB komiseri adayını tartışıyor. Son 20 yıldır bu makamda bir kadın oturuyor. Adaylar Mariann Fischer Boel (Venstre), Connie Hedegaard (Konservative) ve Margrethe Vestager (Radikale Venstre). Uzmanlar, Danimarka'nın geleneği sürdürmesi halinde yeni AB Komisyonu'nda da önemli bir pozisyon bekleyebileceğine dikkat çekiyor. Karar yakında belli olacaktır.
Odak
Aarhus Şehir Meclisi, ülkenin geri kalanı için gidişatı belirleyecek bir yeşil hareketlilik planı üzerinde anlaşmaya vardı. Amaç Aarhus halkının otobüs ve bisikleti daha fazla, arabayı, özellikle de benzine dayalı arabaları daha az kullanmasını sağlamaktır. Bu doğrultuda şehir merkezi sıfır emisyonlu bölge haline gelirken, şehir içindeki bazı yollarda da yol geçiş ücreti tahsil edilecek, diğer AB ülkelerinden örnek alınarak.
Duraklar arası yolculukların daha hızlı olması amacıyla otobüs altyapısının genişletilmesi için 2030 yılına kadar 255 milyon DKK yatırım yapılacak. Otobüslerin sıklığını artırmak için 2027 yılına kadar yılda 50 milyon DKK yatırım yapılacak. Deneme sürümünde araç sürücüleri şehir merkezinin (Lisbjerg, Tilst, Viby) dışına park edip otobüse ücretsiz binebilecek.
Bisiklet altyapısı daha da genişletilecek ve elektrikli otomobillere geçişi teşvik etmek için şehrin çeşitli yerlerine daha fazla şarj istasyonu kurulacak. Hafif raylı sistem Brabrand'a kadar genişletilecek.
Musluk suyu pahalanıyor. Su işleri tüketiciye ait şirketlerdir, yani tüketici kooperatifi, isterseniz su işlerinizin yıllık genel kuruluna katılabilirsiniz. Şimdi su işleri kooperatifleri suyun kalitesini korumak için bir ikilem ile karşı karşıya. Yeraltı suyunun olduğu yerde ya araziyi satın almaları ya da yüzeyde tarım yapan çiftçilerin pestisit kullanmamaları için para ödemeleri gerekiyor. Fiyatta yıllık 75-100 DKK'lık bir artış bekleniyor.
Danimarka Ekonomisi
Haftalık ekonomiye genel bakış
Nordnet'ten bir yatırım ekonomisti “hissenin değeri düştüğünde satın almalısınız,” diyor. ABD ekonomisine ilişkin karamsar perspektifler, tüm dünyada boraların haftanın başında değer kaybetmesine neden oldu. Felaket tellallarının ekonomik çöküşün devam edeceğini iddia etmesi de pek çok korkmuş yatırımcıyı satış yapmaya itti. Hisse değerinin yayınlandığı sırada neredeyse toparlandığı göz önüne alındığında, bu pek de iyi bir hareket değilmiş.
Başka bir yatırım ipucu - Danimarka'daki şirketlerden hisse almayı düşünün - küresel piyasa çok fazla da bağımlı değiller, düşük borç seviyelerine sahipler ve büyüme ile ilerleme gösteren sektörlerde mevcutlar.
Yeteneğini yetiştirmek için 23 belediye yılda 50 milyon DKK harcıyor sportif faaliyetleri destekliyor. Futbol, hentbol, badminton ve yüzme öncelikli sporlardır.
Nakliye devi Maersk, yılın ilk altı ayında 7,2 milyar DKK kâr bildirdi. Süveyş Kanalı'ndaki durum (Husilerin kargo gemilerine saldırıları), birçok nakliye şirketini Afrika’nın tâ öbür tarafından Güney Afrika çevresindeki rotalara yönlendirdi. Bu durum, nakliye fiyatlarının sivrice yükselmesine neden oldu.
Odak
Eğitiminizin değeri nedir? Arbejderbevægelsens Erhvervsråd (AE), yahut Emek Hareketi İş Konseyi, belirli bir mesleğin kariyer boyunca ne kadar para kazandırdığına dair bir analiz sundu. Başlangıç noktası olarak, vasıfsız bir işçinin hayatı boyunca kazanmayı bekleyebileceği miktarı (13,6 milyon DKK) kullandılar.
En değerli eğitimlerin ilk 5'i şöyle: tıp (vasıfsız çalışanlarla karşılaştırıldığında ilave 18,8 milyon DKK); biyoteknoloji (18,1 milyon DKK); eczacılık/diş hekimliği (15 milyon DKK); liderlik (15 milyon DKK); hukuk (14,6 milyon DKK).
Daha az maaş getiren eğitimler şunlardır: görsel sanatlar (0,4 milyon DKK); pedagog yardımcılığı (1,4 milyon DKK); grafik tasarım (1,7 milyon DKK); yalnızca lisans eğitimi almış üniversite mezunu (1,7 milyon DKK); aşçılık (2,1 milyon DKK).
Rekor sayıda kişi bireysel emekliliğe talip: Daha fazla insan (özellikle 35 yaş altı gençler) emeklilik katkı payı olarak ekstra ödeme yapıyor. Aslında, beş yıl öncesine kıyasla %41,6 daha fazla kişi bireysel emeklilik ödüyor. Danimarka'daki emekli maaşlarına ilişkin rehberimizi buradan okuyabilirsiniz.
Girişimcilik Köşesi
Ücretsiz kursa katılın: "Danimarka'da iş yapmak" 10 Ekim'den 31 Ekim'e kadar Aalborg'da. Buradan kaydolun.
Ücretsiz Beyond Beta Hızlandırıcısı #Batch9'a katılın, 22 Ekim'de başlıyor. Başvurular 14 Ağustos'ta açılıyor. Beyond Beta girişminizi bir sonraki aşamaya taşımak için harika bir fırsattır. Buradan kaydolun.
Danimarka’da Günlük Yaşam
Danimarka yaşam tarzına dair bilgiler/ipuçları
Ağustos ayında turist dalgası önemli ölçüde azalmaya başlasa da geçtiğimiz hafta farklı bir nedenden dolayı (binlerce olmasa da) yüzlerce insanı ülkeye çekti. Her yıl bu zamanlar, yılda iki kez Ağustos ve Şubat aylarında gerçekleşen Kopenhag Moda Haftası'nı (CPHFW) kutluyoruz. Biz genellikle Paris, Milano veya Londra gibi şehirleri dünya çapındaki modanın merkezleri olarak adlandırsak da sektördeki kişiler genellikle Danimarka'nın başkentinin dünya çapında modayı şekillendirmede daha sessiz ancak yine de etkin bir rol oynadığını iddia edeceklerdir.
Kopenhag'ı stil açısından eşsiz bir şehir haline getiren şey, diğer şehirlerin aksine "rahatsız" modaya pek izin vermeyen yaşam tarzıyla ilgilidir - İskandinav havası pratiklik ve dayanıklılık gerektirir, bu da kalite ve sürdürülebilirliği ön planda tutmayan markaların eksikliklerini açığa çıkarır. Danimarka'nın kış rüzgarlarında kötü yün giymeyi veya ilk yağmurda (ki muhtemelen bu yarın olacaktır) yeşile dönecek takıları takmayı göze alamazsınız.
Son yıllarda CPHFW'de artan bir role sahip olan sürdürülebilir moda sorunu, rahatsız edici ama gerekli ikilemleri ortaya çıkarıyor. Ürünleri geri dönüştürülmüş ürünlerden yapılan ancak sonrasında bu ürünleri geri dönüştürülemeyen bir marka gerçekten sürdürülebilir midir? "Eko" deri, iki yıl içinde plastiği soyulup sizi değiştirmeye zorlayacaksa, gerçek deriyle karşılaştırıldığında gerçekten "eko" mudur?
Sorun, sofrada ekmek ile yavaş moda arasında seçim yapmak olduğunda, tüketicilerin hızlı moda (ve daha ucuz) markalara başvurmaları nedeniyle suçlanması pek mümkün değildir. Öte yandan, Danimarka gibi ülkeler, ucuz modanın çoğu zaman başkası için düşük ücretli emeğe eşit olduğunu anlayarak, daha bilinçli seçimleri şekillendirme konusunda zorunlu olarak daha fazla sorumluluğa sahiptir. Güzel podyumların yanı sıra, CPHFW seçimlerimizi ve giyimle olan ilişkimizi yeniden değerlendirmek ve hangi kıyafetleri giyeceğimizi seçerken bu durumların ne kadar farkında olduğumuzu düşünmek için bir şanstır.
Haftalık genel bakış
Danimarka şu ana kadar Paris Olimpiyatları'nda yalnızca bir altın madalya elde etti. Viktor Axelsen erkekler tek badmintonda ikinci Olimpiyat altın madalyasını aldı (Tokyo 2020'den sonra). Danimarka, altın madalyanın yanı sıra takım dresajı (binicilik) ve yelkende gümüş madalya ve erkekler grekoromen güreşte de bronz madalya elde etti. Bronz madalyayı Çeçenistan doğumlu Turpal Bisultanov kazandı.
Can yeleği olmadan SUP (Stand Up Paddle) üzerinde sörf yaparsanız 1.500 DKK'ya kadar para cezasına çarptırılabilirsiniz! Dahası, polis daha fazla devriye botu satın aldı, böylece suda daha fazla devriye gezebilecekler.
Dünya Sağlık Örgütü'nden yeni araştırma: Korona aşısının Danimarka'da pandeminin 2,5 yılı içinde 17.000 ölümü önlediğini gösteriyor. Avrupa'da ise 1,6 milyon kişinin hayatını kurtardı. Bir hatırlatma olarak, virüs ortadan kaybolmadı, hala aramızda.
Kullanılmayan mezarlıklarda yürüyüşçüler için barınaklar. Feldingbjerg Kilisesi (Skive ve Viborg arasında), Kalk Kaminoen yürüyüş rotası için bir sığınak açtı. Etkinlik, seyrek nüfuslu bölgelerde kullanılmayan mezarlıkların ve kilise alanlarının geleceği hakkında bir tartışmayı tetikledi. Bazıları bunların toplantı salonları, kültür evleri, mağazalar, kütüphane, posta dağıtım hizmeti, toplantı odaları, ortak çalışma alanları vb. olarak yeniden değerlendirilmesini istiyor.
Danimarka İspanyol sümüklüböceklerinin istilası altında. Bu istilacı bir türdür ve ciddi bir tarım zararlısıdır. Danimarka'yı ilk kez 1991'de işgal ettiler ve hükümetin tüm çabalarına (hatta katil salyangoz telefon hattı bile kurmalarına) rağmen bugün hala buradalar. Neden mi? Çünkü her sümüklü böcek arkasından yaklaşık 400 yumurta bırakıyor.
Danimarka polisi insan gücünden tasarruf etmek ve failleri video görüntülerinden daha hızlı tespit etmek için sistematik yüz tanıma için lobi çalışması yapıyor. Meclis üyeleri arasında bu fikre büyük bir destek var, dolayısıyla yakın zamanda ilerleme kaydedildiğini göreceğiz.
Danimarka Uluslararası Toplumu
AMIS (Daha Kapsayıcı Bir Toplum) tarafından ortaya atılan bir fikir, “Uluslararası Toplumlar için Bir Ulusal Savunuculuk Kulüpleri Ağı”.
Danimarka toplumunu nasıl etkileyebileceğinizi, içinde nasıl değişiklikler yapabileceğinizi ve Danimarka'da yaşayan uluslararası kişiler için fırsat eşitliğini nasıl artırabileceğinizi öğrenebileceğiniz bir alan. Farklı özgeçmişlerden gelen insanlar için güvenli bir yer, kapsayıcı bir Danimarka inşa etmek isteyen benzer düşünen insanları bulabileceğiniz bir alan.
Kabaca fikir Danimarka'daki uluslararası topluluğun yararına çalışmakla ilgilenen gruplar bulmak, onlara yöntemler ve fikirler hakkında bir araç seti sağlamak, onları canlı eğitim için fiziksel bir etkinliğe davet etmek ve ardından yerel gündemlerini sürdürmeleri için teşvik etmektir. Kendi gündemleri, karşılaştıkları yerel zorluklara ve bu engelleri hepimizin yararına ortadan kaldırmak için neler yapabilecekleri hakkındadır.
Şimdi, soru şu: Bu projeyle ilgilenen insanlar olur mu? Takip etmeye değer mi? Organizasyon, projeyi uygulamak için fon başvurusunda bulunmak istiyor ancak yapıcı geri bildirimlerinizi duymak veya bu projenin gerçekleşmesine katkıda bulunmak isteyip istemediğinizi öğrenmek istiyor.
İletişim için: info@amis.dk
Duyuru ve İlanlar
Bu hafta duyuru yok :(
Daha fazlası için dkhappenings!
Danimarka’da Geçen Hafta Türkçe’ye dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız +45 50 15 11 96
Mail adresimiz danimarkadagecenhafta@gmail.com