Danimarka'da Geçen Hafta (25.08-01.09) 28. Bölüm 2024
Hükümette büyük değişiklikler; Kalem ve kağıt devrimi; Merhabalar Eylülü
İçindekiler
Baş Editörden
Danimarka’nın Hali
Okullarımızda kalem ve kâğıda geri dönüş yolculuğu başladı. Son on yılda, sınıftaki her etkinliğin artan dijitalleşmesi dikkat çekti, ancak şimdi el yazısının yararları medyada övülüyor. Neden? Bir Japon çalışmasına göre, el yazısı, bir ders sırasında aldığınız bilgileri hatırlama olasılığınızı artırıyor.
Bazı okullar, öğrencilerin derslerde notları kalem ve kâğıtla almalarını zorunlu kılacak kadar ileri giderek ekranları sınıflardan tamamen kaldırdı. Ancak, her öğrenci bu değişiklikten memnun değil. Bazıları için ders sırasında bilgisayar kullanmak, disleksi olduklarını gizlemelerine olanak tanıyordu. Diğerleri için ise anlaşılır bir şekilde yazmayı yeniden öğrenmenin zorlukları olacak.
Yapay zeka çağının başladığı bu dönemde, ödevler saniyeler içinde yazılabilirken, kalem ve kâğıda geçiş, en azından öğrenciyi yapay zeka tarafından üretilen metni yazmaya zorlayacak; bu da başlı başına bir öğrenme etkinliği olacaktır. Bu, şimdilik yapay zeka devrimiyle olan savaşta okul sisteminin kazandığı bir zaferdir.
Danimarka bu hafta başka neler konuşuyordu? Batı kıyısındaki toprak kaymalarının tehlikesi ki bunlardan biri, kısa süre önce bir Alman ailesi için trajediyle sonuçlandı. Bir de 1995 yılında Batı Bengal'e dört ton silah kaçırarak bir bağımsızlık hareketine destek veren ve Hindistan'a iadesini önlemeyi başaran Danimarkalı silah kaçakçısı Niels Hock'un hikayesi.
Ayrıca, Tüketici Konseyi'nden çocuklara reklam yapan sosyal medya influencer'ları hakkında gelen sayısız raporun ardından, Ticaret Bakanlığı bu konuya dikkat çekmeye başladı ve influencer'lar ve reklamlarla ilgili mevzuatı sıkılaştırma sürecini başlattı.
DGH Dünyası
LinkedIn: Muhabirimiz Aryna Creangă, 2024 Louisiana Edebiyat Festivali hakkında bir makale yayımladı.
Danimarka'daki olabildiğince çok uluslararası kişiyi bilgiyle güçlendirmek için görevimimizi tamamlamamıza yardımcı olun. Danimarka'da Geçen Hafta için gönüllü elçi ve/veya vatandaş gazeteci olun. Bu yatırım için birkaç saatinizi ayırıp yeni gelenlerin Danimarka ile tanıştığı ülke genelindeki "Merhabalar Eylülü" etkinliklerinden birine katılın ve onlara bizim var olduğumuzu söyleyin. Gönüllü Elçi olmak için buradan, Yurttaş Gazeteci olmak için buradan kaydolun!
Podcast: Başarılı geçen test sürecinin ardından üç hafta ara veriyoruz.
Türkçe Ekibinden
Merhabalar Eylülü. Belki Dansk Industri ya da lifeindenmark sayfalarında “Welcome September” yazılarınızı görmüşsünüzdür bile. Eylül Danimarka için çok kritik bir aydır. Yalnızca tatil dönüşü bir “ofise hoşgeldiniz” değil bu. Aynı zamanda istihdama yeni katılan gençler için iş başvuruları ve kabulleri sezonudur. Bunun yanında Danimarka’ya yeni gelecek yabancı çalışanlar için de Eylül bir giriş ayıdır.
Kimileri için aile, arkadaşın Danimarka’ya yerleştiğini görmenin heyecanı var. Kimileri içinse sektör ya da kariyer değiştirmenin hevesi. Şu an expatindenmark bültenini takip etmenin tam zamanı! Bunun yanında aşağıdaki Danimarka Uluslararası Toplumu bölümümüzde yazdığımız kariyer etkinliklerine göz atmanızı tavsiye ederiz.
Danimarka Siyaseti
Haftalık siyasi genel bakış
Danimarka'nın bir sonraki Avrupa Birliği Komiseri, Dan Jørgensen oldu. AB Komiseri, bir bakan gibidir. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Parlamentosu tarafından onaylanması halinde Dan Jørgensen'e yürütmek üzere bir portföy verilecektir. Kendisi eski Kalkınma Yardımları ve Küresel İklim Politikası Bakanı olduğundan, büyük olasılıkla çevre ve iklim portföyünden sorumlu olacaktır.
Dış politikada Afrika'ya odaklanmasıyla Danimarka üç yeni büyükelçilik açıyor: Tunus, Senegal ve Ruanda’da. Bunun yanında Danimarka; Mısır, Kenya, Güney Afrika, Nijerya ve Gana'daki varlığını güçlendiriyor olacak. Bu değişiklikler ile herkes kazanmıyor ne yazık ki, Danimarka’nın Burkina Faso ve Mali'deki büyükelçilikleri bu ülkelerin Rusya ile ittifakı nedeniyle kapatılacak.
"Danimarka'nın Kuzey Kutbu Elçisi (arktisk ambassadør) Grönland'dan olacak" - Başbakan Frederiksen, Grönland ve Danimarka hükümetleri arasındaki bu pozisyon konusundaki anlaşmazlığın etkili bir şekilde çözüldüğünü söylüyor. Aynı zamanda, Danimarka Grönland’ın sağlık sistemine 140 milyon DKK bütçe tahsis edecek.
Siyasi partilerden güncellemeler
DF (Milliyetçi Muhafazakarlar) son 20 yılda vatandaş olmuş herkesin gözden geçirilmesini önerdi. Bu plan çerçevesinde son sekiz yılda vatandaşlık alan herkesin vatandaşlığını korumak için çok daha zorlu bir sınava tabii tutulması, son yirmi yılda vatandaşlık olmuşlar herhangi bir suç işlemişler ise vatandaşlıklarını kaybetmesi var.
Aşırı sağ Nye Borgerlige'nin eski lideri Pernille Vermund, geçmiş senelerdeki göçmen karşıtı sözlerinden ötürü özür diliyor. Şimdi Vermund, Liberal Alliance’ın iş dünyası sözcüsü olarak siyasi kariyerinde yeni bir sayfa açmaya çalışıyor.
Hükümet, devlet kadrolarını 1.000 kişi daraltmak istiyor. SF (Yeşil Sol) ve Liberal Alliance (Özgürlükçü Muhafazakarlar) bu rakamı düşük buluyor.
Odak
Hükümette büyük değişiklikler!
Kopenhag Belediye Başkanı Sophie Hæstorp Andersen, yeni Sosyal İşler ve İskan Bakanı olarak atandı. Eski bakan, Pernille Rosenkrantz-Theil, ise değiş tokuş yapmaya niyetli. Rosenkrantz-Theil şimdi Kopenhag Belediye Başkanı pozisyonuna aday olarak 2025 yerel seçimlerine hazırlanıyor.
Üç yeni bakanlık kuruldu: Avrupa Bakanlığı, Yeşil Üçlü Bakanlığı ve Krize Hazırlık Bakanlığı. Eski Dijitalleşme ve Sosyal Eşitlik Bakanı Marie Bjerre Avrupa Bakanı olarak atanırken, eski Vergi Bakanı Jeppe Bruus Yeşil Üçlü Bakanı olarak atandı. Torsten Schack Pedersen ise Krize Hazırlık Bakanı oldu.
Danimarka'nın yeni Vergi Bakanı Rasmus Stoklund olurken, yeni Dijitalleşme Bakanı da Caroline Stage Olsen oldu.
Bakanların tipi neye benziyor? Bu listeden hükümet kabinesini görebilirsiniz. 25 Bakan ile Danimarka şimdiye kadarki en yüksek bakanlık sayısına ulaştı.
Türkçe ekibinden not: Fark ettiğiniz üzere Danimarka’da hükümet kabinesindeki bakanlar farklı partilerden gelir. Danimarka siyasetinde koalisyonlar çok daha yaygın olduğu için bakanlıklar 3 hatta 4 parti arasında paylaşılabiliyor. Yukarıdaki sayfadaki bakanların hepsi şu anki hükümet partilerinden birine aittir:
A (Socialdemokratiet), V (Venstre) ve M (Moderaterne).
Yeni bakanlıkların amaçları
Avrupa Bakanlığı: Danimarka, 2025 yılının ikinci yarısında Avrupa Birliği Konseyi başkanlığını devralacak. Bu Bakanlık, AB'nin (Komisyon ve Parlamento'dan sonra) en önemli üçüncü kurumunun başkanlığında altı aylık döneme hazırlık yapmak üzere kuruldu).
Yeşil Üçlü Bakanlığı: Büyük ”Yeşil Üçlü Anlaşması" reformunu hayata geçirmek için Çevre ve İklim Bakanlığından ayrı bir bakanlık kuruldu.
Krize Hazırlık Bakanlığı: Danimarka acil durum hizmetlerini yeniden düzenlemeye ve güçlendirmeye hazırlanıyor. Bu konuda odaklanabilmek için bir krize hazırlık bakanlığı oluşturuldu. Bakanlığın odak noktaları siber güvenlik, kritik altyapı savunması, nüfusun dayanıklılığı vb. olacaktır.
Türkçe ekibinden not: Yeşil Üçlü Anlaşması, yahut Grøn trepart, ismini anlaşmadaki 3 taraftan alır: (1) Danimarka Hükümeti, (2) çevreyi koruma adına çalışan dernek/vakıflar ve (3) Danimarka iş dünyasından temsilciler.
Danimarka Ekonomisi
Haftalık ekonomiye genel bakış
Ev tadilatlarında vergi indirimi geri geliyor. Hükümet bunu 2025 mali kanununa dahil edecek. Ancak küçük bir dipnot var. Vergi indirimi evinizi daha yeşil hale getirmeye yönelik tadilatlar için geçerli olacak. Ör. enerji verimliliğine veya aşırı hava koşullarına karşı önlem almak. Ayrıca ev hizmetlerinde (bahçıvan, temizlikçi, çocuk bakıcısı) vergi indirimi için ekstra para ayrılacak. Daha fazla ayrıntı, yasanın Aralık ayında geçmesiyle birlikte verilecek.
1 Temmuz'da Vergi Bakanlığından bir kararname şirketlerin 30 günden fazla şirket arabasına erişimi olan tüm çalışanlarını kayıt altına alma zorunluluğu getirmişti. Bu yükümlülük çok büyük bir çalışmayı gerektiriyordu; mesela, şirket arabasını 30 gün kullanmış her bir çalışandan vekaletname almak ve onları 340 DKK ücret karşılığında Motorlu Sicile kaydettirmek. Şirketlerden gelen büyük tepkiden sonra, Vergi Bakanlığı kararnameyi geri çekme kararı aldı.
2023’te belediyeler park yerlerinden bir milyar DKK'dan fazla gelir elde etti. Bu sayıya park ücretleri, park izni ücretleri ve park cezaları dahildir. Bu rakam bir rekor; Kopenhag belediyesi bu miktarın 649 milyon DKK’lık en büyük dilimini kazandı. Belediyenizin park yerlerinden ne kadar kazandığını buradan görün.
Ev sahipleri için güncellemeler: 2020 yılından önce ev sahibi olduysanız fazla emlak vergisi ödemiş olabilirsiniz. Bu takdirde Vergi Bakanlığı'ndan bir geri ödeme teklifi alacaksınız. Aynı zamanda 1 milyon ev sahibi 2021-2023 arası yıllar için (o yıllarda evin sahibi olup olmadığınıza bakılmaksızın) fazladan bir emlak vergisi faturası ödeyecek.
Odak
Danimarka'da yaşam süresi beklentisi yükseldi: 2024 hesaplamalarına göre 4,6 ay daha uzun yaşamamız bekleniyor. Pandemi yıllarındaki yaşam beklentisindeki düşüşün ardından 2020 seviyesine geri döndük. Yeni doğmuş bir bebeğin 93 yaşına (erkek) veya 95 yaşına (kadın) kadar yaşaması bekleniyor. Yaşınıza göre yaşam beklentinizi öğrenmek için tıklayın!
İskandinav komşularımız Norveç ve İsveç daha uzun yaşıyor ve daha az yaşam tarzı hastalığına yakalanıyor. Onlar için yaşam beklentisi Danimarkadakinden en az bir buçuk yıl daha uzun.
Vergi Bakanlığı meyve ve sebzelerde farklılaştırılmış KDV konusunu araştırıyor. Bu yılın başındaki “KDV'siz satış” kampanyası ile meyve ve sebze tüketiminde %20 artış gözlenmesinin ardından, hükümet meyve ve sebzelere daha düşük KDV getirme fikrini değerlendiriyor.
Girişimcilik Köşesi
Girişimcilere ücretsiz kurslar: Danimarka'da İş Yapmak (Aalborg, Ekim) ve İşletme Ekonomisi (Viborg, Ekim).
Gıda girişimcileri için ustalık sınıfı Aalborg Kalkınma Enstitüsü ve We Are Entrepreneurs ortaklığında. Buradan kaydolun.
Danimarka’da Günlük Yaşam
Danimarka yaşam tarzına dair bilgiler/ipuçları
Geç gelen yaz geçtiğimiz hafta hepimizi şaşırttı. Yazın şimdiye kadarki en sıcak günlerinden bazılarını yaşadığımız şu günlerde güneş, henüz yıllık seyrini de tamamlamış değil. Ancak hava koşullarından farklı, okul ve üniversite derslerinin yanı sıra ülke çapında aileler ve çalışanlar için düzenli rutinler geri dönüyor. Çoğu kişi için Eylül ve Ekim ayları meşhur arbejdsweekend (ya da çalışma hafta sonu) zamanıdır.
Arbejdsweekend, okullar, kulüpler veya konut kuruluşları gibi kurumlar tarafından düzenlenen ve üyelerinin bakım işleri ve projeler yapmak üzere bir araya geldiği bir hafta sonu etkinliğidir. Ortak bir binada yaşıyorsanız bunlardan birine sahip olma ihtimaliniz yüksek. Çoğu durumda, her haneden en az 1 kişinin katılımı zorunludur ve uymayanlar için olası para cezası söz konusudur.
Bir arbejdsweekend'in temel amacı, Danimarkalıların çok iyi bildiği gibi, her bir taraf katkıda bulunduğunda neticenin daha iyi olduğunu grubun her üyesine hatırlatarak bir topluluk duygusunu teşvik etmektir. Bu aynı zamanda Danimarka'nın çok sevdiği eşitlikçi toplumsal düzeni yüzeye çıkarmak için de bir fırsattır: rolünüz veya konumunuz ne olursa olsun, bahçe işleri, temizlik ve tamirat gibi tipik arbejdsweekend (çalışma hafta sonu) faaliyetleri tüm katılımcıları ellerini kirletmeye mecbur bırakır.
Ancak bu işlerin tümü ağır işler değildir. Bu topluluk geleneği aynı zamanda paylaşılan yemekler, molalar ve güzel kahkahalar da içerir. Bu aynı zamanda topluluğun bakımı için daha düşük maliyetler anlamına geliyor ve en önemlisi, ortak alanlara sahiplenme ve gurur duygusunu teşvik ediyor.
Haftalık genel bakış
Faroe Adaları, yıllardır Dünya Ticaret Örgütü'nde (DTÖ) bağımsız üye olmak istiyordu fakat şimdiye kadar pek başarılı olamamıştı. Danimarka bunun mümkün olmadığını iddia ederek Anayasa'ya başvurdu. Şimdi, tarihte ilk kez Faroe Adaları İç Kuralları Yasası'nı devreye soktu. Amaç, bir anlaşmazlık çözüm kurulu oluşturmak ve Faroe Adaları'nın DTÖ'ye katılmasına izin vermenin bir yolunu bulmak.
Ulusal Acil Durum Yönetim Ajansı (Beredskabsstyrelsen) önümüzdeki haftalarda e-Boks'unuza kriz durumunda üç gün boyunca nasıl hayatta kalabileceğinize dair dijital bir broşür gönderecek.
Temiz bir ağız ömrünüzü uzatır. Danimarka'daki baş diş hekimine göre dişlerinize bakım yapmamak tehlikelidir. İyi bir ağız hijyeni diyabet, zatürre, romatoid artrit, demans ve kardiyovasküler hastalıkları uzak tutar. İyi ağız hijyeni nedir? Dişlerinizi günde iki kez florürlü diş macunu ile, diş etlerini de yumuşak bir fırça ile fırçalamak ve diş ipi kullanmak.
Demans riskini azaltmak için 5 tavsiye. Yeni şeyler öğrenerek beyninizi çalıştırmaya devam edin. Egzersiz yapın- sonuçta sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. Sigarayı bırakın. Sağlıklı beslenin ve alkol alımını azaltın. Depresyonla başa çıkma yollarını ögrenin ve onu görmezden gelmeyin.
Danimarka Uluslararası Toplumu
Web Sitemizin Yeni Köşe Yazarlarıyla Tanışın
Web sitemizde yepyeni köşe yazarlarımız var ve her biri topluluğumuza farklı perspektifler katıyor. İşte ilk köşe yazılarımzdan bazı alıntılar:
Stephanie Mannings, “Yerel Gibi Yaşamak: Meraklı Enternasyonaller İçin Rehber” başlıklı köşe yazısıyla çıkışını yapıyor. İlk bölümü buradan okuyabilirsiniz.
"Hygge kavramı, Danimarka yaşamının ayrılmaz bir parçasıdır. Hyggeligt aktivitelerinin terapötik faydaları arasında endişe ve yalnızlık duygularının azaltılması—genellikle Danimarka'ya yeni gelen ve burada hayata entegre olan uluslararasılar tarafından benimsenen bir gerçek—ve oksitosin salgısı sayesinde rahatlık, esenlik, bağ kurma ve pozitiflik duygularının teşvik edilmesi yer alır. Bu, milliyeti, geçmişi, geliri ya da statüsü ne olursa olsun herkesin benimseyebileceği ve hiçbir maliyeti olmayan bir şeydir."
Andrew Lovett-Baron, “Fideler” başlıklı köşesiyle ilk yazısını yayınlıyor. İlk bölümü buradan okuyabilirsiniz.
"Danimarka, genellikle iş kurmanın kolay, ancak büyümenin zor olduğu bir ülke olarak tanımlanır. Ve bazen topluluğumuzda her girişimcinin ve yöneticinin isminde bir 'Ø' varmış gibi hissedilebiliyoruz. Bu köşe, göçmen katkılarına odaklanarak, Danimarka startup ekosistemindeki olumlu (ve zorlayıcı) eğilimleri vurgulamayı amaçlayan bir yazı dizisinin ilkidir. Amacım size ilham vermek, bir girişim başlatmak veya katılmak için kaynaklar sunmak ve Danimarka startup dünyasında neler olup bittiğine dair ‘nabız’ tutmaktır.
Ali Lewis, “Çeviride Bulundu” adlı köşesiyle okuyucularla buluşuyor. İlk bölümü buradan okuyabilirsiniz.
"Bu köşeye 'Çeviride Bulundu' adını, 2003 yapımı Sofia Coppola filmi Lost in Translation'dan esinlenerek verdim. Filmde Scarlett Johansson, kocasının işi nedeniyle Japonya'ya taşınıyor ve kendini her anlamda tamamen kaybolmuş hissediyor. Scarlett Johansson kadar çekici olmayabilirim ve günlerim iç çamaşırlarıyla uzanmak yerine, herkesin çamaşırlarını yıkamakla geçiyor. Ayrıca, karaoke yapıp barlarda kokteyl içeceğim bir Bill Murray’im de yok—ne kadar harika olurdu! Ancak sekiz ay sonra hayatım, kaybolmaktan ziyade, kendimle ilgili şeyler keşfetmeye daha çok odaklanıyor. Yine de Google Çeviri, günlük yaşamımın önemli bir parçası olmaya devam ediyor ve sürekli çeviri sürecinin içinde yer alıyorum."
Bu yeni köşe yazılarını kaçırmayın ve yetenekli yazarlarımızdan daha fazla içgörü için bizi takipte kalın!
Eylül ayında Danimarka'da Geçen Haftayı nerede bulabilirsiniz?
11-12 Eylül'de #TechBBQ’dayız. İskandinav ülkelerinin en büyük startup etkinliği.
14 Eylül'de Aarhus Şehri’ne Hoş Geldiniz etkinliğindeyiz.
21 Eylül'de Kuzey Danimarka Uluslararası Fuar’ındayız (Aalborg)
21 Eylül'de Uluslararası Vatandaşlar Günü’ndeyiz (Herning)
21 Eylül'de Uluslararası Karşılama Günü’ndeyiz (Odense)
27-28 Eylül'de de Kopenhag Uluslararası Vatandaş Günleri’ne katılıyor olacağız.
Duyuru ve İlanlar
Aalborg, 5 Eylül: Aalborg Hayvanat Bahçesi'nde Çeşitlilik Gecesi. Tüm ailenizle birlikte Aalborg Hayvanat Bahçesi'ni ücretsiz ziyaret edin. Buradan kaydolun.
Sønderborg, 6 Eylül: Liman ve kalede Kültür ve Spor Gecesi.
Lyngby, 7 Eylül: Lyngby Günü 2024 yerel elçilerle tanışabileceğiniz, ilham verici konuşmalara katılabileceğiniz ve Lyngby ve çevresinde nasıl gezineceğiniz ve hayatın tadını nasıl çıkaracağınız konusunda yerel halkla sohbet edebileceğiniz, uluslararası kişilere yönelik bir etkinliktir. Tüm yaş gruplarına yönelik bir şeyler olacak, buna Lyngby'de rehberli bir tur dahil.
Vejle’ye Hoşgeldiniz Etkinlikleri (I. Bölüm): Danimarka'da nasıl başarılı olunur? (2 Eylül); Ağ Kurma Hanı (5 Eylül).
Esbjerg’e Hoşgeldiniz Etkinlikleri (II. Bölüm): Danimarka Sağlık Sistemi (3 Eylül); Yeni Gelenler için Kafe (5 Eylül); Kulüpler ve Dernek Günü (7 Eylül).
Esbjerg, 14 ve 15 Eylül: Esbjerg'de fantastik festival 12.000'den fazla ziyaretçinin ilgisini çeken Fantezi edebiyatı ve büyü kutlamasıdır. Sizi burada konuşmalar, atölye çalışmaları, filmler, müzik, kostüm, Fantasy Quest, pazarlar ve daha fazlasıyla dolu bir hafta sonu bekliyor. Esbjerg International evinde iki dilli İngilizce/Danca aktiviteler ve atölyelerle dolu Harikalar Diyarı portalına girebilir, Alice'in izinden yürüyebilir, şapkacı atölyesinde yaratıcı olabilir, çılgın bir çay partisine katılabilir, renkli kokteyller hazırlayabilirsiniz. Hazine avında kedinin kuyruğunu takip edip kilitli bir odadan kaçın! Ücretsiz olarak atmosferin tadını çıkarabilir veya etkinliklere katılmak için Fantasyfestival günlük bileti satın alabilirsiniz. (12 yaşına kadar olan çocuklar aktivitelere ücretsiz katılabilir).
Daha fazlası için dkhappenings!
Uluslararası Basında Danimarka
Danimarka Rus tehdidinin büyümesiyle “Kriz Bakanlığı” kuruyor: Ajanlar ve Siber Saldırılara karşı mücadele! (Fortune)
Danimarka’da en görülmesi gereken 8 yer (Lonely Planet)
Biliyor muydunuz? Danimarka’da Geçen Hafta 6 dilde yayınlanıyor!
İngilizce - Rumence - Lehçe - İspanyolca - Italyanca
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@gmail.com