Savunmanın Bedeli, Düşen Faizler, Psikiyatrik Acil Yardım
Danimarka'da Geçen Hafta (26.01-02.02) 2025 Sayı 4
Last Week in Denmark is also available in the following languages:
🇩🇪Deutsch - 🇬🇧English - 🇪🇸Español - 🇮🇹Italiano - 🇵🇱Polski - 🇷🇴Română - 🇭🇺Magyar
Haftanın Manşetleri
NATO'nun savunma harcamaları için, devlet harcamalarının en az %5'inin ayrılması gerekiyor. Bu seviye için 90 milyar DKK'ya ihtiyacımız var ve siyasi bir azınlık Savaş Vergisi ihtimalini konuşuyor.
Danimarka Merkez Bankası faiz oranlarını indirmeye devam ediyor. Yaza kadar faizin %1,1'e kadar düşmesi bekleniyor.
Alo 112, 2026'dan itibaren psikiyatrik acil durumlara da bakacak.
Görsel: Diana Bălașa
Last Week in Denmark (İngilizce) podcastimiz geri döndü! Yeni bölümümüzü dinleyin: Buzzsprout. Spotify. Apple Podcasts. Amazon Music.
İçindekiler
Ekipten
Yazan: Zehra Engin
Ezhel, Danimarka'ya geldi.
27 Ocak’ta Kopenhag, Pumpehuset’te verdiği konserini yakaladık!
Türk rap müziğinin sevilen isimlerinden Ezhel, yurt dışındaki konserleriyle büyük ilgi görmeye devam ediyor. Özellikle "Müptezel" albümüyle adını geniş kitlelere duyuran sanatçı, "Pavyon" şarkısıyla da dinleyicileri arasında özel bir yer edinmişti. Amsterdam’dan sonra Kopenhag'daki son konserinde de hayranları, "Ezhel bizi pavyona götür" tezahüratlarıyla sanatçıya seslenince Ezhel de bu anı kaçırmayarak sahnede spontane bir freestyle performansı sergiledi. Sanatçı yeni albümü “Derdo”dan da şarkılar seslendirdi.
Danimarka Siyaseti
Yeni Yasalar
Ruh Sağlığına 7/24 Destek: 2025 yılında hükümet, psikiyatri acil hattı kurmak için 113 milyon DKK yatırım yapacak. Bu hattın 2026'dan itibaren 112 acil servisiyle entegre edilmesi planlanıyor. Kriz anlarında yardım almak isteyen kişilerin ihtiyaç duydukları desteğe daha hızlı ve kolay erişebilmesi için hattın günün her saati ulaşılabilir olması sağlanacak.
Grönlandlılara Eşitlik İçin 12 Adım: Danimarka hükümeti, Grönlandlılara yönelik ayrımcılıkla mücadele amacıyla 12 yeni girişim başlatıyor. Bu önlemler arasında Grönland pasaportu hakkı, tarih derslerinde Grönland ve Faroe Adaları hakkında zorunlu eğitim, ayrımcılıkla mücadele eden sivil toplum projelerine finansman sağlanması, daha fazla Grönlandca tercüman yetiştirilmesi ve insan hakları enstitüsünde Grönlandca bir destek hattının oluşturulması yer alıyor. Grönland hakkında daha fazla bilgi edinmek için yazarımız Ahmet'in yeni yazısına bir göz atın.
Danimarka Arktika Bölgesinde Savunmasını Güçlendiriyor: Danimarka, Arktika ve Kuzey Atlantik’te askeri varlığını artırma kararı aldı. Hükümet, bölgedeki savunmayı güçlendirmek için 14,6 milyar DKK’lık bir yatırım planını onayladı. Bu kapsamda buzlu denizlere açılmak üzere üç yeni gemi temin edilecek, uzun menzilli dronlar ve gelişmiş uydu gözetimi kurulacak. Üstelik bu yalnızca ilk aşama—2025’in ortasında daha kapsamlı bir anlaşmayla caydırıcılık ve savunma kapasitesinin daha da artırılması bekleniyor.
1 Ocak itibarıyla Danimarka'da çoğu ulusal bayrağın dalgalandırılması yasaklandı. Ali Lewis, bu yeni yasanın ne anlama geldiğini ve ardındaki şaşırtıcı hikayeyi inceliyor.
Kanun Teklifleri
Sosyal Medyada İftira İçin Yeni Düzenleme: Medya Sorumluluk Komitesi, dijital çağın getirdiği hukuki boşlukları kapatmaya uğraşıyor. Sosyal medyada iftira üzerine dava açılmasının daha kolay olması gerektiğine inanan komite, iftirayla ilgili ceza kanununun genişletilerek influencer'lar ve blog yazarları gibi yeni medya aktörlerini de kapsamasını öneriyor. Ayrıca, medya sektöründe denetimi güçlendirmek için bir medya ombudsmanı kurulmasını talep ediyor. Bu yıl içinde hayata geçirilmesi beklenen medya reformunun bu önerileri içermesi öngörülüyor.
Dini Topluluklar Yasası Reformu: Danimarka’da dini otoritelerin organizasyonu konusunda önemli değişiklikler öngören bir yasa, bu ilkbaharda parlamentoda tartışılacak. Beklenen değişiklikler arasında, Den Nationale Sanktionsliste'de adı geçen dini görevlileri Danimarka'ya davet eden dini toplulukların tanınmalarını kaybetme riski bulunuyor. Ayrıca, yabancı finansmanların şeffaf bir şekilde açıklanması gerekecek. Reform kapsamında, Danimarka yasalarına aykırı dini evlilikler ve boşanma uygulamalarıyla mücadele etmek amacıyla bir çalışma grubu kurulacak.
Den Nationale Sanktionsliste: Vaizlere Yönelik Ulusal Müeyyide Listesi. Danimarka Göçmenlik İdaresi, yasalara aykırı ya da toplumun aleyhine davranabileceklerini inandıkları vaizleri ülkeye girmekten men etmek üzere bir liste tutar. Liste siyasi tanımı gereği yalnızca AB harici ülkelerin vatandaşlarına yöneliktir. Dikkat çeken bir detay, listenin içeriğindeki Türk vatandaşları olsa gerek.
Danimarka’da Yüz Örtme Yasağı Genişliyor: Kadın haklarına yönelik faaliyet gösteren Unutulmuş Kadın Mücadelesi Komisyonu, eğitim kurumlarında da hicap yasağı getirilmesini öneriyor. Komisyon, 2018’de kamu alanlarında yüzü gizleyen kıyafetlerin yasaklandığını hatırlatarak, bu yasağın eğitim kurumlarını da kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, siyasi düzeyde kuzenler evliliklerinin yasaklanması için de çağrı yapıldı. Komisyon, bu önerilerle namusa yönelik (olumsuz) sosyal kontrolü ortadan kaldırmak ve şiddete karşı mücadele etmeyi amaçlıyor.
Siyasi Sahne
🇩🇪 Yurtdışındaki Türkler, Almanya'da Türklere karşı artan düşmanlığını konuşuyor. AfD (Almanya İçin Alternatif) parti mensupları, yabancı isimli posta kutularına "ülkemizden dışarı" biletleri bırakarak adresleri tehdit etmeye başladı. Bu ve benzeri olaylar üzerine Der Postillon gazetesi "Alman mısınız yoksa AfD tarafından kapı dışarı mı edileceksiniz?" adlı komik bir quiz paylaştı. Danimarka'da AfD'ye benzer politikaları olan Nye Borgerlige (Yeni Burjuva) partisi dağılmışsa da, yeni bir isim altında tekrar örgütlenmeleri muhtemel.
🥘 İskandinav liderlerinin sürpriz akşam yemeği partisi – Basın yok, resmi açıklama yok, sadece dört başbakan ve ev yapımı yemek ile sofraya oturmuş. Mette Frederiksen; İsveç, Norveç ve Finlandiya liderlerini kendi dairesine acil bir siyasi zirve için çağırdı. Akşam yemeğinde pırasa turtası, elma soslu tavuk ve Mikkeller biraları vardı.
Danimarka başbakanı Mette Frederiksen, bu hafta Avrupa'nın desteğini sağlamak için Berlin, Paris ve Brüksel’i ziyaret etti. Fransa, Grönland’a asker gönderme teklifinde bulunurken, diğer AB dışişleri bakanları da gerektiğinde asker göndermeye hazır olduklarını belirtti.
Danimarka Ekonomisi
Paramız
🚀 Danimarkalı şirketler bütçelerini zorlamadan teknoloji desteği alıyor. İnovasyon pahalıdır, risklidir ve çoğu zaman küçük işletmelerin ulaşamayacağı bir şeydir. Ancak Danimarka bunu çok daha kolaylaştırdı. Hükümet, yapay zeka, kuantum teknolojisi ve enerji gibi alanlarda en son teknolojiyi geliştirecek olan yedi GTS enstitüsüne yılda 357 milyon DKK pompalıyor ve işte işin püf noktası: herhangi bir Danimarkalı şirket buna erişebilir.
💰 Savaş vergisi mi yoksa bütçe kesintileri mi? NATO faturası geliyor. Danimarka'nın Trump'ın NATO'daki yüzde 5'lik talebini karşılamasını mı istiyorsunuz? Bu da her %1'lik artış için 30 milyar DKK demek ki ekonomistler bu miktarın mevcut bütçeye uymayacağını söylüyor. Geriye üç seçenek kalıyor:
1️⃣ Çalışma saatlerini artırmak. (Pek istenmiyor.)
2️⃣ Toplum refahını düşürmek. (Hiç istenmiyor.)
3️⃣ Savaş vergisi getirmek. (Siyasi çöküş!)
📉 Borçlulara müjde: Faiz oranları düşüyor! Danimarka Merkez Bankası faiz oranlarını az önce %0,25 düşürerek %2,35'e indirdi ve ekonomistler yaza kadar faizin %1,1'e kadar inmesini bekliyor. Ya neden peki? Enflasyon kontrol altında ancak AB'nin ekonomik büyümesinin geçen çeyrekte %0'da sabit kalmasından sonra ekonominin canlanmaya ihtiyacı var.
Piyasalar
⚡ Danimarka'da her 200 kişi başına bir şarj noktası düşüyor! Danimarka elektrikli araç oyununu güçlendiriyor . 2024'ün son çeyreğinde halka açık şarj noktalarının sayısı hızla arttı; çünkü şaşırtıcı bir şekilde yeni kayıtlı arabaların %60'ı elektrikliydi. Sonuç? Artık her 11 elektrikli araca karşılık bir şarj istasyonumuz var!
🌱 Deniz yosunu: Bir sonraki yeşil altın mı? Danimarka ve Kore öyle düşünüyor. Lahanayı unutun; deniz yosunu geleceğin gerçek süper besini! Topraksız yetişiyor, gübreye ihtiyaç duymuyor ve sadece gıda alanında değil, biyoplastik, ilaç ve yeşil inovasyon alanlarında da büyük bir potansiyele sahip. Yeni bir Danimarka-Kore Mavi Biyoekonomi İttifakı deniz yosununu sürdürülebilir bir endüstri odağına dönüştürmek için araştırmacıları ve işletmeleri bir araya getiriyor.
🚗 Tesla terk! Musk'ın Trump desteği Danimarka'da tepkiye yol açtı. Elon Musk'ın Trump'ı desteklemesi, Danimarka'daki bazı Tesla sahiplerinin ağzında kötü bir tat ve zor bir karar süreci bırakıyor. Otomobil satıcıları ve FDM, Tesla'ya olan ilginin azaldığını ve alıcıların siyasi nedenlerle markadan aktif olarak kaçındığını bildirdi.
Girişimcilik
Ücretsiz işletme kursu fırsatı: Aalborg Kalkınma Enstitüsü ve Iværksætterdanmark tarafından düzenlenen “Girişimciler için İşletme Ekonomisi”ne katılın. Ne zaman? Her Salı 17:00-20:00 (4-25 Şubat). Buradan kaydolun.
Erasmus ve İş Olanakları
Soru: Üniversite öğrencisi olarak Danimarka'da staj yapabilir miyim?
Cevap: Danimarkalı bir şirket/kurum staj başvurunuzu kabul ederse, evet.
Tarım, Sağlık, Mimarlık alanlarında şahsa staj verilirken Temel Bilimler, Teknik, Eczacılık, Kültür vb. alanlarda mevcut bir gruba katılmak üzere staj olanağı tanınır.
Tek bir ciddi mesele var: Maaş. Maaş, Danimarka'da geçiminizi sağlayabilmenin yanı sıra staj vizesi müracaatınızı da etkiliyor. Maaşlı stajlar için vize almak Türk öğrencileri için ücretsiz, ancak maaşsız stajlar için 4210 DKK bir başvuru ücretine tabisiniz.
Turkish citizens applying as interns and receiving salary from the place of internship, are exempt from paying the fee. Applicants who instead do not receive salary but receive, for example, a scholarship must pay the fee.
Göz önünde bulundurmak isteyeceğiniz iki durum daha var:
Aile üzerinden yeşil pasaportu olan öğrenciler 3 aya kadar Schengen bölgesindeki ülkelere seyahat edebilirler. Eğer ki stajınız kısa dönemlikse (6-8 hafta) staj vizesine müracaat etmekle uğraşmayın.
Eğer stajınız bir sivil toplum örgütü ile olacaksa (ör. Uluslararası Af Örgütü, Çocukları Kurtarın Vakfı), gönüllü çalışma vizesine müracaat edebilirsiniz.
Kopenhag'daki Erasmus Öğrencilerine Duyuru:
Erasmus Student Network, Salı günü 4 Şubat, 18:45'te Bastard Cafe Huset'te bir araya geliyor.
Danimarka’da Günlük Yaşam
🏮Kopenhag'ı İki Türk Sanatçı Aydınlatıyor! Bu seneki Kopenhag Işık Festivali'nde Deniz Su Tepe ve Eda Töngel'in “Our Best Wishes” (En İyi Dileklerimizle) adlı enstalasyonları yer alacak. Enstalasyonu Tivoli Food Hall'da görebilirsiniz.
🚚 Kargo şirketi Wolt'un çalışanları aldatılmış hissediyor! Gig Ekonomisi ile mücadele adına Danimarka 2023 yılında Wolt çalışanlarını freelancer yerine eleman olarak değerlendirmeye başladı. Bunun sonucunda birçok Wolt çalışanın vergi dairesiyle başı belaya girdi. Edna vakalarda 100,000 DKK'ya kadar ceza yemişler var. Procesforeningen adında yeni bir dernek bu konuda işçileri bilinçlendirmeye çalışıyor (ya da İngilizce ismiyle Association of Delivery Drivers in Denmark).
🥈 Danimarka, Bocuse d'Or sayesinde dünya şampiyonasında gastronomi alanında gümüş madalya kazandı! 2023’te altın madalya alan Danimarka, bu kez ikinci oldu. Altın madalya ise Fransa’ya gitti. Danimarka’nın yarışma yemeğini buradan inceleyebilirsiniz.
🌳 Danimarka, büyük bir doğa hedefini başardı: 75.000 hektarlık hür orman! Son belirlemelerin tamamlanmasıyla, devletin sahip olduğu ormanların büyük bir kısmı tamamen doğaya bırakıldı. Artık burada ne ağaç kesilecek ne de insan müdahalesi olacak. Sadece yaşlanan ağaçlar, büyüyen yosunlar ve doğanın kendi dengesinde ilerleyişi… Danimarka, önümüzdeki yıllarda bu alanı 100.000 hektara çıkarmayı hedefliyor.
🚌 Danimarka’nın en yaşlı otobüs şoförü vitesi düşürmüyor! 82 yaşındaki Torben Alstrup-Nielsen, sadece 751 numaralı otobüsü sürmekle kalmıyor, aynı zamanda emekliliğin herkes için olmadığını da kanıtlıyor. Daha önce basın danışmanı, pazarlama ekonomisti ve iş danışmanı olarak çalışan Torben, kanser teşhisi sonrası 74 yaşında otobüs şoförü olmaya karar verdi. Şimdi ise Danimarka’daki kıdemli iş gücüne verilen “60 Yaş Üstü En İyiler” ödülüne layık görüldü!
🎖️ Danimarka’da askerlik hizmetine gönüllü başvurularında büyük artış! Küresel gerilimler tırmanırken Danimarka artık tam anlamıyla barış döneminde olmayabilir, ancak bu durum genç Danimarkalıları korkutmuyor — aksine onları daha da motive ediyor. O kadar çok kişi askere yazılıyor ki, artık Danimarka Silahlı Kuvvetleri’ne katılmak için 18 aya kadar bekleme listesi oluşmuş durumda.
🕊️ Danimarka’nın en yalnız adası son sakinini kaybetti. Yıllardır Hirsholmene adasında sadece tek bir kişi yaşıyordu: Jørgen Nielsen. Eski bir deniz feneri bekçisi ve balıkçı olan Jørgen, eşi vefat ettikten sonra bile adayı terk etmeyi reddetti. Ancak 82 yaşında hayatını kaybeden Jørgen’in ardından, Danimarka’nın en kuzeydeki takımadası artık tamamen insansız kaldı. Hirsholmene, Danimarka’nın terk edilen adaları listesine katıldı — son yüzyılda en az 36 ada tamamen boşalmış halde.
📚 Şeri, sohbet ve İzlanda edebiyatı — Gudhjem’in kütüphanesi sessiz olmaktan çok uzak! Bornholm’daki küçük Gudhjem kütüphanesi geçen yıl kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığında, yerel halk harekete geçti. Mektuplar yazdılar, kütüphanenin sadece bir kitap deposu olmadığını kanıtladılar ve sonunda kazandılar! Artık kütüphane kapanmak yerine, topluluk odaklı etkinliklerle dolup taşıyor. Üstelik bu sadece Gudhjem’e özgü değil — Danimarka’daki birçok kütüphane kültürel merkezlere dönüşerek söyleşiler, müzik etkinlikleri ve sosyal buluşmalarla küçük kasaba hayatını canlı tutuyor.
🚔 Danimarka polisi “dosya aklama” mı yapıyor? Avukatlar ve polis memurları alarm veriyor. Danimarka polis teşkilatını sarsan şok edici bir iddia gündemde — bazı polis memurları, soruşturmaların görmezden gelinmesi için baskı gördüklerini söylüyor. İddiaya göre, “dosya aklama” olarak adlandırılan bu yöntem, olay yeri kameralarının incelenmemesi veya şüphelilerin sorgulanmaması gibi temel soruşturma adımlarının bilinçli olarak atlanması anlamına geliyor.
🐛 Odense’de “Cehennem Tırtılı” istilası! Hem alerji hastaları hem de meşe ağaçları için kötü haber: Danimarka’da ilk kez zehirli tüyleriyle bilinen meşe işlemeci güvesi (oak processionary moth) tespit edildi. Almanya’daki istilalar nedeniyle parklar ve yollar kapatılmışken, Odense yetkilileri de benzer önlemleri değerlendiriyor.
🏫 Kapsayıcılık 2.0: Danimarka okullarında tarih tekerrür mü ediyor? 2012’de başarısızlıkla sonuçlanan kapsayıcı eğitim reformu tekrar mı gündemde? Belediyeler, daha az çocuğun özel eğitime yönlendirilmesi ve devlet okullarına daha fazla kaynak ayrılması gerektiğini savunuyor. Ancak ebeveynler, öğretmenler ve savunucu gruplar, geçmişte yapılan hataların tekrar edilmesinden endişe duyuyor.
🚨 Danimarka yetkililerinden uyarı: Puff Bar elektronik sigaralarında sentetik uyuşturucu tespit edildi! Gençlerin elinde rengârenk görünen o puff barlar, sadece nikotin içermiyor olabilir. Danimarka’daki adli tıp laboratuvarları, bazı e-sigara sıvılarında ve puff barlarda, geleneksel esrardan çok daha tehlikeli olabilen sentetik ve yarı sentetik kannabinoidler tespit etti. Bu maddeler akut zehirlenmeye, halüsinasyonlara ve ciddi psikoz vakalarına yol açabiliyor.
📢 Kontanthjælp’te yeni düzenlemeler!
Danimarka’da işsizlik veya maddi zorluklarla mücadele eden bireyler için sağlanan nakit yardım programı Kontanthjælp hakkında yeni düzenlemeler yolda. DGH muhabiri Gosia Kozlowska, bilmeniz gereken tüm detayları derledi.
🚨 Danimarka, olumsuz sosyal kontrolle mücadeleye 137 milyon DKK ayırıyor!
Danimarka hükümeti, önümüzdeki üç yıl boyunca olumsuz sosyal kontrol ile mücadele için 137 milyon DKK yatırım yapacağını duyurdu. Peki, bu ne anlama geliyor? Muhabirimiz Laura Matheson, konuyu daha yakından inceledi.
🇩🇪Neden bu kadar çok Alman Danimarka'da yaşamak istiyor? Daniel Schneider bunu öğrenmek için bazı Alman dostlarıyla konuşuyor!
Duyuru ve Etkinlikler
Kopenhag, Kopenhag Işık Festivali, her yıl şehri ışıklı sanat ve tasarımının canlı bir kutlamasına dönüştüren bir etkinliktir.
🗓️ Tarih: 31 Ocak - 23 Şubat
Deniz Su Tepe ve Eda Töngel'in “Our Best Wishes” sergilerini kaçırmayın!
Danimarka'nın her yerinde, Vinter Jazz
🗓️ Tarih: 30 Ocak - 28 Şubat
Kopenhag, Erasmus Öğrenci Ağı Masa Oyunları Buluşması
Yer: Bastard Cafe Huset
🗓️ Tarih: 4 Şubat 2025, Salı ⏰ Saat: 18:45-
Albertslund, Signe Juhl Quartet - Blues ve Jazz
Yer: Kulturhuset Birkelundgaard
🗓️ Tarih: 9 Şubat 2025, Pazar ⏰ Saat: 13:00-
Beyoğlu, İstanbul,
Ülke Sineması Nordik Film Günleri, biletler İstanbul Senin üzerinden
Yer: Beyoğlu Sineması
🗓️ Tarih: 7-9 Şubat 2025, Cuma-Pazar
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@lwid.dk
Linktree: https://linktr.ee/lwid.dkDGH Dünyası
LinkedIn - Instagram - Facebook - LWID Uygulaması - Ürün Mağazası - Podcast - Web sitesi