Güçlenen Savunma; Coşan Ekonomi Coşuyor; Darkafalıların İçkisi Yasaklanıyor
Danimarka'da Geçen Hafta (16.02-23.02) 2025 Sayı 7
Last Week in Denmark is also available in the following languages:
🇩🇪Deutsch - 🇬🇧English - 🇪🇸Español - 🇮🇹Italiano - 🇵🇱Polski - 🇷🇴Română - 🇭🇺Magyar
Haftanın Manşetleri
Danimarka, savunma harcamalarına fazladan bir 50 milyar DKK ayırarak ordusunu güçlendiriyor.
Etnik ayrımcılık yapan mekanlar artık alkol ruhsatlarını kaybedecek.
Danimarka ekonomisi geçen yıl %3,6 büyüdü; bu, 2006'dan bu yana (COVID sonrası toparlanma dışında) en yüksek oran!
Görsel: Diana Balasa
Danimarka'da Geçen Hafta podcast'ini dinleyin: Spotify. Apple Podcasts. Amazon Music.
İçindekiler
Ekipten
Almanya Seçimleri!
Yazan: Mert Sungurlu
Bugün, 23 Şubat, Almanya’da seçim günü. Danimarka'nın güney komşusunda değişmekte olan dengeler orada yaşayan yaklaşık 1,7 milyon Türk kökenli seçmen için ciddi önem taşıyor. Bu önem Türk kökenli seçmenlerin kullanacağı oy anlamında politikacılar için ve aynı zamanda göçmen politikaları ve entegrasyon politikasından mutlaka etkilenecek ülkedeki Türkler için geçerli.
Ana muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) lideri Friedrich Merz, seçim kampanyasında göçmen karşıtı söylemleriyle dikkat çekiyor. Merz'in göçmenlere hitaben yasadışı göç ve ve sınır dışı etme işlemlerine vurgusu, siyasi hedef olarak bellenmiş göçmen topluluklar arasında endişe yaratıyor.
Diğer bir tehdit ise Almanya için Alternatif (AfD) partisinin anketlerde yükselişi. AfD'nin açıktan göçmen karşıtı ve İslamofobik politikaları, ülkedeki Türk ve Müslüman toplulukların güvenlik ve aidiyet duygusunu zedeliyor. AfD'nin güç kazanması, Almanya'da toplumu kutuplaştırıyor ve belirli toplulukların ötekileşmesine sebep oluyor. Önceki seçimlerde bile Türk kökenli seçmenlerin seçimlere katılım oranı, geçmişte beklenenin altında kalmıştı. Oysa ki, bu seçimlerde Türk toplumu kararlı oylarıyla kendi geleceklerini şekillendirebilir. Sivil toplum kuruluşları ve siyasi figürler, Türk seçmenleri sandığa gitmeye teşvik ederek, demokratik süreçte aktif rol oynamaya çağırıyorlar.
23 Şubat seçimleri, Almanya için bir dönüm noktasını ifade ediyor. Ülke şu an yalnızca halkının kendi arasındaki tartışmaları değil, aynı zamanda uluslararası düzeyde Almanya'nın hizasını değerlendirerek oy kullanıyor. ABD Başkanı Trump ve Cumhuriyetçi Parti, Almanya ile ABD'nin ittifakının devamı adına Almanya'ya kendi siyasi görüşlerine uygun bir düzen getirmek istiyor. Seçimi mevcut SPD hükümeti kazanacak olsa bile ülke göçmen politikaları, toplumsal uyum, entegrasyon, Alman ve Avrupa kimliği konularında ciddi bir dönüşüm geçirecektir.
Almanya'daki siyasi gündemin dalgaları Danimarka'yı da vuruyor (Bknz. Danimarka Ekonomisi). Siyasi belirsizlikten kaçmak isteyen birçok Alman, parlak fırsatlar sunan Danimarka'ya yerleşiyor. Öte yandan Almanya'daki siyasi fikirler de Danimarka'ya yayılıyor ve Danimarka partilerinin de özellikle SPD ve CDU'ya benzer konulara değindini görebiliyoruz. İşler sırf bununla kalmıyor, Danimarka siyasetinde de Nye Borgerlige ve Borgernes Parti gibi AfD fikirlerini Danimarka'ya ithal etmek isteyen göçmenlere ve Türklere karşı partiler kuruluyor.
Kısacası bu kez "Danimarka ayrı, Almanya ayrı; Avrupa ayrı, Türkler ayrı; gurbetçiler ayrı, ekspatlar ayrı" demek geçerli değil. Bu akşamki sonuçlar önce Almanya, sonra Avrupa içerisindeki bütün uluslarası toplumu mutlaka etkileyecektir.
Danimarka Siyaseti
Yeni Yasalar
👩🍳 Genç İşçiler İçin Daha Fazla İş İmkanı: Yeni kurallar sayesinde 13-15 yaş arasındaki gençler artık yarı zamanlı işlerinde daha fazla sorumluluk alabilecek. Patates soymaktan kahve yapmaya kadar uzanan bu yeni görevler, özellikle McDonald’s gibi işletmelerin gençleri daha farklı alanlarda çalıştırmasına olanak tanıyacak.
📚 Liseye Girişte Yeni Kurallar ve Alternatif Eğitim Yolu: 2030'dan itibaren, STX (genel lise) veya HHX (iş lisesi) programlarına girmek isteyen öğrencilerin ortalama notunun en az 6 olması gerekecek. Final sınavlarında 7 alanlar için değişiklik yok, ancak giriş testleri daha zor olacak. Öte yandan, hazırlık senesi ve 10. sınıfın yerine geçecek olan yeni iki yıllık EPX programı, öğrencilere daha pratik ve meslek odaklı bir eğitim sunacak.
⚖️ Danimarka’nın Irkçılıkla Mücadele Planı: Üç yıllık bir hazırlıktan sonra hükümet, ırkçılıkla mücadele için 36 maddelik bir eylem planını açıkladı. 1. hedef, gece hayatında ayrımcılığın önüne geçmek: Etnik kökeni nedeniyle insanları tekrar tekrar geri çeviren mekanların alkol lisanslarına el konacak. Diğer önlemler arasında okullarda toplama kamplarına düzenlenecek geziler ve Grönlandlılara yönelik ırkçılığın ele alınması yer alıyor.
🇩🇰 Danimarka Nefret Suçlarına Karşı Yasaları Sıkılaştırıyor: Parlamento'nun onayladığı yeni düzenlemelere göre suç oranlarının arttığı belirli dönemlerde veya bölgelerde, polis cezalarda %50’ye kadar artış uygulayabilecek. Yasa ayrıca, terörle bağlantılı içeriklerin çevrim içi ortamdan daha hızlı kaldırılmasını sağlayacak.
Kanun Teklifleri
🇪🇺 Danimarka, Düşük Maliyetli İş Gücü Kullanımına Karşı AB Önlemlerini Güçlendirmek İstiyor: Danimarka, altı ülkeyle birlikte Avrupa Komisyonu'na baskı yaparak üçüncü ülke işçilerinin AB içinde görevlendirilmesine yönelik kuralların sıkılaştırılmasını talep ediyor. Önerilen düzenleme, işçilerin başka bir AB ülkesine gönderilmeden önce belirli bir süre istihdam edilmiş olmasını ve böylece adil rekabetin korunmasını sağlamayı hedefliyor.
İşçi gönderimi: işverenlerin çalışanlarını geçici olarak başka bir AB ülkesine göndermesi ve sosyal güvenlik haklarını kendi ülkelerinde koruması anlamına geliyor.
Siyasi Sahne
🛡️Hükümet 2025-2026 için savunma bütçesine 50 milyar DKK ekledi. Danimarka uzun menzilli hava savunma sistemleri, dronlar ve yeni savaş uçaklarına ciddi yatırım yapıyor. Başbakan Frederiksen, bu askeri takviyenin Ukrayna'daki savaşa geçici bir yanıt olmadığını ve kalıcı bir değişimin simgesi olduğunu açıkça belirtti. Dışişleri Bakanı Lars Løkke Rasmussen de aynı şekilde "iş işten geçmeden" silahlanmada gerekli tedbirlerin alınmasını destekliyor.
🇺🇸 Danimarka’da ABD Askerleri Tartışması Büyüyor: Hükümet, ABD askerlerinin Danimarka'da konuşlanmasına onay verme konusunda kararlı olsa da, Trump’ın son açıklamaları bazı partilerin zamanlamayı sorgulamasına neden oldu. Konservative (Muhafazakârlar) ve Radikale Venstre (Sosyal Liberaller) hala anlaşmayı destekliyor, ancak bu adımların ertelenmesini öneriyorlar. Öte yandan, Enhedslisten (Kırmızı-Yeşil İttifak) bu plana kesinlikle karşı çıkıyor ve ABD'nin artık güvenilir bir müttefik olmadığını savunuyor. Savunma Bakanı ise, planın ilerlemesi gerektiğini vurgularken, Danimarka'nın ABD ile uzun süredir devam eden güvenlik bağlarının önemine dikkat çekiyor.
Danimarka Ekonomisi
Paramız
📈 Danimarka ekonomisi geçen yıl %3,6 oranında büyüyerek 2006 yılından bu yana en yüksek büyümeyi kaydetti (pandemi sonrası yaşanan büyüme hariç). Novo Nordisk'in başını çektiği ilaç sektörü büyümenin yarısından fazlasını oluşturarak asıl itici güç oldu. İstihdam da yaklaşık 30.000 kişinin daha iş sahibi olmasıyla artış gösterdi.
📉 Danimarka'da tüketici güveni, ekonomi ve jeopolitik istikrarsızlığa ilişkin endişelerin etkisiyle 18 ayı aşkın bir sürenin en düşük seviyesine indi. Uzmanlar Trump'ın politikalarını çevreleyen belirsizliği, potansiyel ticaret savaşlarını ve küresel çatışmaları kilit faktörler olarak gösteriyor. Ancak karamsarlığa rağmen, yüksek ücretler, düşük işsizlik ve artan konut fiyatlarının iç tüketimi ayakta tutmasıyla harcamalar istikrarını koruyor.
💰Yeni bir sözleşme 180.000 perakende çalışanı için ücret artışlarını güvence altına alıyor. Yeni toplu sözleşme kapsamında perakende çalışanlarının aylık asgari ücretleri üç yıl içinde 1.723 DKK artacak ve emeklilik katkı payları ile esneklikte ek artışlar sağlanacak. Fritvalgskonto (esnek yan haklar hesabı) %9'dan %11'e çıkacak ve çalışanların hasta aile üyelerine bakmak için fazladan izin almalarına olanak tanıyacak. Anlaşma genel olarak %10 civarında bir ücret artışını güvence altına alıyor.
🏦 46.000 banka çalışanının ücretleri önümüzdeki üç yıl içinde %7.6 oranında artacak, 2025 yılında %2,4, 2026 ve 2027 yıllarında ise %2,5 oranında yıllık zam yapılacak. Yeni bir fritvalg programı, çalışanların aile bakımı, doğurganlık tedavileri veya kişisel izinler için birikmiş saatleri kullanmalarına olanak tanıyarak daha fazla iş-yaşam dengesi sunuyor. Anlaşma onaylanırsa 1 Nisan'da yürürlüğe girecek.
🤖 Danimarka, sağlık hizmetleri ve yaşlı bakımı için yapay zekaya 40,6 milyon DKK yatırım yapıyor. Üç girişim, yapay zeka destekli kırık teşhisini genişletecek, evde bakım rota planlamasını optimize edecek ve idari yükleri azaltmak için konuşmayı metne dönüştürmeyi bir seçenek olarak sunacak. Amaç, personele zaman kazandırmak, verimliliği artırmak ve belediyeler ve bölgeler genelinde kamu hizmeti kalitesini yükseltmektir.
Piyasaların Durumu
🇩🇪 Tatil evlerine olan talep artmaya devam ederken, Alman turistler başı çekiyor. 2025 yılının başında Almanya'dan yapılan ön rezervasyonlar geçen yıla kıyasla %1,5 artmış ve 257.200 hafta şimdiden rezerve edilmiştir. Almanlar tüm tatil evi konaklamalarının %80'inden fazlasını oluşturuyor ve yoğun sezon dışında giderek daha fazla ziyaret ediyorlar.
🇩🇪 Şirketler Almanca konuşabilen çalışan bulmakta zorlanıyor. Almanya, Danimarka'nın en büyük ikinci ihracat pazarı olmasına rağmen, Danimarka'da daha az sayıda insan Almanca konuştuğu için Danimarkalı şirketler burada iş yapmakta zorlanıyor. Alman fabrikalarına hizmet veren Inpateq gibi işletmeler, müşterilerle iletişim kurabilen teknisyenleri işe almakta zorlanıyor.
🇩🇪Danimarka ekonomisi Almanya'ya derinden bağlı. Almanya en büyük 2. ihracat pazarımız, en büyük 1. ithalat kaynağımız ve Danimarka'yı ziyaret eden en büyük turist grubuna ev sahipliği yapıyor! Yeni bir analiz, Almanya'da devam eden ekonomik durgunluğun Danimarkalı şirketlere milyarlarca dolarlık ihracat kaybına mal olabileceği ve 3.000 iş kaybına yol açabileceği konusunda uyarıyor. Daha güçlü bir Alman ekonomisi, Danimarka mallarına daha fazla talep, daha fazla turist ve daha sağlıklı bir ticari ilişki anlamına geliyor. Ancak Alman ekonomisi durgunlaşırsa Danimarka da bundan etkileneyecektir.
🥛 Arla'nın yıllık geliri 103 milyar DKK (%7,4 artış) ve kârı 3 milyar DKK'ya yaklaşarak süt ürünlerinin artan maliyetini yansıttı. Küresel talebin arzı aşması nedeniyle süt ve tereyağı fiyatları son yıllarda yükseldi. Şu anda sütün litresi başına 3,80 DKK (%8,6 artış, rekor bir seviye) alan Arla'nın çiftçileri bunun faydalarını görüyor, ancak artan üretim maliyetleri karlılık açısından zorluk teşkil ediyor.
🤗 Kucaklaşmayla çalışan bir işyeri mi? Psikoloji firması Encounter'da sarılmak sadece teşvik edilmekle kalmıyor, aynı zamanda bir gereklilik. Çalışanlar, şirket el kitabında yazılı bir politika olarak, iş günlerine kucaklaşarak başlıyor ve bitiriyor. Şirketin kurucusu bunun sıcaklık, destek ve aidiyet duygusunu geliştirdiğine inanıyor. Potansiyel çalışanlar önceden bilgilendiriliyor, böylece işe başlamadan önce kültürün kendilerine uygun olup olmadığına karar verebilirler.
💰 Danimarka'nın askeri yığınağı savunma stoklarını artırıyor. Danimarka'nın savunma harcamalarına 50 milyar DKK ayırmasıyla silah üreticileri patlama yaşıyor. Alman Rheinmetall ve İsveçli SAAB gibi şirketlerin hisse senedi fiyatları hızla yükselerek yatırımcıları cezbetti. Savunma hisseleri bir zamanlar tartışmalı olsa da, tutumlar değişiyor. Hatta özel yatırımcılar savunma hisselerini sadece üç yıl içinde on katına çıkararak yatırım eğilimlerinde büyük bir değişimin sinyalini verdi.
Erasmus ve İş Olanakları
Kopenhag Erasmus Öğrenci Ağı yeni gönüllüler arıyor. Kopenhag Erasmus Öğrenci Ağı, Kopenhag'daki uluslarası öğrencilerin şehre adapte olması, yeni insanlarla tanışmaları ve en önemlisi eğlenmeleri için çok güzel fırsatlar sunuyor.
Son başvuru tarihi: 24 Şubat, Pazartesi. Tabii, etkinliklere katılmak için gönüllü olmak şart değil :)
Danimarka’da Günlük Yaşam
🇪🇺🇩🇰📉🌪️AB Gençlik Anketine göre, Danimarkalı gençler en çok hayat pahalılığından, iklim değişikliği ve doğanın tahribatından endişeleniyor.
📉 Danimarka'da giderek daha fazla insan haberleri takip etmeyi bırakıyor. Yeni bir rapora göre,, Danimarka'daki her dört kişiden biri haberleri atlıyor. Bunun nedenleri arasında olumsuzluk, haberlerin kendileriyle alakalı olmaması veya medyaya duyulan güvensizlik yer alıyor. Uzmanlar, bunun insanları önemli konularda bilgisiz bırakabileceği konusunda uyarıyor. Öte yandan, Verdens Bedste Nyheder gibi alternatif yayınlar, krizler yerine çözümlere odaklanarak daha fazla ilgi görüyor.
🥐 Fastelavn Çöreği yeni bir görünüme kavuşuyor. Geleneksel fastelavnsbolle, artık sadece basit yuvarlak bir çörek değil. Danimarka’daki fırınlar yaratıcılıklarını konuşturarak kruvasan tabanlı versiyonlardan altın yaprak ve havyarla süslenmiş lüks çeşitlere kadar birçok yenilik sunuyor. Bazı gelenekçiler bu değişiklik karşısında şaşkına dönse de yemek tarihçileri, şeklin ve içeriğin her zaman evrildiğini söylüyor. Şekli her ne olursa olsu, asıl önemli olan gelenek: yılın en karanlık aylarında keyifle tüketilen bu tatlı lezzet.
🗣️🎶 Danimarka, okullarda sabah şarkı söyleme geleneğini geri getirmeye kararlı. Kültür Bakanı Jakob Engel-Schmidt, orkestra şefi Phillip Faber ve 18 ünlü müzisyen, yaz tatiline kadar okulların en az dörtte birinde sabah şarkı söyleme geleneğini canlandırmak için güçlerini birleştirdi. Her sanatçı beş okulda sahne almayı taahhüt ederken, ulusal bir yarışma ile öğrencileri gerçekten teşvik etmek istiyorlar. 10 milyon DKK bütçeyle desteklenen girişim, öğretmen eğitimini ve gerekli kaynakları da kapsayarak okul şarkıları geleneğinin kalıcılığını hedefliyor.
🎣 Vejle Nehrinde deniz alabalığı popülasyonu gelişmeye devam ediyor.
Vejle Fjord 2024 yılında “ölü” ilan edilse de yeni bir araştırma, Vejle Nehri'ndeki deniz alabalıklarının sağlıklı olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, bölgede 3.271 balıktan oluşan güçlü bir nüfus bulunduğunu tahmin ediyor. Geçen yıl olta balıkçılarının 1.000'den fazla balık yakalamasına rağmen popülasyonun istikrarlı kaldığı belirtiliyor. Habitat restorasyonu ve balıkların serbestçe göç edebilmesi gibi koruma çalışmaları bu başarının anahtar faktörleri arasında yer alıyor.
🛡️ Danimarka'da daha fazla özel şirket, askeri yedek ve acil servis çalışanlarına ücretli izin sunuyor. Genişletilmiş InterForce programı sayesinde, çalışanlar artık yılda en az beş gün ücretli izin alarak askeri yedek birliklerde, Evde Savunma Birliği'nde ve acil servislerde görev yapabilecek. Novo Nordisk ve Maersk gibi büyük şirketler şimdiden programa katılırken, 500 şirketin daha dahil olması ve 200.000 çalışanı kapsaması bekleniyor. Bu adım, Danimarka’nın ulusal güvenliğini güçlendirmeyi ve iş dünyasını savunma çabalarına daha fazla entegre etmeyi amaçlıyor.
🧘 Sakin kalın, çocuklarınıza örnek olun. Danimarka'nın savunma harcamalarını artırması ve siyasetçilerin son on yılların en tehlikeli güvenlik durumu konusunda uyarılarda bulunması, bazı ebeveynleri endişelendiriyor. Uzmanlar, anne babalara sakin kalmalarını tavsiye ediyor; çünkü onların duyguları çocuklara kolayca yansıyabilir. Çocuklar soru sorduğunda dürüst olmak önemli, ancak açıklamalar yaşlarına uygun ve rahatlatıcı olmalı. Uzmanlar, tarihte pek çok kriz uyarısının gelip geçtiğini ve askeri hazırlığın savaşın yaklaştığı anlamına gelmediğini hatırlatıyor.
Duyuru ve Etkinlikler
Kopenhag, Østerbro, 🎥🎞️🍿Türk Filmleri Günleri
27-28 Şubat tarihlerinde Parkbio’da, Kültür ve Turizm Müşavirliği’nin organize ettiği özel bir etkinlik kapsamında Türk filmleri gösterimi gerçekleştirilecektir. Yönetmen Hatice Aşkın'ın “Adresi Olmayan Ev” filmi ve Belkıs Bayrak'ın "Gülizar" filmi gösterilecek.
Yer: Parkbio Sineması
🗓️ Tarih: 27-28 Şubat 2025, Perşembe-Cuma
Not: Sinema etkinliklerinin sonunda yapılacak olan söyleşi sırasında Türkçe-İngilizce çeviri yapabilecek kişiler aranıyor. (Fatura karşılığı ücretli) ilgilenen kişilerin info@goturkiye.dk adresine ulaşabilir.
Danimarka'nın her yerinde, Vinter Jazz
🗓️ Tarih: 30 Ocak - 28 Şubat
👩🎨Denmark Happenings’s de hobi/atölye kulüplerine bir göz atın!
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@lwid.dk
Linktree: https://linktr.ee/lwid.dkDGH Dünyası
LinkedIn - Instagram - Facebook - LWID Uygulaması - Ürün Mağazası - Podcast - Web sitesi