Ayılan Avrupa; Gönlü Büyük Gönüllüler; Posta Kutularına Veda
Danimarka'da Geçen Hafta (02.03-09.03) 2025 Sayı 9
Last Week in Denmark is also available in the following languages:
🇩🇪Deutsch - 🇬🇧English - 🇪🇸Español - 🇮🇹Italiano - 🇵🇱Polski - 🇷🇴Română - 🇭🇺Magyar
Haftanın Manşetleri
🇪🇺Avrupa Birliği askeri gücünü büyütmek için 150 milyar EURO / 6 trilyon DKK harcayacak!
🤝 Nüfusun %40'ı ayda en az 18 saatini gönüllü faaliyetlere ayırıyor.
📮PostNord 2026'da zarf ve kartpostal teslimatını durduracak.
Görsel: Diana Balasa
İçindekiler
Ekipten
Yazan: Sudaay Tat Haznedar ve Ahmet Akkoç
Okullardaki çocuklar kostümlü. Pastanelerde çörekler bir ayrı tatlı. Fastelavn!
GrønTV ile bu zevkli bölümümüzde Fastelavn'u kutluyoruz. İyi seyirler.
Danimarka Siyaseti
Yeni Yasalar
🇩🇰🤝🇫🇮 Danimarka ve Finlandiya Savunma Bağlarını Güçlendiriyor. Savunma Bakanı, Baltık Denizi'ndeki işbirliğini güçlendirmek, NATO eğitim görevlerinde ortaklık kurmak ve F-35 operasyonları için Nordic koşullarında eğitim yapmak amacıyla Finlandiya ile bir anlaşma imzaladı. İki ülke ayrıca ortak savunma tedarikini inceleyecek ve Danimarka, ortak kullanım için bir hava yakıt ikmali uçağı satın alacak. Bu adımlar, geçen hafta Norveç-Finlandiya şirketi Nammo'nun Danimarka'daki Krudten fabrikasında mühimmat üretimini yeniden başlatacağı duyurusuna dayanıyor.
🥦 Sağlıklı, Ucuz Okul Yemekleri! Hükümet, 2025'ten 2028'e kadar sürecek ulusal bir okul yemeği projesine 854 milyon DKK yatırım yapıyor. Bu proje, hem devlet okullarında hem de özel okullarda ücretsiz ve düşük maliyetli sağlıklı öğle yemeklerinin farklı modellerini (yemek başına 0, 15 veya 25 DKK) test edecek. Amaç, sağlıklı yiyeceklerin öğrenme, iyilik hali ve sosyal etkileşim üzerindeki etkilerini görmek.
🔧 Mesleki Eğitime Büyük Destek. Hükümet, 2030'dan itibaren mesleki eğitime her yıl 660 milyon DKK yatırım yapmayı planlıyor ve bu yatırımla meslek okullarını kuvvetlendirmeyi hedefliyor. Buradaki amaç, okuldan ayrılma oranlarını düşürmek ve daha fazla öğrenciyi çekmek. Ayrıca öğrenim ortamlarını iyileştirme konusunda esneklik verilecek, öğretmen eğitimi genişletilecek ve yurt dışı staj imkanları sunulacak.
Siyasi Sahneden Kesitler
🇺🇸🌩️🇪🇺 NATO'nun Avrupa'da İtibarı Zedelendi. Namıdiğer Transatlantik İttifakı, yaklaşık bir yüzyıldır Batı Avrupa ile Amerika Birleşik Devletleri arasında ciddi bir denge mekanizması olmuştu. Ancak Amerika'da Trump hükümetinin tekrarlı olarak Avrupa'da güvenliğe önem vermediğine dair mesajları birçok müttefiği tedirgin ediyor. Avrupa'nın kendi güçleriyle yetinebilmesi adına Avrupa Birliği kıtanın savunma doktrinini yeniden belirlemek istiyor. Bu uğurda AB kıtayı silahlandırmak için 6 trilyon DKK / 150 milyar Euro harcamaya hazır. Savaş uçakları, nakliye uçakları, tanklar, füze sistemleri; bir zamanlar Amerikan cephaneliğine ait görülen her şey, artık Avrupa'nın kendi cephaneliğine düşüyor.
🇩🇰 Danimarka, Trump'ın Ukrayna Konusunda Kararsızlığına Tepki Gösterdi. Avrupa'nın her yerinde olduğu gibi Danimarka politikacıları, Trump'ın Ukrayna'ya askeri yardımını durdurma kararına büyük bir hayal kırıklığı ve şaşkınlıkla tepki gösterdi.
🇩🇰 Yabancı Yatırımcıların Tarım Arazisi Alımları Tartışma Yarattı. Danimarka'da yabancı sermaye fonlarının büyük tarım arazileri alması, fiyatların artmasına ve ulusal kaynaklar üzerinde kontrol kaybı endişelerine yol açtı. Bazı kesimler, 2015’teki serbestleştirme yasalarının geri alınmasını talep ederken, diğerleri yabancı yatırımların tarım sektörünü ayakta tutmaya yardımcı olduğunu savunuyor. Hükümet, durumu yakından izleyeceğini belirtirken, eleştirmenler spekülatif arazi alımlarını engellemek için daha sıkı düzenlemeler getirilmesini istiyor.
🇬🇱 Grönland’ın Siyasi Yapısı
Grönland’ın özerklik yolculuğu, 1979’daki yerel yönetim (home rule) ile başlayıp, 2009’da tam özerklik (self-rule) ile kademeli artan bir özerklik sağlandı. Danimarka hala dışişleri, savunma ve hukuk uygulamalarını denetlese de, Grönland içişlerinin çoğunu, eğitim, sağlık ve kaynak yönetimi de dahil olmak üzere, kendi kontrolünde tutuyor. Ekonomiye gelince Danimarka’dan gelen yıllık 4 milyar DKK’yı aşan blok hibe, Grönland ekonomisini destekliyor. Politikayı şekillendiren Inatsisartut (parlamento) ve Naalakkersuisut (hükümet), haftaya 11 Mart’taki seçimlerde Grönland halkının siyasi geleceğini belirleyecek.
Home Rule (Yerel Yönetim): 1979 yılında Grönland'a, Danimarka'dan bazı iç yönetim yetkileri devredildi. Bu, Grönland’a kendi iç işlerinde kısmen özerklik verildiği anlamına geliyordu, ancak dışişleri, savunma ve yargı gibi bazı konular hala Danimarka'nın sorumluluğundaydı.Self-Rule (Tam Özerklik): 2009 yılında Grönland, daha fazla özerklik kazanarak, yerel hükümetinin ve parlamentonun daha fazla yetkiye sahip olmasını sağlayan bir adım attı. Bu, Grönland’ın iç işlerini tamamen kendi kendine yönetmesi anlamına gelirken, yine de bazı konularda Danimarka'yla işbirliği devam etti.
Danimarka Ekonomisi
Paramız
💶 Avrupa Merkez Bankası yine faiz indirimine gitti. Avrupa Merkez Bankası faiz oranlarını %2,5'e indirerek 2024 ortasından bu yana altıncı kez indirime gitti. Enflasyon düşüyor ancak ekonomik büyüme zayıf kalmaya devam ediyor. Danimarka Merkez Bankası da 7 Mart'tan itibaren temel faiz oranlarını %0,25 oranında düşürerek aynı yolu izledi. Yazdan önce daha fazla indirim gelebilir ancak AB savunma harcamalarından kaynaklanan belirsizlik ve Trump'ın gümrük vergisi tehditleri görünümü değiştirebilir.
🍽️ Otelcilik çalışanlarına yeni ücret anlaşması. Otel ve restoranlarda çalışan 70.000 kişi için asgari ücretleri 1.700 DKK artıran, hafta sonu/akşam ücretlerini %3,5 oranında yükselten ve emeklilik katkı paylarını artıran üç yıllık yeni bir anlaşmaya varıldı. Anlaşma aynı zamanda daha iyi hastalık ücreti, ekstra ücretli ebeveyn izni ve genç işçiler için daha fazla esneklik getiriyor.
💰 Yurt dışındaki insanların milyarlarca kronluk ödenmemiş borcu var. Rekor düzeyde 175.000 kişi, ödenmemiş vergiler, öğrenci kredileri ve para cezaları da dahil olmak üzere toplam 18,1 milyar DKK borçla Danimarka'yı terk etti. Politikacılar harekete geçilmesini talep ediyor ancak yurt dışında borç tahsilatı çetrefilli bir iş; uluslararası bir anlaşma ve geçerli adresler olmadan yaptırımın uygulanması çok zor. Çabalara rağmen sorun büyümeye devam ediyor ve bu yüzden geçen yıl borçlar bir milyar DKK'dan üzerinde arttı.
📈 Trump ABD kripto rezervini zorlarken kripto paralar yükseliyor. Trump'ın devlet destekli bir kripto rezervi planlarını açıklamasının ardından Bitcoin %8,6 ve Ethereum %7,1 değerlendi. Uzmanlar bu hamlenin dijital para birimlerini istikrara kavuşturmayı ve inovasyonu ABD'ye çekmeyi amaçladığını, kripto dalgalanmalarını azaltabileceğini ve yatırımcı güvenini artırabileceğini söylüyor.. Avrupalı politikacılara gelince, kripto paranın artan ekonomik etkisine rağmen tereddütlerini koruyorlar.
💣 Danimarka, Trump'ın NATO kaosundan sonra büyük silah anlaşmasını yeniden düşünüyor. Danimarka'nın ABD'den Patriot füze sistemleri satın alma planı, Trump'ın müttefiklerinin Amerika'nın korumasına güvenemeyeceklerini göstermesinin ardından sorgulanıyor.25 milyar DKK'lık savunma anlaşmasının Danimarka'nın "ABD Takımı"ndaki yerini güvence altına alması gerekiyordu. Ancak Trump'ın Ukrayna'yı kamuoyu önünde azarlamasının ardından Amerikan silahlarının güvenilirliği konusunda şüpheler artıyor. Avrupalı rakip Eurosam, Ukrayna'da savaşta test edilmiş olan SAMP/T sistemiyle artık daha güvenli bir bahis gibi görünüyor.
Piyasalar
📬 Bir asrın sonu: PostNord, Danimarka'da mektup dağıtımını durduracak. Yüzyıllar süren posta hizmetlerinden sonra, Danimarka'da posta dağıtımı bu yılın sonunda resmen sona erecek.. Mektup hacimlerinin 2000 yılından bu yana %90 oranında azalmasıyla PostNord artık iletişimdeki dijital değişimi yansıtacak şekilde tamamen paketlere ve kargo teslimatına odaklanacak. Değişiklik, 1.500 çalışanın işini kaybedeceği anlamına geliyor ve bu karar, çalışanlar arasında şok ve üzüntüyle karşılandı.
📬 PostNord mektuplara veda ediyor; Dao devreye giriyor. 2026'dan itibaren, Dao, daha düşük fiyatlar ve daha iyi hizmet vaadiyle ülke çapında mektup dağıtımını devralacak. 2024-2025 yılları arasında kullanılmayan pullar 2026'da iade edilebilecek! Danimarka dijital iletişimi benimsedikçe mektup göndermek eskide kalıyor.
🚗 Tesla, Danimarka otomobil pazarında çöktü. Sadece iki yıl önce Tesla, Danimarka'nın en çok satan otomobil markasıydı. Şimdi 10. sıraya geriledi. Alman ve Fransız otomobil üreticilerinin şiddetli rekabeti, genel fiyat indirimleri ve giderek artan sayıda siyasi bilinçli tüketicinin Tesla ve Çin markalarından uzak durması bu değişimi tetikliyor. Volkswagen, ID.4'ün liderliğinde %37'lik pazar payıyla hakim durumda.
🌍 AB'nin bürokrasiyi azaltma planı çevreci tepkilere yol açtı. Avrupa Komisyonu küçük ve orta ölçekli işletmeler için bürokratik gereksinimlerin %35'i keserek, tasaruf sağlamak istiyor. AB; ABD ve Çin'e karşı rekabet gücünü artırmak isterken iş dünyası liderleri de inovasyonun kolaylaşacağını söyleyerek bu hareketi memnuniyetle karşıladılar. Ancak Yeşil STK'lar bunun iklim bilincinde bir geri adım olduğu konusunda uyarıyor.
🔥 ABD ile Kanada arasındaki ticaret savaşı tırmanıyor – Danimarkalı tedarikçiler için yeni bir fırsat mı? Trump, Kanada'dan gelen mallara yüzde 25, enerjiye ise yüzde 10 gümrük vergisi koydu. Buna karşılık Amerikan ürünlerine de benzer gümrük vergileri uyguladılar. Kanadalı perakendeciler yeni tedarik zincirleri ararken bu durum Danimarkalı ihracatçılar için altın bir fırsat olabilir..
Girişimcilik
🧪 Yeşil biyoteknolojiye büyük destek. Danimarka, şirketlerin geleneksel ürünler yerine çevre dostu alternatiflere geçmesini istiyor. Bunun için hızla büyüyen biyoçözümler endüstrisini büyütmeye yönelik yeni test ve geliştirme tesislerine 60 milyon DKK yatırım yapılıyor! Fon, et ve süt ürünleri emisyonlarının azaltılmasına yönelik CO2'den protein üretimi ve hassas fermantasyon gibi kilit teknolojileri destekleyecek. Finansman başvuruları başladı!
Erasmus ve İş Olanakları
Bu ilkbaharda mevsimlik bir iş mi arıyorsunuz?
Gerek ek gelir arayan bir öğrenci, gerek CV'de çalışma tecrübesi saydırabilmek isteyen çalışanlar için sezonluk işler harika bir fısat. Kısmetiniz açılmış hem de, Danimarka son bir kaç senedir turizmde rekorlar kırıyor!
Kopenhag çevresinde yaşayanlarınız şimdiden Reffen'de bir stantta çalışmak için başvurabilirsiniz. Konserler ve Sokak Partileri caddesi Reffen sezonu yaklaşık mart ortasında başlar ve havalar soğuyana kadar devam eder. Yaz ayları (Haziran, Temmuz, Ağustos) özellikle öğrenciler için kıymetlidir çünkü bu aylarda öğrencilerin tam zamanlı çalışmaya hakları vardır.
DGH İngilizce ekibimizden Golam Sadman, "Danimarka'ya tutunmak" yazısında bunun gibi düşünebileceğiniz 10 farklı ihtimali anlatıyor.
Danimarka’da Günlük Yaşam
☀️ Bahar geldi – dışarı çıkın! Uzun ve karanlık bir kışın ardından güneş ışığı sadece ruh halinizi yükseltmekle kalmaz, aynı zamanda düşünme ve hafızayı güçlendirir. Daha fazla gün ışığı, kış depresyonuna iyi gelen dopamin ve serotonini artırır. Ayrıca, cildinize temas eden güneş ışığı, bağışıklık sisteminizi güçlendiren D vitamini üretimini başlatır. Ancak işin püf noktası günde en az 30 dakika dışarıda vakit geçirmek gerekiyor. Bulutlu günlerde bile dışarı çıkmak faydalıdır. O yüzden yürüyüşe çıkın, ışığı içinize çekin ve beyninizle bedeninizi yeniden şarj edin.
🧘 Belirsiz zamanlarda akıl sağlığınızı korumanın yolları. Dünyadaki gelişmeler sizi strese sokuyorsa yalnız değilsiniz. Psikologlara göre, her şeyin belirsiz olduğu zamanlarda endişeli hissetmek doğal. Çözüm rutinlerinize bağlı kalmak, sağlıklı beslenin ve yeterince uyuyun. Haber tüketiminizi kontrol edin; sürekli kötü haber okumak işe yaramaz ama tamamen uzak kalmak da çözüm değil. Bir sınır belirleyin, örneğin günde sadece bir kez haberleri kontrol edin. Endişelerinizi içinize atmak yerine başkalarıyla konuşun ve en önemlisi, dünyada hâlâ güzel şeylerin olduğunu unutmayın.
🤝 Danimarka’da gönüllülük büyüyor. 2023’te nüfusun %40’ı gönüllü olarak çalıştı ve bu oran, 20 yıllık bir düşüş eğilimini tersine çevirdi. Daha aktif yaşlılar ve kısa vadeli girişimler bu eğilimi destekliyor. Danimarka’da gönüllüler aylık ortalama 18 saatlerini bu işlere ayırıyor. Gayriresmî yardımlar da artıyor; 2024’te insanların %63’ü komşularına veya arkadaşlarına yardım etti, bu oran pandemi öncesine göre 10 puanlık bir artış. Araştırmalar, gönüllülerin kurumlara da daha fazla güven duyduğunu ortaya koyuyor; kısacası iyilik eden iyilik bulmayı umuyor!
🎨 Hobiler geri dönüyor. İş saatleri dışında bile zihninizden iş düşüncelerini atamıyor ya da ekranınızı bir türlü bırakmakta zorlanıyorsanız yalnız değilsiniz. Giderek daha fazla insan, zihnini dinlendirmek ve yeniden odaklanmak için seramik ve örgü gibi aktivitelere yöneliyor.
🌱 Bahçenizi bahara hazırlayın. Kış yavaş yavaş geride kalırken, bahçenize biraz bakım yapmanın tam zamanı. Eğer hemen ekim yapmak istiyorsanız, serin havaya dayanıklı olan düğün çiçeği, çuha çiçeği ve menekşe gibi bitkilere yönelebilirsiniz.
🏠 Evet, yürümeye yeni başlayan çocuğunuz sofrayı kurmaya yardımcı olabilir. Peki 4 yaşındaki çocuğunuz? O da çamaşırları asabilir. Çocuklara ev işi vermek onları çalıştırmak değil, onlara sorumluluk bilinci kazandırmak ve aileye aidiyet hissettirmektir. Uzmanlara göre 2 yaşındaki çocuklar oyuncaklarını toplayabilir ve kendi çantasını taşıyabilirken, 8 yaşındaki çocuklar yemek yapabilir ya da köpeği gezdirebilir. Ne yazık ki pek çok ebeveyn, çatışmaktan korktuğu için çocuklarına görev vermekte tereddüt ediyor. Ancak, beklentileri erken bir yaştan belirlemek, çocukların duygularını yönetmesine ve toplum içindeki rollerini anlamalarına yardımcı oluyor.
🚒 Krizdeki çocuklara tığ işi oyuncak desteği. Trekantbrand itfaiyesinin başlattığı yeni bir girişim, travmatik acil durumlarla karşılaşan çocuklara rahatlık sağlamayı amaçlıyor. Plastik kasklar yerine, itfaiyeciler çocuklara el yapımı tığ işi oyuncak ayılar hediye edecek. Bu sevimli oyuncaklar, çocukların zorlu anlarda kendilerini daha güvende hissetmelerine ve dikkatlerini dağıtarak rahatlamalarına yardımcı olacak.
🕊️ Dul erkeklere yas sürecinde destek. Bir eş kaybetmek zor bir süreçtir. 65 yaş üstü erkekler genellikle destek aramakta zorlanıyor. O nedenle Ulusal Yas Merkezi, Søndagsklubben adlı bir girişim başlatıyor. Bu pazar kulübü, dul erkeklerin birlikte öğle yemeği pişirmek gibi günlük aktiviteler eşliğinde bir araya gelmesini sağlayarak, yas hakkında doğal bir şekilde konuşmalarına olanak tanıyacak. Araştırmalar, dul erkeklerin özellikle ilk yıl içinde yalnızlık ve hastaneye yatış riskinin daha yüksek olduğunu gösteriyor.
🎃 Cadılar Bayramı, Fastelavn’ı geride bıraktı. Danimarka’daki okullar bu hafta geleneksel “slå katten af tønden” (fıçının içindeki kediyi vurma) etkinliğiyle Fastelavn’ı kutladı, ancak çocuklara sorarsanız pek memnun değiller. Yeni bir anket, çocukların %61’inin Cadılar Bayramı’nı tercih ettiğini, Fastelavn’ı seçenlerin ise yalnızca %6 olduğunu ortaya koydu. Çocuklara göre Cadılar Bayramı daha heyecanlı, kutlamaları daha uzun sürüyor ve “şeker mi şaka mı”, perili evler gibi daha fazla eğlence var. Üstelik, ABD ile baş gösteren siyasi gerilimlere rağmen, çocuklar Cadılar Bayramı’nı Amerikan kültürüyle bağdaştırmıyor.
🌍 Günde 35 DKK ile Kopenhag'dan Avustralya'ya otostop. Yolda geçen 130 günün ardından, iki Danimarkalı gezgin Avrupa, Orta Asya ve Singapur’u geçmeyi başardı—tamamen otostop, paylaşılan yemekler ve yabancıların nezaketine güvenerek. Onlarca evde misafir oldular, tarlalarda çalıştılar ve ücra yerlerde dostluklar kurdular. Ancak bu deneyim onları düşündürdü: Neden Danimarka’da böyle değil? Uzmanlar, Danimarka’daki refah devletinde güvenin komşular yerine sisteme ve kurumlara dayandığını belirtiyor.
📺⛓ Yeni DR dizisi Danimarka’nın kölelikteki rolünü yeniden ele alıyor. Slave af Danmark, tarihi gerçekleri dramatizasyonla harmanlayarak ülkenin sömürge geçmişine ışık tutuyor. Dizi, Danimarka’nın 18. yüzyılın sonlarındaki en yoğun kölelik dönemine odaklanarak, hem köleleştirilmiş bireyleri hem de güçlü tarla sahiplerini uzman araştırmaları, mahkeme kayıtları ve kişisel anlatımlarla tasvir ediyor. Sanat adına bazı tercihlere rağmen dizi gerçekçi bir şekilde karmaşık ve sıklıkla göz ardı edilen bir tarihi gün yüzüne çıkarıyor.
Duyuru ve Etkinlikler
Kopenhag, Kuzey Atlantik Film Günleri
Yer: Nordatlantens Brygge
🗓️ Tarih: 6-16 Mart 2025
Kopenhag, CPH:DOX Belgesel Günleri
Yer: Kunsthal Charlottenborg ve Civardaki Sinema Salonları
🗓️ Tarih: 19-30 Mart 2025
Kopenhag, Christianshavn Kitap Fuarı
Yer: Dronningensgade 53, 1., 1420 Copenhagen, Denmark
🗓️ Tarih: 1-6 Nisan 2025
Kopenhag, Frederiksberg, Güldür Güldür Show
Yer: K.B. Hallen
🗓️ Tarih: 18 Nisan 2025
13 Mart'a Kadar Alınan Billetler için İndirim Kodu: FOLLOW20
Kopenhag, CPH Stage Tiyayro Günleri
(2025 Programı Açıklandı)
🗓️ Tarih: 22-31 Mayıs 2025
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@lwid.dk
Linktree: https://linktr.ee/lwid.dkDGH Dünyası
LinkedIn - Instagram - Facebook - LWID Uygulaması - Ürün Mağazası - Podcast - Web sitesi