Devlet Hazinesinde Bolluk, Ekonominin %5’i NATO’ya ve 5 Haftalık bir Mola
Danimarka'da Geçen Hafta (22.06-29.06) 2025 Sayı 25
Last Week in Denmark is also available in the following languages:
🇩🇪Deutsch - 🇬🇧English - 🇪🇸Español - 🇮🇹Italiano - 🇭🇺Magyar - 🇵🇱Polski - 🇷🇴Română
- 🇺🇦Українська
Haftanın Manşetleri
🔫NATO üyeleri %5 GSYİH’lerini savunmaya harcamayı kabul etti.
💸Danimarka hazinesi beklentiden 58 milyar DKK kârda.
🌅Tatildeyiz! Bültenimizin bir sonraki sayısı 10 Ağustos’ta yayınlanacak.
Görsel: Diana Bălașa
İçindekiler
Ekipten
Yazan: Ahmet Akkoç
Yazan: Ahmet Akkoç
Temmuz’un gelmesiyle herkes tatile gidiyor! Danimarka’da Geçen Hafta bülteni olarak biz de tatiliz! Önümüzdeki beş hafta boyunca haber bülteni olmayacak.
Ama hemen üzülmeyin, 10 Ağustos’ta tekrar beraberiz.
2025'in ilk yarısında bizimle olduğunuz için çok teşekkür ederiz. Bu son sezonumuzda birkaç güzel başarıya imza attık:
🟢 GrønTV ile ortaklaşa video çıkarmaya başladık.
👩💻 Türkçe okur sayımız 500 aboneyi ve 600 takipçiyi geçti.
📈 Last Week in Denmark ailesinin sosyal medya takipçi sayısı neredeyse iki katına katlandı, hatta Facebook'ta bir iki yazımız birkaç 1000 paylaşım aldı.
En önemlisi, bunların hiçbiri gönüllülerimiz olmadan var olamazdı. Her gördüğünüz yazı, çeviri, çizim ve düzenleme, Danimarka'yı hepimiz için daha anlaşılır kılmak için zamanlarını veren ve kendini adayarak çalışan gönüllülerimizin eseri.
Ağustos'ta görüşmek üzere. O zamana kadar yazın tadını çıkarın! Bu haftalarda bakabileceğiniz iki bülten önerimiz var:
Birincisi Gizem arkadaşımızın yazdığı Copenhagen with Kids. Kopenhag’da yaşayan aileler için etkinlikler bulabileceğiniz sevimli bir bülten.
İkincisi de arkadaşımız Çiçek’in yazdığı Denmark Happenings. Danimarka genelinde ücretsiz ya da ucuz etkinlikler bulabileceğiniz hoş bir liste.
Danimarka’da Günlük Yaşam
🧭 Aalborg, NATO’nun özel kuvvetler üssüne ev sahipliği yapacak. Danimarka, NATO’ya Aalborg Hava Üssü’nde kurulacak yeni bir bölgesel özel harekât karargâhı teklif etti. Bu merkez, Arktik ve İskandinavya bölgesindeki elit birliklerin koordinasyonunu sağlayacak ve Danimarka’ya gelecekteki operasyonlarda önemli bir liderlik rolü kazandıracak. Karargâhın 2027 yılına kadar tamamen hazır olması bekleniyor ve mevcutta bu görevi yürüten Norveç’in yerini alacak.
🌭 Danimarka yaşam kültürü: pølsevogne, hentbol ve güven. Yaklaşık 59.000 kişinin oy kullandığı halk oylamasında, Danimarka yaşam tarzını simgeleyen beş unsur; højskoler (yetişkin halk okulları), pølsevogne (sosisli sandviç arabaları), hentbol, dernek yaşamı ve güvene dayalı toplum, UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras listesine aday gösterildi. Bu adımla Danimarka, Fransa’nın baget ekmeği ve Küba’nın rumba dansı gibi kültürel değerlerini listeye sokan ülkelerin arasına katılıyor ve ulusal kimliğini şekillendiren geleneklerini dünyayla paylaşmaya hazırlanıyor.
🌍 Mini-emeklilik yükselişte. Giderek daha fazla insan, kariyerlerinin ortasında bir “duraklama” butonuna basarak dünyayı gezmeye çıkıyor. Amaç tatil değil, bakış açısı kazanmak. Bu kişilerin arasında Frida Ingversen de var; ailesiyle birlikte Asya’da dokuz ay sırt çantalı seyahat yaptı. Hedef neydi? Zaman, özgürlük ve netlik. Birçok kişi için bu trend, yaşlılığı beklemeden, hayatı şimdi bilinçli bir şekilde yaşamak anlamına geliyor.
📱 Uygulama, öğrencilerin sınav stresine nefes aldırıyor. Mezuniyet heyecanı doruğa ulaşırken, Güney Danimarka’daki binlerce öğrenci, kaygıyı yatıştırmak için ücretsiz bir uygulama olan Ro'ya yöneliyor. Uygulama; uyku önerileri, nefes egzersizleri ve stres azaltma araçları sunuyor. 2024’te piyasaya çıkan Ro, şimdiden yaklaşık 57.000 kez indirildi ve özellikle sınav öncesi gecelerde rağbet görüyor.
🧠 Bir uygulama ruh sağlığını gerçekten iyileştirebilir mi? Finch, dijital avatarınızın diş fırçalama ya da derin nefes alma gibi küçük hedefleri tamamladıkça geliştiği bir öz bakım uygulaması. Gençler arasında popüler olan uygulama, ruh sağlığını oyunlaştırıyor. Ancak Danimarkalı uzmanlar uyarıyor: Bu tarz uygulamalar motivasyon ve günlük yapı sağlayabilir, fakat terapi yerine geçemez. Ayrıca kullanıcılar hedeflerini başaramadığında, uygulama özgüveni artırmak yerine tam tersine zarar verebilir.
📱 Kıyamet kaydırması (doomscrolling) alışkanlığından nefret ediyoruz ama yine de yapıyoruz. Yeni ve kapsamlı bir araştırma, çoğu insanın Instagram ya da TikTok gibi platformlarda pasif ekran başı süresinden rahatsızlık duyduğunu gösteriyor. Ancak bu alışkanlıkları gerçekten değiştiren çok az kişi var. Uygulamaları silmek ya da bildirimleri kapatmak bir yere kadar işe yarıyor; uzmanlara göre artık telefonlar hayatımıza fazlasıyla entegre durumda. Yaz yaklaşırken, psikologlar bu alışkanlıkları sorgulamak ve zihinsel detoks yapmak için iyi bir zaman olabileceğini söylüyor.
🤖 Aarhus’taki robot denize ulaşmadan çöpleri durduruyor. Her yaz, plastik bardaklar, bira kutuları ve izmaritler Aarhus Nehri boyunca sürüklenip denize ulaşma riski taşıyor. Ama artık bu çöpler okyanusa ulaşamıyor. Çünkü SeaProtectorOne adında tamamen otomatik bir çöp yakalama robotu, 7/24 çalışarak atıkları topluyor. Sadece bir yıl içinde 63.000’den fazla çöp parçası topladı. Ne yazık ki Danimarka’da bu türden yalnızca bir tane robot var.
🩳 Danimarka’da işe şortla gidilir mi? Kısa cevap: Genellikle evet. Yeni bir anket, günümüzde çoğu yöneticinin ofiste şort giymeyi kabul ettiğini gösteriyor; özellikle erkek modası değişirken. Hatta bazı büyük markalar resmi şort takımlar bile piyasaya sürdü. Ancak uzmanlar, her şeyin yine de işyerinin kültürüne bağlı olduğunu söylüyor. Kıyafet yönetmeliği olmaması, beklenti olmadığı anlamına gelmez. Emin değilseniz, sorun ya da gözlemleyin.
🧼 Daha az eşya, daha çok huzur. Jane yalnızca bir çatal ve bir tabakla yaşamıyor. Aksine, minimalist yaşamı bir hayat tarzına dönüştürerek hem para biriktiriyor hem de daha fazla neşe, zaman ve huzur buluyor. Konserlerden, seyahatlerden veya ev yapımı suşi gecelerinden vazgeçmeden… Yılda sadece 500 DKK’ya kıyafet alıyor, dört kişilik bir haneyi ayda 4.500 DKK’lık bir gıda bütçesiyle yönetiyor ve dağınıklığı önlemek için “bir seferde bir eşya” kuralını uyguluyor.
Püf noktaları mı? Kullanmadığı kıyafetleri bodruma kaldırmak, artık yemekleri dürüm veya tarta dönüştürmek, yeni bir şey almadan önce 72 saat beklemek ve anlık harcamalar yerine uzun vadeli hedeflere odaklanmak (örneğin büyük bir aile gezisi). İkinci el ürünleri, esnek yemek planlarını ve tamir etmeyi tercih ediyor. Jane için minimalizm bir kısıtlama değil, bilinçli bir tercih.
Duyuru ve Etkinlikler
🎶Skagen Festivali
📍Skagen
🗓️ Tarih: 3-6 Temmuz 2025
Danimarka’nın en eski müzik festivallerinden, uluslararası halk müziği festivali olan Skagen Festivali bu sene 53. kez düzenleniyor.
⛵iQFOiL Dünya Şampiyonası
📍Yer: Aarhus
🗓️ Tarih: 4-11 Temmuz 2025
Aarhus Uluslararası Yelken Merkezi, iQFOiL Dünya Şampiyonası'na ev sahipliği yapıyor.
🎶Copenhagen Jazz Festival
📍Yer: Kopenhag
🗓️ Tarih: 4-13 Temmuz 2025
Jazz severler için güzel bir haber! Kopenhang Jazz Festivali başlıyor! Birbirinden değerli sanatçıların performanslarını izleyebileceğiniz festivalin programı için burayı ziyaret edebilirsiniz.
🎶Aarhus Jazz Festival
📍Yer: Aarhus
🗓️ Tarih: 11-20 Temmuz 2025
300’den fazla konser ile Aarhus’un çeşitli yerlerinde bir hafta boyunca gerçekleşecek olan Aarhus Caz Festivali sizi bekliyor.
🚴 2025 UCI BMX Racing World Championships
📍Yer: Kopenhag
🗓️ Tarih: 28 Temmuz - 3 Ağustos 2025
Dünyanın en iyi BMX bisikletçileri, Kopenhag'ın Amager semtindeki efsanevi Ved Slusen pistinde düzenlenecek 2025 UCI BMX Yarış Dünya Şampiyonası'nda bir araya geliyor.
🌿 Merhaba, ben Sudaay!
Koçluk eğitimim kapsamında birkaç gönüllüyle ücretsiz birebir seans yapmam gerekiyor.
Eğer hayatında biraz durup düşünmeye, netlik kazanmaya ihtiyaç duyuyorsan, seninle çalışmak isterim.
İlgileniyorsan lütfen bana hello@lunivacoaching.com adresinden ulaş. 🙏
Erasmus ve İş Olanakları
Ağustos’ta döneceğiz… Bazılarımız için yeni bir okulda yeni bir dönem, bazılarımız için rutine dönüş. Erasmus ve İş Olanakları bölümünde ne görmek istiyorsunuz? Bize bir yorum bırakın :)
Danimarka Ekonomisi
Paramız
📈Ekonomimiz beklenenden daha iyi gidiyor. Yeni bir öngörü, önümüzdeki 5 senede Danimarka'nın 58 milyar DKK kârda olacağını gösteriyor. Bu artış, rekor seviyedeki istihdam, güçlü ihracat ve iş gücündeki daha fazla uluslararası emekten kaynaklanıyor. Ancak hükümet uyarıyor: bu kâr büyük ölçüde savunma, iklim ve refah için büyük faturaları ödemeye gidecek.
Ekonomik manevra alanındaki sürpriz artıştan sonra siyasi mücadele başladı. Liberal Alliance (Liberal Muhafazakar) vergi indirimleri istiyor, SF (Yeşil Sol) daha fazla refah istiyor ve sol kanat partiler (Enhedslisten, Alternativet) hükümetin Store Bededag (Büyük Dua Günü) gibi tatil günlerini azaltarak milyarlarca kron koparmalarından öfkeli. Ekonomistler bile önceki tahminlerin ıskalamasını utanç verici buluyor.
🏠Faiz indirimleri yaz tasarruflarını getiriyor. Düşen faiz oranları sayesinde, kısa vadeli değişken kredi kullanan yaklaşık 300.000 ev sahibinin ipotek ödemelerinin tekrar düştüğünü göreceğiz. Birçok kişi ödünç alınan her milyon DKK başına ayda yaklaşık 300 DKK tasarruf edecek. Bu düşük faiz oranları azalan enflasyonu ve son ECB kesintilerini yansıtıyor, ancak uzmanlar bu esnek kredilerin oranlar tekrar yükselirse daha yüksek risk taşıdığı konusunda uyarıyor.
🧑⚖️45 belediye vatandaş danışmanları için fon alıyor. İnsanlara kafa karıştırıcı durumlarda yardımcı olmak için, Danimarka genelindeki 45 belediye, vatandaş danışmanı rollerini genişletmek veya oluşturmak için toplam 26 milyon DKK alacak. Bu bağımsız danışmanlar, yerel yetkililere olan yasal netliği ve güveni artırmayı amaçlayarak, sakinlere şikayetler, belirsiz kararlar ve devam eden davalar konusunda rehberlik ediyor.
🧠Psikiyatri bakımına 337 milyonluk destek. Yeni bir anlaşma, 2025 yılında Danimarka'nın ruh sağlığı sistemine 337 milyon DKK’luk finansman sağlayacak. Fonlar hastanelerin kapasitesini genişletecek, ciddi vakalar için saha ekiplerine destek olacak ve tekrarlayan hastane yatışlarını azaltacak. Bu bunalmış diye ifade edilen Danimarka sağlık sisteminin kalkınması için daha büyük 4,6 milyar DKK’luk bir yatırım planının yalnızca bir parçası.
💸Aynı gün 750 DKK'ya doktor ziyareti tepkilere yol açtı. Yeni bir model, hastaların Esbjerg ve Kopenhag'da aynı gün 2. bir GP randevusu almak için 750 DKK ödemelerine olanak sunuyor, ancak karşıtlar bunun sağlık hizmetlerine fırsat eşitliğini tehdit ettiğini söylüyor. Danske Patienter grubu bunu tehlikeli bir değişim olarak adlandırıyor ve parası olanları kayırdığını savunuyor. Politikacılar şimdi bu düzenlemenin mevcut sağlık hizmetleri anlaşmalarını ihlal edip etmediğini araştırmak istiyor.
Piyasalar
🤝Ukrayna, Danimarka'da silah üretecek. İki ülke, Ukraynalı savunma şirketlerinin Danimarka'da 500 milyon DKK ile desteklenen, üretim kurmasına izin veren bir anlaşma imzaladı. Amaç, her iki ülkenin güvenliğini güçlendirmek ve Avrupa'nın savunma kapasitesini artırmak. Danimarka, uzun vadeli özgürlük mücadelesini desteklerken Ukrayna'nın savaş alanında test edilmiş teknolojisinden yararlanmayı umuyor.
💳Hükümet Dankort'ü kurtarmaya çalışıyor. Bir zamanlar ödemelerin kralı olan Dankort, Danimarka'daki kart işlemlerinin neredeyse %80'inden şimdi sadece %40'ına indi. Bu eğilimi tersine çevirmek için, politikacılar, mobil destek dahil olmak üzere modernleştirme planı üzerinde anlaştı. Mağazalar daha fazla ücret ödeyecekler, ancak yine de Visa veya Mastercard'dan daha ucuz olacak.
🖌️Boya devi polis soruşturması altında. Flügger, AB yaptırımlarına rağmen boyasının Rus raflarında bulunmasının ve şirketin Rusya'dan resmi çıkışının ardından soruşturuluyor. CEO, satışları yasadışı olarak sürdüren eski bir Rus dağıtımcısını suçluyor, ancak Danimarka polisi aynı zamanda Flügger'in kendi liderliğini de araştırıyor. Şirket, Orta Asya'daki birçok ortakla bağlarını kopardı.
🐔KFC, Danimarka'daki tüm restoranlarını kapatıyor. Danimarka'daki 11 KFC restoranı, DR soruşturmasının çiğ tavukların son kullanma tarihlerini uzatmak dahil, yaygın gıda güvenliği ihlallerini ortaya çıkarmasının ardından kapatılıyor. Zincirin Avrupa Genel Merkezi, Danimarkalı franchise sahibinin sorunları düzeltmeyi reddettikten sonra anlaşmasını sonlandırdı. KFC yakında yeni bir liderlikle Danimarka piyasasına geri döneceğine söz veriyor.
Danimarka Siyaseti
Yeni yasalar
🐶 Tasmada diken devri sona erdi. 1 Temmuz itibarıyla, köpek sahiplerinin dikenli tasma kullanması yasaklandı. Hayvan refahı grupları, bu tasmaların acıya ve korkuya neden olduğunu belirtiyor. Sadece polis istihbarat birimi, özel eğitim tasmalarını sıkı şartlarla kullanabilecek. Şok tasmaları zaten yasaktı, ancak birçok sahip hâlâ bunun farkında değil. Uzmanlar, ödül temelli pozitif eğitim yöntemlerinin tercih edilmesi gerektiğini vurguluyor çünkü mutlu bir köpek daha iyi öğrenir.
⚖️ En ağır suçlulara artık erken tahliye yok. Neredeyse tüm partilerin desteklediği yeni bir adalet reformuyla, müebbet hapis cezası alan mahkumlar artık en erken 20 yıl sonra şartlı tahliyeye başvurabilecek. Bu süre daha önce 12 yıldı. Politikacılar, bu değişikliğin müebbet hapsin ülkenin en ağır cezası olarak kalmasını sağladığını söylüyor.
● Reform ayrıca şiddet suçları, çocuk istismarı materyalleri ve çevre suçları için daha ağır cezalar; daha fazla hapishane kapasitesi ve savunmasız mahkumlara destek içeren düzenlemeler de getiriyor. Sadece Enhedslisten (Kızıl-Yeşil İttifak) ve Borgernes Parti (Milliyetçi Popülist Parti) bu anlaşmanın dışında kaldı.
Kanun teklifleri
🛑 Parlamento, yüzünüzü veya sesinizi kötüye kullanan deepfake’leri yasaklamaya hazırlanıyor. Parlamentodaki tüm büyük partiler, kişisel özelliklerinizi taklit eden yapay zeka üretimi deepfake içeriklere karşı yeni bir yasayı destekliyor. Yakında yürürlüğe girecek olan bu yasa, kişilerin izni olmadan sahte ses veya video paylaşımını yasadışı kılacak. Mizah ve hiciv serbest kalacak; ancak insanları kasıtlı olarak yanıltmaya yönelik sahte içerikler yasaklanacak. Politikacılar, bu yasanın yapay zeka çağında kimlik, gerçeklik ve demokrasiyi korumak için hayati olduğunu söylüyor.
Siyasi sahne
🛡️ NATO savunma harcamalarını GSYH’nin %5’ine çıkarıyor. Tarihi bir kararla, NATO ülkeleri önümüzdeki on yıl boyunca savunma harcamalarını gayrisafi yurt içi hasılanın %5’ine yükseltme konusunda anlaştı. Bütçenin %3.5’i tanklar ve asker gibi klasik askeri donanımlara, %1.5’i ise siber güvenlik ve altyapı gibi daha geniş güvenlik alanlarına ayrılacak. Danimarka şu anda %2.37 ile NATO ülkeleri arasında 8. sırada yer alıyor. Bu değişim, Rusya ve terörizmden gelen uzun vadeli tehditlere yanıt olarak görülüyor.
Üst düzey liderler, artık ABD’nin kararlılığı sorgulanmamalı diyor. Danimarka savunma bakanı, “ABD çekilmiyor, aksine daha fazla dahil oluyor,” diyerek Avrupa'nın daha fazla harcama yapmasına neden olduğu için Trump'a da kredi veriyor.
🐱 Lars Løkke’nin siyasi kariyeri sona mı eriyor? Bir zamanlar “dokuz siyasi canı olan adam” olarak anılan Lars Løkke Rasmussen, şimdiye kadarki en zor dönemiyle karşı karşıya. Partisi Moderaterne (Sosyal Liberal Parti), iş yerinde zorbalıktan milletvekillerine yapılan şüpheli teklifler gibi skandallarla çalkalanıyor ve 2022 seçim sonuçlarının yarısından daha az oy alıyor. Önemli bir yerel seçim sadece beş ay uzaktayken, “Løkke’nin büyüsü sona mı erdi?” sorusu gündemde. Yine de stratejisi aynı: Güç dengesi için yeterli sayıda sandalye kazanmak.
🌊 Danimarka sularındaki toksik kirlilik yıllarca gizlendi. Danimarka, tehlikeli kimyasallar için denizlerde sınır belirlemeyerek on yılı aşkın bir süre boyunca AB kurallarını ihlal etti. İç uyarılar görmezden gelindi ve uzmanlara göre ticari çıkarları korumak bu gecikmede etkili oldu. Muhalefet partileri, kimlerin ne zaman ne bildiğini ortaya çıkarmak için bağımsız bir soruşturma talep ediyor. Çevre Bakanı hatayı kabul edip ve bu kirliliği temizleme sözü verdi.
🎰 Kumar düzenlemesi hâlâ beklemede. Yıllardır verilen sözlere rağmen, hükümet bahis reklamları ve kumar bağımlılığı desteğiyle ilgili yeni kuralları henüz hayata geçirmedi. SF (Sosyalistler), 60.000’den fazla kişinin kendini ROFUS sistemine kaydettirdiği bir ortamda bu gecikmeyi “utanç verici” olarak nitelendiriyor. Bakan yavaş ilerlemeyi suçlasa da, eleştirmenler bu sürecin kumar sektörünün denetimsiz büyümesine yol açtığını ve özellikle genç erkeklerin bağımlılığa sürüklendiğini söylüyor.
🚨 Danimarka, AB’de partner şiddeti ve kadın cinayetlerinde en yüksek oranlardan birine sahip. Sosyal Demokrat Parti (Socialdemokratiet), bunun ulusal bir başarısızlık olduğunu kabul ediyor ve önceki siyasi çabaların işe yaramadığını söylüyor. “Bu yeterli değil,” diyen parti yetkilileri, artık yalnızca partner şiddeti değil, erkek şiddeti olarak daha güçlü şekilde ele alınması gerektiğini vurguluyor.
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@lwid.dk
Linktree: https://linktr.ee/lwid.dkDGH Dünyası
LinkedIn - Instagram - Facebook - LWID Uygulaması - Ürün Mağazası - Podcast - Web sitesi
Paylaşım için teşekkürler! Ne güzel bir sürpriz oldu ☺️