Konut Enflasyonu, Gençlere Solaryum Yasağı, Hayırsever Millet
Danimarka'da Geçen Hafta (11.05-18.05) 2025 Sayı 19
Last Week in Denmark is also available in the following languages:
🇩🇪Deutsch - 🇬🇧English - 🇪🇸Español - 🇮🇹Italiano - 🇵🇱Polski - 🇷🇴Română - 🇭🇺Magyar
Haftanın Manşetleri
🏡 Ev fiyatları rekor seviyelere tırmanırken, ilk kez ev sahibi olmak isteyenler için alım gittikçe zorlaşıyor, mevcut mülk sahipleri ise durumdan kazançlı çıkıyor.
💡 Danimarka, artan cilt kanseriyle mücadele etmek adına gençlerin UV ışınlı solaryumlara girmelerini yasaklıyor.
🧺 Danimarka'da geçen yıl 712.000 kişi hayır kurumlarına bağışta bulundu ve kişi başı ortalama 600 DKK bağışta bulundu.
Görsel: Diana Bălașa
İçindekiler
Ekipten
Yazan: Ahmet Akkoç
Bugün, size Odense’den yazıyorum. Bir TEID buluşması için günübirlik Fün’e gitmiştim ve şehirde çok güzel bir gün geçirdim. Sevimli limanı, renkli bahçeleri ve canlı canlı caddelerindeki yerlilere sorsanız, Odense, Danimarka’nın en güzel şehri.
Bazı okurlarımız son zamanlarda kendi şehirlerindeki etkinlik ve haberleri bültenimizde göremediklerine dair sitem etti. Bu yüzden Kopenhag dışına, Danimarka’nın kalanına seslenebilmek adına biraz daha çalışacağız.
Özellikle Batı Danimarka civarından aramıza katılabilecek gönüllü yazarlar arıyoruz. Eğer bu çorbada sizin de bir tuzunuz olsun istiyorsanız, LinkedIn’deki ilanımıza başvurun!
Danimarka dışındaki okurlarımıza gelince, Türkiye’de Danimarka havasını arıyorsanız Danimarka Kültür Enstitüsü’ne bir göz atın. Anadolu genelinde çalışan Danimarka Kültür Enstitüsü ile röportajımıza bir göz atın, özellikle kültür sanat düşkünüyseniz.
İskandinavya'dan Anadolu'ya Uzanan Kültür Köprüsü, yahut Danimarka Kültür Enstitüsü
Fransız Kültür, Amerikan Kültür var. Yok mu öyleyse bir Danimarka Kültür?
Tavsiye Kampanyası Sonuçları
📣 Tavsiye kampanyamızın sonuçları belli oldu! Zaman ayıran bütün katılımcılara büyük bir teşekkür ediyoruz. Sayenizde Last Week in Denmark ailesine toplam 811 yeni abone katıldı, size de hoş geldiniz! Danimarka'nın uluslararası topluluğuna birkaç köşesine daha ulaşabiliyorsak, ne mutlu bize!
🎟️ 2000 DKK kura ödülünün şanslı sahibi 25 Mayıs sayısında açıklanacak!
🏆 Ve şimdi, tavsiye kampanyamızın sonuçları:
1. Ellie Owens (335 tavsiye) – 4000 DKK
2. Milena Giunti (44) – 3000 DKK
3. Ninell (22) – 2000 DKK
4. Ahmet Akkoç (12) – 1000 DKK
👕 Ürün kazananlar:
5. Vojta Mastalir (11)
6. Marie A. (10)
7. Doruk Kavraz (10)
8. Andrew Mina (8)
9. Nadine Baranshamaje (6)
10. Steph Fuccio (6)
Ödüllerin teslimi için tüm kazananlarla 14 gün içinde iletişime geçeceğiz.
Ve son olarak, sadece ufak bir hatırlatma: Last Week in Denmark, yahut Danimarka’da Geçen Hafta gönüllülük esasına dayanan bir medya projesidir. Misyonumuz basit: insanları bilgilendirerek güçlendirmek. Bizimle beraber büyüdüğünüz için teşekkür ederiz!
Danimarka’da Günlük Yaşam
🇳🇴Norveçliler 17 Mayıs’ı Danimarka’nın sokaklarında kutladı. Kopenhag’da cuma günü Fælledparken’de, cumartesi günü Tivoli’de elbiseli kostümlü bir kalabalığa rast gelmiş olabilirsiniz. Belki de Odense körfezinde şampanyalı bir çatı partisine. Her yıl, 17 Mayıs’ta Danimarka’da yaşayan Norveçliler sokaklarda Bağımsızlık Günlerini coşkuyla kutluyorlar. Bu 17 Mayıs Norveç Bağımsızlığının 120. yıldönümü oluyor.
🥯 Hveder, tatil olmasa bile yeniden fırınlarda. Store Bededag (Büyük Dua Günü) artık resmi tatil olmaktan çıktı ancak fırınlarda ve süpermarketlerde bir kez daha bu günde yenen geleneksel buğday ekmeği hveder'e olan talep çok yüksek. Bazıları bunu sessiz bir protesto olarak görüyor: "Günümüzü alabilirsiniz ama çörekleri asla." Şirketler geleneği yaşatmak için çalışanlarına hveder bile dağıtıyor. Bu yılki talep 2023'teki akına göre daha az olsa da talep hala çok büyük, fastelavnsboller veya Noel kurabiyeleriyle benzer seviyede.
🕊️ Leylekler geri döndü. 2008’de Danimarka’dan tamamen kaybolan beyaz leylekler, yeniden burada yuva yapmaya başladı. Daha sıcak havalar sayesinde ülke genelinde 12 çift üremeye niyetli yerleşmiş durumda; bazıları ise 1970’lerden beri leylek görülmeyen bölgelerde. Smedager’deki canlı kamera büyük ilgi görüyor; izleyiciler leylek aşk üçgenlerini takip ediyor. Bir zamanlar eski Danimarka banknotlarında yer alan ve bebek getiren efsanevi bir figür olan leylek, sulak alanların yeniden canlandırılması ve iklim değişikliği nedeniyle göç yollarının kayması sayesinde geri dönüyor.
🍯 Herning arıları ortalığı karıştırdı. Herning Alışveriş Merkezi, sürdürülebilirlik çabaları kapsamında artık çatısında 120.000 bal arısına ev sahipliği yapıyor. Bu arılar biyolojik çeşitliliği teşvik etmek ve şehir yaşamını doğayla yeniden bağlamak amacıyla getirildi. Ancak uzmanlar bu konuda hemfikir değil. Aarhus Üniversitesi’nden kıdemli bir araştırmacı, bal arılarının nektar ve poleni tekelleştirerek vahşi böcek türlerine zarar verebileceği konusunda uyarıyor. Yine de merkez, Haziran ayında kendi markalarıyla çatı balı satmayı planlıyor.
👮 Aalborg daha güvenli hale geliyor, ama suç dijitale taşınıyor. Aalborg’da bildirilen suçlar bir yıl içinde %13’ten fazla azaldı; şiddet olayları ve hırsızlık vakaları düşüşte. Partileriyle ünlü Jomfru Ane Gade sokağındaki gece hayatı bile barlar, polis ve güvenlik grupları arasındaki daha iyi koordinasyon sayesinde sakinleşti. Ancak klasik suçlar azalırken, dijital dolandırıcılıklar artıyor. Bu da polisi çevrimiçi dolandırıcılıklar ve yeni tehditlere odaklanmaya yöneltiyor.
🏞️ İngiliz basını Silkeborg’u “gizli mücevher” ilan etti. The Telegraph, Silkeborg’u Avrupa’nın en iyi yaz tatili destinasyonlarından biri olarak seçti; gölleri, ormanları ve doğayla iç içe cazibesi övgü aldı. Yerel halk ve belediye başkanı da aynı fikirde: Doğu Yutland kasabası “her şeye sahip.” Uluslararası ilgi, Silkeborg’un “Danimarka’nın Göller Bölgesi” ve “açık hava başkenti” olarak tanıtılması için yapılan marka çalışmalarının ardından geldi. Turizm yetkilileri, bu ilgiden yararlanarak ziyaretlerin artmasını, yerel dükkânların desteklenmesini ve kasabaya yeni bir canlılık gelmesini umuyor. Vogue dergisi de daha önce Silkeborg’a dikkat çekmişti.
Duyuru ve Etkinlikler
Nordvest, Kopenhag, 🎭BGST Oyunları 🎭
📍Yer: Batida, Rentemestervej 25A, 2400 København NV
🗓️Tarih: Cuma-Cumartesi, 23-24 Mayıs, 20:00
Teatergruppen Batida ve Boğaziçi Güzel Sanatlar Topluluğu Sunar:
- 23 Mayıs: Son Çağrı
- 24 Mayıs: Bir Kadın Uyanıyor
Frederiksberg, Kopenhag, 📣 KOCATEPE CAMİİ 2025 KERMESİ 📣
📍Yer: H.C. Ørsteds vej 29C, 1879, Frederiksberg
🗓️Tarih: Cumartesi, 24 Mayıs, 11:00 - 17:00
Camimizin yararına düzenlediğimiz geleneksel kermesimize bütün herkesi bekliyoruz. Kermesimizde Türk mutfağından lezzetler satışa sunulacaktır. 🌯
Køge, 🇹🇷19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı Kutlaması - DTUF
📍 Yer: Solgårdsparken, Stevnsvej 26, Strøby Egede, 4600 Køge
🗓️ Tarih: Pazar, 25 Mayıs 2025, 14:00
👨🍳 Annemizin Yemekleri Artık Kopenhag’da!
@chefoncallhome ve @easyplusdk işbirliğiyle, o özlediğimiz ev yemekleri şimdi kapınıza geliyor. İzmirli şefimiz Murat Türkay’ın ellerinden çıkan haftalık menülerden dilediklerinizi seçin, biz haftasonu taptaze pişirelim, pazartesi teslim edelim.
Menü ve sipariş için: https://easyplus.dk/collections/chef-on-call-menu
Erasmus ve İş Olanakları
Horizon Europe / Ufuk Avrupa nedir?
AB Horizon Programı (Ufuk Avrupa), Avrupa Birliği'nin 2021-2027 yılları arasındaki büyük ölçekli araştırma ve inovasyon finansman programıdır. Temel amacı, bilimsel, teknolojik ve kültürel gelişmeyi destekleyerek AB'nin rekabet gücünü artırmak ve iklim değişikliği, sağlık gibi küresel ve toplumsal sorunlara çözümler bulmaktır. Program, farklı ülkelerden kurum ve şirketlerin işbirliği projelerine fon sağlar.
İşletmelerin ve STK’ların, Ufuk Avrupa’ya projeleri için başvurabildiği gibi üniversiteler de katılabiliyor. Belki mevcutta bir projeye katılarak Avrupa içerisinde seyahat etmek istiyor da olabilirsiniz. Bu durumda National Contact Portals (NCP) portalına bir göz atın!
Danimarka Ekonomisi
Paramız
💸Daha iyi bir dünya için kruvasan büyüklüğünde bir adım. Danimarka'da geçen yıl 712.000 kişi hayır kurumlarına bağışta bulundu ve ortalama katkı sadece 600 DKK oldu. Yine de çoğu insan daha fazlasını verebilir ve etkisi yüksek olabilir. Bağışlar sürdürülebilir projeleri ve savunmasız toplulukları destekler ve ayrıca vergiden düşülebilirler. Bir kahve veya fastelavnsbolle'ye harcayacağınız parayı bağışlamakla başlayabilirsiniz. Eğer imkanınız varsa, düzenli olarak küçük bir aylık bağış oluşturun. Bu eylem hem kolay, hem anlamlıdır ve bütçenizin çok ötesinde bir fark yaratır.
📈Danimarka ekonomik beklentilerini yükseltti. Yıllarca süren rekor istihdam, güçlü ihracat ve tekrarlanan bütçe fazlalarının (küresel krizlerin ortasında bile) ardından Danimarka, geleceği nasıl öngördüğünü gözden geçiriyor. Maliye Bakanlığı, uzman diyaloğu ve senaryo planlamasıyla desteklenen Haziran 2025'te yeni bir tahmin modeli başlatacak. Amaç, özellikle kamu maliyesi beklenenden çok daha sağlıklı göründüğünden, daha doğru tahminler yapmaktır.
💰İşyerinde en önemli şey maaştır. 34 ülke genelinde yapılan yeni bir anket, Danimarka'daki çalışanların da herkes gibi iş seçerken veya işten ayrılırken her şeyden önce maaşa değer verdiğini gösteriyor. Üç kişiden biri sadece daha iyi bir teklif aldığı için iş değiştiriyor. Uzmanlar, birçok çalışanın düşük ücret aldığını hissettiğini ve bunun iyi bir işaret olduğunu söylüyor. Bu, çalışanların değerlerini bildiklerini ve iş piyasasının güçlü olduğunu gösteriyor. Şaşırtıcı bir şekilde, hibrit çalışma artık büyük bir öncelik değil.
💸2026'da yeni vergi adımları geliyor. Bugün Danimarka'da 600.000'den fazla kişi yılda 665.000 DKK'nın üzerindeki gelirler için %15 oranında en yüksek vergiyi ödüyor. Ancak bu sistem değişmek üzere. Yeni bir reform mevcut en yüksek vergiyi kaldıracak ve yerine üç seviye koyacak: 665.000 DKK'nın üzerindeki gelir için +%7,5 orta vergi, 806.739 DKK'nın üzerinde ekstra +%7,5 daha yüksek vergi ve 2,7 milyon DKK'nın üzerindeki gelir için +%5 en yüksek vergi olacak. Hepimiz yine temel %37,8'lik vergiyi ödemeye devam ediyoruz. Amaç, daha adil, daha kademeli bir sisteme gitmek.
2025'te vergilerinizdeki indirimleri kaçırmayın - makalemizi okuyun
🎰Kumar bağımlılığıyla mücadele. Danimarka, 2025-2026 yıllarında kumar sorunuyla mücadele için 70 milyon DKK tedavi ve 10 milyon DKK önleme olmak üzere 80 milyon DKK'nın üzerinde kaynak ayırdı. Ülke çapındaki on iki girişim, anonim terapi, çevrimiçi destek, okul programları ve ülke çapında danışmanlık için fon alacak.
📚Daha fazla öğretmen, sınıf başına daha az öğrenci. Devletin kamu okullarına yaptığı uzun vadeli yatırım (2020'den bu yana 2 milyar DKK'nın üzerinde) 2023 yılına kadar beklentileri aşarak 1.493 tam zamanlı öğretmenin daha işe alınmasına yol açtı. 10 öğretmen başına 121 öğrenci düşerken, oran 10 öğretmen başına başına 117 öğrenciye indi ve Danimarka için bu, öğretim kapasitesinde başarılı bir artış anlamına geliyor. Ancak bir yandan öğrenci sayısının azalması problemi de var.
Piyasalar
🏠Danimarka'da rekor seviyede konut fiyatları. Konut fiyatları artık 2011'de kayıtlar başladığından beri en yüksek seviyesinde. Ortalama bir evin maliyeti 2,5 milyon DKK iken, daireler bir yılda %11'den fazla değerlenerek Kopenhag'da metrekare başına 60.000 DKK'yı aştı. Yüksek ücretler, düşük faiz oranları ve artan istihdam patlamayı yönlendiriyor. Sermaye yoluyla servet kazanan ev sahipleri için müjde. Mevcut mülk kazançları olmadan yüksek fiyatlarla karşılaşan ilk kez ev alanlar için daha zor. Ev fiyatlarının haritasını burada görebilirsiniz.
Danimarka'da yabancı olarak ev sahibi olma hakkındaki derinlemesine makalemizi okuyun.
Danimarka'da bir yabancı olarak ipotek almak için eksiksiz rehberimiz.
🏡Şehirlere doğru hareket devam ediyor. Yeni rakamlar, on yıl öncesine göre büyük şehirlerde 376.000 daha fazla insanın yaşadığını gösteriyor. Roskilde, Herning ve Silkeborg'un her biri artık 50.000'den fazla nüfusa ulaşırken, Støvring ve Ry gibi daha küçük kasabalar da %25'ten fazla büyüdü. Bu arada, kırsal alanlar da yaklaşık 27.000 kişi kaybetti. Danimarka'daki insanların yalnızca %11'i artık kırsalda yaşıyor.
Kopenhag, Aarhus, Odense, Aalborg ve Esbjerg, Danimarka'nın en kalabalık 5 şehridir.
Nüfusları dört kat daha hızlı artan Randers, Horsens, Kolding ve Vejle beşincilik için Esbjerg'e rakip oldu.
📉Emeklilik maaşlarındaki düşüş tersine döndü, ancak daha fazla dalgalanma bekleniyor. Trump'ın ticaret savaşı ve küresel istikrarsızlık nedeniyle bu yılın başlarında yaşanan dramatik %9'luk düşüşün ardından çoğu insanın emeklilik maaşları neredeyse toparlandı. Ancak analistler bunun bitmediği konusunda uyarıyor. Hisse senedi ağırlıklı yatırımlar ve jeopolitik gerginlik nedeniyle daha fazla oynaklık muhtemel. Uzun vadeli genç tasarruf sahipleri en çok risk altında olanlar. Uzmanlar endişeleniyorsanız emeklilik sağlayıcınızla görüşmenizi öneriyor.
💊Trump Danimarka'yı hedef alarak ilaç fiyatlarını eleştiriyor.Yeni bir yürütme emri, Danimarkalı ilaç devi Novo Nordisk'in Ozempic gibi ilaçları da dahil olmak üzere ABD ilaç fiyatlarını %90'a kadar düşürmeyi amaçlıyor. Trump, Novo Nordisk'i doğrudan eleştirerek diyabet ilacının ABD'deki yüksek fiyatını vurguladı. Danimarka için bu, ihracat odaklı ilaç şirketleri üzerindeki baskının arttığına bir işareti.
Danimarka Siyaseti
Yeni Yasalar
⚽ Gürültü Yapmak Güzeldir. Mevcut gürültü kuralları, futbol sahalarını neredeyse sanayi bölgesi gibi değerlendiriyor. Bu nedenle bazı belediyeler, çevreye yayılan sesi azaltmak için büyük ses duvarları inşa etmek zorunda kalıyor ya da yeni spor projelerini tamamen durduruyor. Kamuoyundan gelen yoğun tepkiler ve açılan davaların ardından, Çevre Bakanı bu uygulamaların değişmesi için harekete geçti. Yaza kadar belediyelere daha esnek ve gerçekçi yönergeler gönderilecek.
🌡️ Menopoz Dönemine Kapsayıcı Destek. Başkent Bölgesi Konseyi, doktorlar, hemşireler ve tüm çalışanların menopoz döneminde daha iyi destek almasını sağlayacak yeni planı oy birliğiyle kabul etti. Bu Destek Planı, sıcak basmaları, uyku sorunları ve odaklanma güçlüğü gibi belirtilere çözüm sunmayı hedefliyor.
🤖 Sınıflarda Artık Yapay Zekâ Var. Danimarka okullarında sohbet botları gibi üretken yapay zekâ araçlarının lise öğrencilerinin yazma becerilerine olumlu kazanımları test edilecek. Bu Pilot Projeleri, yapay zekâ kullanıldığında ödevlerin nasıl yapılandırılacağı, değerlendirmelerin nasıl yapılacağı ve öğretmenlerin odağını son üründen çok yazma sürecine nasıl kaydırabileceğini araştırıyor.
☀️ Solaryuma 18 Yaş Sınırı Geliyor. Hükümet, V. Kanserle Mücadele Planı kapsamında solaryum kullanımı için 18 yaş altına yasak getirmeye hazırlanıyor. Danimarka, artan cilt kanseri vakalarına ve genç kadınlar arasında yaygınlaşan solaryum kullanımına rağmen hâlâ bu konuda yasağı olmayan az sayıda Batı Avrupa ülkesinden biriydi. Özellikle erken yaşta başlandığında, solaryum melanom riskini %60’a kadar artırabilir. Yeni plan; yaş doğrulama sistemleri, güncellenmiş yasalar ve yapay UV ışınlarının zararlarına karşı kamu bilgilendirme kampanyalarını kapsıyor.
Siyasi Sahne
🗣️Danca’yı İngilizce İstiladan Koruma Tartışması. “Cringe” mi desek, yoksa “tåkrummende” mi? Özellikle kamuya yönelik iletişimde İngilizce kelimelerin giderek artması, bazı siyasileri rahatsız ediyor. Dan Halk Partisi (Dansk Folkeparti) ve Muhafazakâr Parti (Konservative), Danca dilini korumak için yeni bir dil yasası öneriyor. Teklife göre, devlet kurumlarının iş ilanlarında, kurum isimlerinde ve resmi belgelerde yalnızca Danca kullanması zorunlu olacak. Destekçiler bu adımı kültürel kimliğin ve yurttaşların değerlerinin korunması olarak görürken, eleştirmenler bu yaklaşımı küreselleşen dünyada bir tür "dil polisi" uygulaması olarak nitelendiriyor. Tartışmanın yakın zamanda sona ereceği pek düşünülmüyor.
🌍Danimarka, Arktik Konseyi Başkanlığını Devraldı. Grönland Dışişleri Bakanı, Danimarka Krallığı’na temsilen Arktik Konseyi başkanlığını devraldı. Hedefleri; bölgede barışı, yerli halkların haklarını ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek. Bu mevkii, Danimarka için Arktik diplomasisine yön verme, Grönland’ın sesini duyurmak ve krallığın güvenlik dengesindeki rolünü güçlendirme açısından önemli bir fırsat.
Arktik Konseyi, Kuzey Kutbu’na kıyısı olan sekiz ülkenin (Kanada, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç, Rusya, İsveç ve ABD) oluşturduğu bir uluslararası forumdur. Barışçıl iş birliği, çevre koruma ve sürdürülebilir kalkınma gibi konular üzerinde çalışır.
⚛️Nükleer Tartışma Büyüyor: Atıklar Ne Olacak? Muhalefetteki dört “mavi” sağcı parti, Danimarka’nın 40 yıldır yürürlükte olan nükleer enerji yasağını kaldırmak ve yeniden araştırmalara başlamak istiyor. Ancak bu partilerden hiçbiri, ortaya çıkacak radyoaktif atıkların nereye gideceği konusunda hiçbir açıklama yapmıyor.
Bu sırada, geçmişteki reaktörlerden kalan atıklar hâlâ Risø’deki geçici depolarda bekliyor. Yerel yöneticiler, yeni planlara geçilmeden önce bu konuda açık ve net bir çözüm talep ediyor.
Bu konu ile ilgili ayrıntılı yazımızı da okuyun! Danimarka Yeniden Nükleer Enerjiye mi Yöneliyor?
⚡️🐭⚡️Pikaçu Amerika’da! İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nuntutuklanmasının ardından yapılan protestoların başkaldırı maskotu haline gelmiş Pikaçu, Türkiye dışındaki eylemlerde de gözlenir oldu. “Nazilere karşı savaşmak istemişler için gün bugündür” diyerek şimdi de Amerika’da yapılan protestoların başını çeken Pikaçu, ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi’nin (ICE’in) insan haklarına aykırı tehditkar ve saldırgan biçimde mülteci ve azınlıkları tutuklamasına başkaldırıyor! Çocuklar ile ilk kez 30 sene önce tanışan Pikaçu, kuşaklar sonra bile sevimli bir maskot olarak iyi tanınıyor ve bu ve benzer eylemlere tatlı bir nostalji katıyor. Geçtiğimiz haftalarda Kopenhag sokaklarında da bebek arabasında bir Pikaçu dolaşmıştı.
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@lwid.dk
Linktree: https://linktr.ee/lwid.dkDGH Dünyası
LinkedIn - Instagram - Facebook - LWID Uygulaması - Ürün Mağazası - Podcast - Web sitesi