Kopenhagmanya, Banka Ücretleri ve Lolland’de Siyaset
Danimarka'da Geçen Hafta (15.06-22.06) 2025 Sayı 24
Last Week in Denmark is also available in the following languages:
🇩🇪Deutsch - 🇬🇧English - 🇪🇸Español - 🇮🇹Italiano - 🇵🇱Polski - 🇷🇴Română - 🇭🇺Magyar
Haftanın Manşetleri
🌃Kopenhag bir kez daha en yaşanılacak şehir seçildi.
🏦Bankaların işlem ücretleri tartışılıyor.
🇩🇰Lolland’de uluslarasılar siyasete katılıyor.
Görsel: Diana Bălașa
İçindekiler
Ekipten
Yazan: Ahmet Akkoç
GrønTV ile son bölümümüzde Danimarka’nın ve başkent Kopenhag’ın nasıl dünyanın gözdesi olduğunu konuşuyoruz.
Danimarka’da Günlük Yaşam
🏆 Dünyanın en yaşanabilir şehri mi? Başkent kazandı. Kopenhag, 2025 Küresel Yaşanabilirlik Endeksi’ne göre dünyanın en yaşanabilir şehri seçildi. Şehir; istikrar, eğitim ve altyapı alanlarında tam puan (100) alarak son üç yıldır zirvede yer alan Viyana’yı ikinci sıraya itti. İlk beşi Zürih, Melbourne ve Cenevre tamamladı. Küresel istikrar puanları düşerken, Kopenhag istikrarlı yaşam kalitesiyle öne çıktı.
⭐ Mutfakta yeni yıldızlar. Ülke genelinde altı restoran ilk Michelin yıldızını aldı ve böylece tek yıldızlı restoran sayısı 27’ye ulaştı. Yeni yıldız alanlar arasında Aalborg’daki Alimentum, Almanya sınırına yakın Pearl by Paul Proffitt ve başkent bölgesinden Sushi Anaba gibi birkaç restoran yer alıyor. Bu yıl yeni iki veya üç yıldızlı restoran çıkmadı, ancak mevcut yıldızların tamamı korundu. Bu sırada, Tórshavn’da bulunan Faroe Adaları restoranı Paz sahneye iki yıldızla etkileyici bir giriş yaptı.
🚰 Su tadımı yüksek kültür haline geliyor. Küresel bir trend, maden suyunu yeni şarap haline getiriyor; tadım etkinlikleri, ödüller ve gurme markalaşmalarla birlikte. Yakın zamanda düzenlenen bir etkinlikte, jüriler Peru’daki volkanik kar sularından Tazmanya’daki sis damlalarına kadar 100’ün üzerinde suyu tattı. Uzmanlara göre, su gerçekten de içerdiği minerallere ve kaynağına göre farklı tatlar sunuyor. Şişelenmiş sular daha “temiz” gibi görünse de, yerel musluk suyu çoğu zaman en az onun kadar iyi, hatta daha iyi olabiliyor. Yine de, dünyada hâlâ temiz içme suyuna erişimin garanti olmadığı bir dönemde uzaklardan lüks su ithalatı yapılması eleştirilere neden oluyor.
💊 Odense gençler arasında artan opioid kullanımına karşı harekete geçti. Tramadol ve fentanil gibi opioidlerin kötüye kullanımı gençler arasında artış gösterince, Odense yeni bir eylem planı önerdi. Önerilerden biri, tedavi oturumlarına katılımı teşvik etmek için hediye kartları sunmak. Opioidler son derece bağımlılık yapıcı ve küçük dozlarda bile ölümcül olabiliyor. Plan; eğitim, erken tespit ve sektörler arası iş birliğine odaklanıyor.
📚 Tartışmalı konular sınıfta atlanıyor. Her dört öğretmenden biri, çok tartışmalı bulduğu için bazı konuları sınıfta işlememeyi tercih ettiğini söylüyor. Hz. Muhammed karikatürleri, cinsiyet kimliği ve intihar gibi konular, genellikle öğrencilerin ruh sağlığını korumak ya da çatışmalardan kaçınmak amacıyla dışarıda bırakılıyor. Bazı öğretmenler ise kendi güvenliklerinden endişe duyduklarını belirtiyor. Politikacılar öğretmenlere daha fazla destek ve özgürlük çağrısı yaparken, öğretmen sendikası ulusal kurallar yerine yerel çözümler istiyor.
🎓 Yapay zekâ sınıfta serbest, sınavda yasak. ChatGPT gibi araçlar eğitim yılı boyunca sıkça kullanılsa da, sınavlarda kesinlikle yasak. Bu durum öğrencilerde hayal kırıklığı yaratıyor; çünkü sınavların gerçek dünyayı yansıtması gerektiğini, yapay zekâyı yok saymanın anlamsız olduğunu savunuyorlar. Bazı okullar sınırlı kullanımına izin verse de, çoğu hâlâ yapay zekâ kullanımını kopya sayıyor. Öğrenciler ve okul yöneticileri şimdi daha net kurallar, teknolojiye odaklı dersler ve belki de yapay zekâyı konu alan ayrı bir ders talep ediyor.
🧠 Yetişkinlerin beşte biri uyarlanabilir problem çözmede zorlanıyor. Yeni bir rapora göre, Danimarka’daki 16–65 yaş arası bireylerin yaklaşık %20’si yeni bilgiler karşısında çözüm geliştirme becerisinde zayıf, yani uyarlanabilir problem çözme konusunda. Danimarka uluslararası ortalamanın üzerinde yer alsa da, İsveç, Finlandiya ve Norveç gibi ülkeler biraz daha iyi sonuçlar elde etti. Yaş grupları arasında fark belirgin: 55–65 yaş grubundakilerin yaklaşık üçte biri zorlanırken, 25–34 yaş grubunda bu oran %10’un altında. Bulgular, yaşam boyu öğrenmenin artan önemine dikkat çekiyor.
💰 Vatandaşlık başvurusu ücreti yükseliyor. 18 Haziran’dan itibaren, vatandaşlık başvuru ücreti işlem maliyetlerini yansıtacak şekilde 4.000 DKK’dan 6.000 DKK’ya yükseliyor. Başvurusu reddedilenler için ise yalnızca ilk yeniden başvuru ücretsiz olacak; sonraki her başvuru 3.000 DKK’ya mal olacak. Ancak, uluslararası yükümlülükler gereği ülkede doğmuş veya büyümüş gençler için 4.000 DKK’lık mevcut ücret değişmeden kalacak.
🚫 Hız cezası, 24 yıl sonra vatandaşlığı engelledi. 24 yıldır Danimarka’da yaşayan İngiliz Tim Griggs, 50 km/s hız sınırında 67 km/s ile gittiği için aldığı hız cezası nedeniyle vatandaşlık başvurusu reddedildi. Karar, 2,5 yıllık bekleyişin ardından hem Tim’i hem de Danimarkalı ailesini şoke etti. Bu ihlal nedeniyle şimdi tekrar başvuru yapabilmesi için 4,5 yıl daha beklemesi gerekiyor.
Duyuru ve Etkinlikler
🔥Rıhtımda Sankthans
📍Yer: Kulturhuset Islands Brygge, Kopenhag
🗓️ Tarih: Pazartesi, 23 Haziran 2025 🕒 17.00-23.00
Sankthans/Midsommer ateşi eşliğinde ve birbirinden güzel etkinlikler ile rıhtımda keyifli bir akşam sizi bekliyor. Midsummer sizin kentinizde de kutlanıyor olabilir; Aarhus, Odense, Skagen ve diğer şehirler için yerel haber sitelerini kontrol etmeyi unutmayın.🥳
🚴Hærvejsløbet - The Viking Gran Fondo
📍Yer: Viborg
🗓️ Tarih: Cumartesi, 28 Haziran
Flensburg Fiyordu'ndan başlayıp Güney Jutland'a geçerek Viborg’da son bulan zorlu bisiklet yarışı 28 Haziran’da düzenlenecek.
🎶 Roskilde Festivali
📍Yer: Roskilde
🗓️ Tarih: Cumartesi, 28 Haziran - Pazar, 6 Temmuz 2025
Danimarka’nın en önemli festivallerinden Roskilde Festivali için son günler!
🎶Tinderbox
📍Yer: Odense
🗓️ Tarih: Perşembe, 26 Haziran - Cumartesi, 28 Haziran 2025
3 gün sürecek Tinderbox müzik festivali detayları için linki ziyaret edebilirsiniz.
Herkese merhaba
Tuğçe ben. Yaklaşık 3 yıldır Danimarka’da yaşıyorum. Bir yandan Danca öğrenmeye devam ederken, bir yandan da sipariş üzerine doğum günü ve özel günler için butik pastalar yapıyorum.
Sizlerde özel günleriniz için pasta siparişi vermek isterseniz detayları konusmak için benimle iletişime geçebilirsiniz. 🌸Instagram sayfamı takip ederseniz beni çok mutlu edersiniz! 🥰
Erasmus ve İş Olanakları
Kopenhag’da bulunanlar için Vesterbro semti eğlenceli bir kültür merkezi. Tiyatrolar, sinemalar ve konserler bitmek bilmiyor.
Neresinden başlasam diye çekincesi olanlar için Pumpehuset’i tavsiye edebiliriz. Bu eski fabrika artık günümüzde Kopenhag’ın göbeğindeki en favori konser alanlarından biri. Etkinliklerini Facebook ya da Instagram’dan takip edebileceğiniz gibi mail listelerine abone olarak sene boyunca programınıza uygun etkinliklerden haber olabilirsiniz.
Nisan-Eylül arasında Byhaven adlı bahçelerinde açık hava konserleri de yakalayabilirsiniz. Karşı sokakta da Michelin yıldızlı uformel gibi restoranlar sizi bekliyor. O yüzden bir kez olsun Pumpehuset’e uğrayın!
Danimarka Ekonomisi
Paramız
🏛️Hükümet devlet bürokrasisinde büyük bir kesinti planlıyor. 2030 yılına kadar hükümet genelindeki idari harcamaların en az 5,5 milyar DKK düşmesi bekleniyor. Bakanlıklar, dijital araçlar, daha az görev ve daha verimli operasyonlar yoluyla tasarruf sağlamalılar, fakat savunma, adalet veya acil durum hizmetlerine dokunmadan bunu yapamazlar. Yeni bir AI görev gücü, bu planın bir parçası, ancak sendikalar net öncelikleri olmayan belirsiz hedeflerin ters tepebileceği konusunda uyarıyor. İş dünyası grupları daha da derin kesintiler istiyor.
🏦Bankacılık ücretleri birçok kişi için hala bir gizem. Tüketici Konseyi Tænk'in yeni bir araştırmasına göre banka ve müşteri türüne bağlı olarak yıllık bankacılık maliyeti 50.000 DKK'ya kadar farklılık gösterebiliyor. Sorun, işlem ücretlerini karşılaştırmak neredeyse imkansız ve toplam maliyet sayısız belge ve aşama arasında gizli. Sektör çoğu insanın karmaşık bankacılık ihtiyaçları olmadığını söylese de, tüketici savunucuları profesyonellerin bile maliyetleri çözmekte zorlandığını savunuyor.
🏘️Hükümet belediye finansman sisteminin tam incelemesini başlattı. Hükümet, ülke genelinde adil kamu hizmetleri sağlamak için yıllık yaklaşık 25 milyar DKK'yı yeniden dağıtan belediye hibeleri ve dengeleme sisteminin kapsamlı bir analizini başlattı. Amaç, sistemi günümüzün ihtiyaçlarını ve gerçeklerini yansıtacak şekilde güncellemek, adaleti sağlarken verimli yerel yönetimi teşvik etmektir. Son rapor 2027'de yayınlanacak ve refah sistemini ülke çapında dengeli tutmak için 2029'da başlayacak yeni kuralların önünü açacak.
Piyasalar
🧠Özellikle gençler arasında stres artıyor. Çalışanların neredeyse beşte biri stresli hissediyor ve yarısından fazlası bunun sebebinin iş olduğunu söylüyor. Özellikle 25-34 yaş aralığındakiler arasında bu eğilim artıyor ve kadınlar erkeklerden daha fazla etkileniyor. Hükümet, stresin artık sadece kişisel bir sorun olmadığını, toplumsal bir sorun olduğunu söylüyor. Aynı zamanda, daha fazla emekli, emeklilik yaşını geçtikten sonra çalışmaya devam etmeyi seçiyor ancak birçoğu iş ararken hala yaş ayrımcılığıyla karşı karşıya kalıyor ve bu da işgücü piyasasında büyüyen bir uçurumu vurguluyor.
🚨Büyük denetim sırasında her kioskta dolandırıcılık bulundu. Kopenhag'da yapılan ani baskında denetlenen 23 büfenin tamamı yasayı ihlal ederken yakalandı. Yetkililer binlerce yasadışı nikotin ürünü, vergisiz alkol, yasaklı katkı maddeleri içeren yiyecekler, sahte ürünler, izlenemeyen şekerlemeler ve büyük miktarda gizli nakit buldu. Büfelerde çalışan üç kişi de kamu yardımları alıyordu. Baskın daha geniş çaplı bir operasyonun parçası ve bu yıl şimdiye kadar denetlenen 69 büfeden sadece 2'sinde ihlal bulunmuyordu.
📱Basit tasarım değişiklikleri gençlerin sosyal medyanın etkisinden kurtulmasına yardımcı olabilir. Danimarka tüketici otoritesinin yeni bir araştırması, küçük tasarım değişikliklerinin gençlerin sosyal medyada geçirdiği zamanı önemli ölçüde azaltabileceğini gösteriyor. Birçok genç okul sırasında her saat telefonlarını kontrol ediyor ve bazıları ders saatinin %20'sine kadarını kaydırarak geçiriyor. TikTok ve Instagram gibi platformlar, kullanıcıları bağlı tutmak için tasarlanıyorlar ve bu da ruh sağlığına ve uykuya zararlı
Makalemizi okuyun: Bir okul telefonları yasaklayarak öğrencilerin öğrenimini ve refahını nasıl dönüştürdü?
Girişimcilik
İşinizi büyütmek için fon ihtiyacı olan bir girişim misiniz? O zaman bu fırsat tam size göre. 👇
Iværksætterdanmark'ın yumuşak fonunda hala 3 milyon DKK bekliyor.
🌱 Region Zealand'daki yeşil girişimler: 56 adet 36.000 DKK tutarında NextStep hibesi. Son başvuru tarihi: 1 Eylül. Buradan başvurun.
🦄 Region Zealand'daki diğer girişimler: 53 adet 5.200 DKK tutarında Business Boost hibesi. Son başvuru tarihi: 30 Haziran. Buradan başvurun.
📍 Danimarka'nın geri kalanındaki girişimler: 144 adet 5.200 DKK tutarında Business Boost hibesi. Son başvuru tarihi: 30 Haziran. Buradan başvurun.
Danimarka Siyaseti
Yeni yasalar
⚖️Ciddi suçlulara erken emeklilik yok. Kapsamlı bir siyasi anlaşma, artık ciddi suçlardan hüküm giymiş olanların erken emeklilik haklarını ortadan kaldıracak. Bu ağır şartların kapsamına, örneğin çete üyeleri girecek. Bu yasak beş yıl boyunca geçerli olacak ve bundan sonra bireyler uygun şartları sağladıkları takdirde tekrar başvurabilir. Diğer benzer kamu yardımları için karantina süresi de beş yıla uzatılmış oldu. Destekçiler, insanların organize suç işlerken refah talebinde bulunmasının adil olmadığını söylüyor. Hükümet bunu refah sistemine olan güveni korumak için gerekli bir adım olarak adlandırıyor.
🛠️Meslek lisesi kabulünde iş deneyiminin sayılması2026'dan itibaren, Notları yetersiz gençlerin, ilgili bir iş deneyimine sahip olmaları durumunda mesleki eğitime girme şansları daha yüksek olacaktır. Yani yarı zamanlı bir iş yüksek bir notun yerine geçebilecek. Staj deneyimi, motivasyon, dakiklik ve ekip çalışması gibi mevcut kriterlerin yanı sıra iş mülakatları sırasında yeni bir değerlendirme noktası olarak eklenecek.
Kanun teklifleri
🤝Gönüllü Olmak Kolaylaşsın! Hükümet, dernekler ve gönüllüler için bürokratik engelleri azaltmayı amaçlayan 51 öneri aldı! Öneriler arasında spor etkinlikleri sırasında okullarda yatılı kalma kurallarının hafifletilmesi, içecek satışı için izinlerin kolaylaştırılması ve banka hesabı açmanın daha kolaylaştırılması yer alıyor. Gönüllülerin neredeyse yarısı bürokratik işlemlerin işlerini zorlaştırdığını ve hatta bazıları bu yüzden istifa etmeyi düşündüğünü söylüyor. Yazdan sonra harekete geçme vaadiyle bir hükümetten bir yasa tasarısı bekleniyor.
*Yaklaşan belediye seçimlerinde Lolland oy pusulasında iki uluslararası ses ile öncülük ediyor*
Danimarka'nın 2025 yerel seçimlerine Danimarka’nın güneyindeki Lolland adasından iki uluslarası aday katılıyor! Candice Progler-Thomsen ve Yaz Juul Andersen ile tanışın!
Danimarka'ya taşınan, hayatlarını burada kuran ve şimdi siyasete adım atan iki kadın; Lolland'i uluslararası insanların sadece hoş karşılandığı değil, aynı zamanda karar alma süreçlerine dahil olduğu bir yer haline getirmek istiyorlar.
Progler-Thomsen uluslararası deneyime yabancı değil. ABD, Suudi Arabistan ve Danimarka'yı kapsayan bir kariyere sahip bu sanatçı, özellikle Copenhagen Business School’da (CBS’te) çalıştığı zaman ülkeye yetenek çekiyordu. İşe alım ve topluma katılım adına zengin bir özgeçmiş ile geliyor. Ancak Lolland'e taşındığında çalışmaları bölgede kök saldı. 2021'de, Femern (yahut Fehmarn) köprüsü projesi ve Lolland Uluslararası Okulu'nun açılmasının öncesinde, Uluslararası Topluluk Lolland-Falster'ı kurdu. O zamandan beri bölgeye yeni gelenler için ağ oluşturmadan kültürel seminerlere kadar her şeyi sunan bir platform oldu. Danimarka demokrasisi ve seçimleri üzerine düzenlediği ücretsiz atölyeleri, uluslararası kişilerin haklarını anlamalarına yardımcı oluyor.
Andersen'in yolculuğu Teksas'ta başladı. Andersen, altı ülkeden geçerek 2019'da Danimarka ve Lolland'e ulaştı. MBA diploması ve inşaat, otelcilik, İK ve finans alanında 20+ yıllık deneyimiyle şu anda Femern projesinde raporlama görevlisi olarak çalışıyor. Çok kültürlü bir iş gücünün parçası olmanın ne anlama geldiğini biliyor, ancak aynı zamanda yeni bir kasabada yabancı gibi hissetmenin ne anlama geldiğini de biliyor. Kampanyası bu boşluğu kapatmakla ilgili. Uluslararası Topluluk Lolland-Falster'ın başkanı ve Lolland Entegrasyon Konseyi üyesi olarak, hızla değişen bir bölgenin büyüme sancılarını gördü. Önceliklerine gelince, Andersen yeni gelenlere daha hızlı destek, komün ve işletmeler arasında daha sıkı iş birliği ve uluslararası ailelerin burada bir hayat kurmak için ihtiyaç duydukları şeylere sahip olmalarını sağlamak istiyor.
Çarpıcı olan, her ikisinin de davet beklemeden siyasete giriş yapmaları. Zira altyapıyı kendileri inşa ettiler (yani ağlar, programlar ve platformlarını) ve şimdi sistemin içinden politikayı şekillendirmeye hazırlar.
Lolland'deki durum sadece yerel bir hikaye değil. Danimarka'nın ne olabileceğine dair bir örnek. Ülke değişiyor. Yine de yerel siyasetteki temsiliyet halen çok geride kalıyor. Sık sık, uluslararasılar hakkında konuşuluyor ama uluslararasılar cevap vermiyor. Bu seçimler bu dinamiği değiştirmemiz için bir şans!
Yani bu sayımızı Kopenhag, Viborg, Esbjerg veya ikisinin arasında bir yerden okuyorsanız, Lolland'den bir ipucu alın! Belediyenizdeki aday uluslararasıları destekleyin. İsimlerini paylaşın. Sorular sorun. Desteklemeyi teklif edin. Ve sizi temsil eden kimse yoksa, belki de sizin öne çıkmanızın zamanı gelmiştir.
Danimarka'da siyaset kapalı bir kulüp gibi görünebilir ama Lolland'de kapılar ardına kadar açık!
Siyasi sahne
🇬🇱Grönland Günü! Cumartesi, 21 Haziran günü Danimarka’nın otobüslerinde Grönland bayrağını görmüş olabilirsiniz. Her yıl, 21 Haziran’da Grönland’ın 2009’da kazandığı Yerel Özerkliği kutlamak için Danimarka genelinde küçük kutlamalar yapılıyor.
🇩🇰Grönland ve Faroe Adaları için daha fazla söz hakkı! Tórshavn'da düzenlenen bir basın toplantısında, Başbakan Mette Frederiksen, Grönland ve Faroe Adaları'nın krallığın geleceğini şekillendirmede daha fazla söz sahibi olacağını duyurdu. Buna Arctic Council ve Nordic Council'da daha büyük roller dahildir. Grönland başkanı Jens-Frederik Nielsen, bu hareketi memnuniyetle karşıladı ancak eşit ortaklığın Grönland'a daha fazla yatırım gerektirdiğini vurgulayarak, ilişki için daha güçlü bir temel oluşturmak istiyor ve bunun için harekete geçilmesi için çağrıda bulundu.
🌊Zehirlenen kıyılar siyasi bir hesaplaşmayı tetikliyor. Yeni bir araştırma, kıyı sularının zararlı kimyasallarla iki kat daha fazla kirlendiğini gösteriyor, Çevre Bakanlığı'nın daha önce bildirdiği üzere. Tüm muhalefet şimdi bakanı açıklama yapması için çağırdı. Muhalifler bunun "tam teşekküllü bir çevre krizi" olduğunu söylüyor ve derhal harekete geçilmesini talep ediyor. Bakan denetimin kötü olduğunu kabul ediyor ancak reform çalışmalarının devam ettiğini ısrarla söylüyor.
🚗Araç tescil vergisinin kaldırılmasına yönelik çağrılar artıyor. FDM ve Mobility Denmark, ağır araç tescil vergisini emisyonlara ve yol kullanımına dayalı daha adil bir sistemle değiştirmek istiyor. Araba satın alırken binlerce doları peşin ödemek yerine, sürücüler CO₂ etkisi, enerji kullanımı ve potansiyel olarak kilometre başına ücretle bağlantılı devam eden ücretlerle karşı karşıya kalabilir. Hemen büyük bir değişiklik beklenmese de, yazdan önce siyasi bir anlaşma için baskı artıyor.
🇪🇺🇩🇰Danimarka'nın AB Başkanlığı programını İngilizce olarak okuyun! İşte bazı önemli noktalar:
AB savunma işbirliğini güçlendirmek (PESCO ve deniz güvenliği dahil)
Ukrayna'nın AB üyeliğine giden yolunu desteklemek
Özellikle KOBİ'ler olmak üzere işletmeler üzerindeki yükü azaltmak için AB düzenlemelerini basitleştirmek
Kritik ham maddelere ve yeşil enerjiye güvenli erişim sağlamak
AB'nin dijital egemenliğini ve telekomünikasyon dayanıklılığını teşvik etmek
AB aşı üretimini ve kriz hazırlığını artırmak
AB genelinde eşit fırsatları ve sosyal katılımı teşvik etmek
Tutarlı göç ve sınır yönetimi politikalarını ilerletmek
Danimarka’da Geçen Hafta’ya dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız: +45 50 15 11 96
Mail adresimiz: danimarkadagecenhafta@lwid.dk
Linktree: https://linktr.ee/lwid.dkDGH Dünyası
LinkedIn - Instagram - Facebook - LWID Uygulaması - Ürün Mağazası - Podcast - Web sitesi