Danimarka'da Geçen Hafta (14.04-21.04) 14. Bölüm 2024
Resmi Tatil; Randers'ın iflası; Faiz oranlarında düşüş
“Büyük Dua Günü’nü bizden çaldıklarını unutmayacağız. Serbest bir gün istiyoruz - Daha fazla savaşa hayır”
— Cuma günkü protesto sırasında Aalborg sokaklarında sendika protestocuları
İçindekiler
Baş editörden
Danimarka’nın Hali
Soğuk ve yağışlı geçen bu Nisan ayının sonuna yaklaşırken aslında 150 yılın en yağışlı Nisan’ını kaydettik (önceki rekor, Nisan 1936 idi). D Vitamini eksiğini artık Mayıs ayında kapamayı bekliyoruz.
Nisan ayını, Danimarka’da ulusal bayram olmaktan çıkarıldıktan sonra bilinirliği çok artan Büyük Dua Günü'nden bahsetmeden kapatamayız. 25 Nisan Cuma günü, sendikalar ülke çapında protesto gösterisi düzenledi. Siyasetçilere bu tatil gününün kaybedilmesinden dolayı hala kızgın olduklarını ve bu gün tekrar ulusal bayram ilan edilene kadar mücadeleye devam edeceklerini söylüyorlar. Meclisteki altı parti (SF, DD, DF, Konservative, Enhedslisten, Alternativet) sendikalarla hemfikir ve bir sonraki seçim turuna ulusal bayramın yeniden ilan edilmesi vaadiyle giriyorlar.
Ulusal bayramların yanı sıra kamuoyunda yoğun olarak tartışılan bir konu da okullardaki ekranlar. Okullarda, okul sonrası programlarda, anaokullarında ve anaokullarında “akıllı” ekranların yasaklandığı İsveç modelini Danimarka’da da takip etme çağrıları var. Öğrenciler ekranlardan dikkatlerinin dağıldığını söylüyor ve öğretmenler öğrencilerin gözlerini sosyal medyadan alıp analog öğretime odaklanmaları için her gün verilen bir mücadeleden sitem ediyorlar.
Onun dışında, AB politikaları konuşmak için sizi 25 Mayıs'ta Esbjerg'de bir buluşmaya davet ediyoruz; güzellik endüstrisi girişimcilerinin 4 Mayıs'ta Kopenhag'da bir araya geliyor; 8 Mayıs'ta Kopenhag'da çiftçiliğin geleceği hakkında İngilizce bir münazara var ve son olarak AMIS Kopenhag savunuculuk kulübüne katılma çağrısı yapıyoruz (uluslararasılar için hayatı daha iyi hale getirmek istiyorsanız yerel koordinatör Olesea Terna ile iletişime geçin).
Danimarka'da Geçen Hafta'yı okuduğunuz için teşekkür ederiz! AB seçimleri yaklaştıkça #VOTEHOME podcastimizi dinlemeyi unutmayın (yeni bölüm geldi)!
Haftanın Kelimesi
Seniorrådet=Yaşlı Kurulu*. Kurul üyeleri belediyede 60 yaş üstü kişiler tarafından demokratik olarak seçilmektedir. Yaşlıları ilgilendiren tüm önerilerin, Kent Konseyi tarafından kabul edilmeden önce istişare için Yaşlılar Kuruluna gönderilmesi şarttır.
Türkçe Editöründen Not:
Yaşlı Kurulu, Türkiye’deki İhtiyar Heyeti birimleriyle karıştırılmamalıdır.
Anket
Danimarka değerlerinden en kıymetlisi sizce hangisi?
a) Güven b) Özgürlük c) Eşitlik d) Cinsiyet eşitliği e) Refah Toplumu f) Gönüllülük
Türkçe Editöründen
Bu hafta, iş bahanesiyle Norveç’te yaşayan bir Amerikalı ile tanışma fırsatım oldu. Sarah Hanım, İskandinav yaşam tarzının ne kadar serbest olduğunu söyledi. Özgürlük, eşitlik sayılır mı bilmem ama onun için serbest gelen bir takı barı bulmak olmuştu. Sanırım Smykbar idi adı. Masalarda arkadaşlarınız ya da yabancılarla beraber takı yaparken, ister bardan bira, kahve ya da meyva suyu söyleyebilirsiniz! Bu serbestliği, özgür Amerika’da değil de Norveç’te bulmuştu.
Smykbar’ı ben de ilk kez Sarah’dan duydum. Fakat Danimarka’da da bu konsepte çok fazla mekan var. Benim de yaşadığım Amager, Kopenhag’da Strikkeriet diye bir örgü kafe’si var. Örgü nakış yaparken, içecek söyleyeniyor. Bu alternatif kafeler ve barlar, Türkiye’den alışılagelmiş bar ve gece kulüpleri ya da Danimarka’nın yöresel værthusları ile ahenk içinde yaşıyorlar.
Sarah’nın tarifi sanırsam “evde bulduğum rahatı dışarıda da yabancılarla bulabiliyorum,” şeklinde olmuştu. Soğuk Danimarka’nın soğuk toplumu diye her ne kadar dalga geçsek de, Smykbar ya da Strikkeriet gibi halk ile kaynaşabileceğiniz ortamlar da var. Hazır bahar havası tekrar gelmişken evinizin önündeki caddeye inip bir ne var, bir ne yok kontrol edin eminim ki pişman olmayacaksınız :)
Danimarka Siyaseti
Haftalık siyasi genel bakış
Bir sonraki meclis seçimlerinde “mavi” çoğunluk sağlanabilirse Konservative (Muhafazakarlar), Liberal Alliance ile hükümete girmek istiyor. Ancak uyuşturucuların yasallaştırılması veya suç olmaktan çıkarılması gibi fikirlerin söz konusu olmadığını açıkça belirttiler.
Ayrıca Konservative, her yeni doğan için tek seferlik 20.000 DKK tutarında bir destek ödemesi teklif etti. Bu şekilde Danimarka'da azalan doğum oranını teşvik etmeyi umuyorlar. Bu para doğumdan 8 hafta önce alınmalıdır. Bu teklif henüz fikir aşamasında.
Avrupa mülteci akınına cevap aramaya devam ediyor. Birleşik Krallık kendi ülkelerine gelen sığınmacılar için, Güneybatı Afrika’da bulunan Ruanda'da bir sığınmacı kabul merkezi kurulması konusunda hükümet ile anlaştı. Şimdi Danimarka'daki siyasi güçler de benzer bir anlaşma istiyor. Hükümet, Avrupa Birliği dışındaki benzer sığınma kabul merkezleri için Avrupa düzeyinde bir çözüm üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Nordik Waste’den kaynaklanan çevre felaketi Randers belediyesini iflasa sürükleyebilir. Belediye başkanı zaten yıllık bütçenin eksi 370 milyon DKK'ya çıkacağını söyledi! Şimdi devletten yardım istiyorlar. Ancak belediyenin afetteki rolü netleşinceye kadar meclis tarafından ek destek için pek ümit yok.
Kadınların zorunlu askerliğe alınmasına Liberal İttifak ve DD'den muhalefet! Karar meclisten geçmeyebilir, bu iki parti desteklerini vermezlerse. Aynı torba yasa askeri yeteneklerin geliştirilmesine yönelik birçok yatırımı kapsadığı için savunma siyaseti kilitlendi.
Mecliste çoğunluk Ukrayna'ya 2024’te ek 4,4 milyar DKK askeri desteği vermeyi kabul etti. Ukrayna'ya 2023-2028 döneminde toplam 64,8 milyar DKK tahsis edildi.
Sızdırılmış bir belge meclisteki çoğunluğun kürtaj sınırının 12 haftadan 18 haftaya çıkarmasını kabul ettiğini ifşa etti. Müzakereler tamamlanmak üzere ve anlaşmanın önümüzdeki hafta kadar yakın bir tarihte kamuoyuna açıklanması bekleniyor. Kürtaj sınırı 50 yıldır ilk değişecek.
Odak
Son kamuoyu yoklamaları: Avrupa Parlamentosu seçimleri yaklaşırken hükümet partileri kamuoyu yoklamalarında puan kaybediyor. En sert etkilenen Venstre (Danimarka Liberalleri) oldu. Şimdiye kadarki en düşük onay notlarını görüyorlar.
Hükümet partileri: Socialdemokratiet (Sosyal Demokratlar) %17,6 (önceki seçimlere göre -%9,9); Moderaterne (Ortalar, yahut Sosyal Liberaller) %6,6 (-%2,7); Venstre (Danimarka Liberalleri) %6,5 (-%6,8)
"Kızıl" Muhalefet partileri: SF (Sosyalistler) %16,1 (+%7,8); Enhedslisten (Kırmızı-Yeşil İttifakı) %9,3 (+%4,2); Radikale Venstre (Eski Sosyal Liberaller) %4 (+%0,2); Alternatif (Yeşiller) %1,6 (-%1,7)
“Mavi” Muhalefet partileri: Liberal İttifak (Liberal Muhafazakarlar) %17,2 (+%9,3); DD (Milliyetçi Popülistler) %10,6 (+%2,5); Konservatif (Muhafazakârlar) %5,9 (+%0,4); DF (Milliyetçi Muhafazakarlar) %2,7 (+%0,1)
Sosyal Demokraside iç ayrılıklar: Geçen hafta partinin siyasi sözcülerinden birinin, uluslararasıların Danimarka toplumundaki itibarlarını kullanarak kendisini baltalama çabalarına(!) ilişkin sözleri parti içerisinde bir kavgayı tetikledi. Partiden çok sayıda yerel ve bölgesel politikacı, parti içindeki ulusal ve yerel düzey arasındaki ayrımı gösteren açıklamaları kamuoyu önünde eleştirdi.
Ulusal düzeydeki parti temsilcileri arasından Başbakan Mette Frederiksen, Entegrasyon Bakanı Kaare Dybvad Bek ve siyasi sözcü Rasmus Stoklund gibi partinin ulusal liderleri Frederik Vad'ın sözlerini destekliyor.
Danimarka toplumunda yükselmeyi başaran uluslararasını damgalayan yeni entegrasyon tartışması, pek çok uluslararası kişinin sosyal demokratlara oy güvenini tehlikeye sokuyor. Bu, gelecek yıl yapılacak yerel ve bölgesel seçimlerde parti desteğini kesinlikle etkileyecek. Bu mesele, partinin yerel parti liderlerini ilgilendiriyor, dolayısıyla iç mücadele henüz bitmedi. Bu yıl kesinlikle ilginç bir ulusal kongre olacak.
Türkçe Editöründen Not:
Danimarka’da genel seçimlerdeki seçmen kriteri oldukça sıkıdır. Seçmen olmak Danimarka vatandaşlığı ve Danimarka’da yerleşik olmayı ve seçim zamanı oy kullanabilmek için Danimarka’da bulunmayı şart tutar. Bunun aksine, yerel seçimler vatandaş olmayan Danimarka halkını da oldukça dahil eder. AB vatandaşları geldikleri günden itibaren oy hakkı kazanmışken, gayrı AB vatandaşları Danimarka’da 4 sene bulunmuşlarsa yerel seçimlerde oy verebilirler.
Başbakanlığın henüz oy hakkı kazanmamış uluslararası kişileri savunmak için net bir sebebi yok. Baş editörümüzün ifade ettiği “ulusal ve yerel düzeydeki ayrım” temelde bundan ibaret. Öte yandan, belediye seçimlerinde Kopenhag, Aarhus gibi büyükşehirlerde uluslararası seçmen pek etkindir. Bu konuda Radikale Venstre üyesi Metin Lindved Aydın’ın bir röportajını bırakıyorum. Ek bilgiler için Nordik Konsey ve lifeindenmark.
Danimarka Ekonomisi
Danimarka'nın 2023 bütçesi 87,1 milyar DKK fazla: Bu, devletin harcadığından daha fazla para topladığı anlamına geliyor. AB ülkeleri arasında Danimarka, GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) oranına göre en yüksek bütçe fazlasına sahip ülke oldu. Hatta geçen yıl sadece dört AB üyesi ülke bütçe fazlası gördü (Kıbrıs, İrlanda ve Portekiz).
Avrupa Birliği'nde bütçe açığı en fazla olan (topladıklarından fazlasını harcamış) ülkeler İtalya, Macaristan, Romanya ve Fransa'dır.
Danimarka'nın kamu borcu (devletin diğer ülkelerden veya özel kuruluşlardan yıllar içinde aldığı borç) 816 milyar DKK'dur. Bu da Avrupa Birliği'ndeki GSYİH oranına karşılık en düşük borç seviyelerinden biri. Yalnızca Estonya, Bulgaristan ve Lüksemburg'un ulusal borcu daha düşüktür. Borç durumunun en vahim olduğu ülkeler ise Yunanistan, İtalya, Fransa ve İspanya'dır.
Danimarka'da istihdam edilen kişi sayısı artıyor: Eylül 2023'te üç milyon çalışan ile tarihi rekorunu gören Danimarka, Şubat 2024’den bu yana 14.000 kişi daha büyüdü. Küresel ekonomideki belirsizlik göz önüne alındığında bu inanılmaz bir başarı! Sydbank'tan bir ekonomist "artışın arkasındaki en büyük güç uluslararası işgücüdür," diye belirtti.
Faiz oranlarının düşüşü: Avrupa Merkez Bankası Haziran ayında ekonominin aynı şekilde devam etmesi halinde, faiz oranlarını düşürecek. Bu durum tüm bankalarda dalgalanma etkisi yaratacaktır ve sonbahar kredi ödemenize dahi yansıyacaktır. Danske Bank, kredi ürünlerinden biri (efterfinansiering, ev kredisi için son finansman) için faiz oranlarını % 6,1 - %11,1 aralığından % 4,49 - % 7,49'a düşürmeye karar verdi.
Gençlere özel faiz oranları: Gençleri banka hesabı açmaya teşvik etmek amacıyla bazı bankalar özellikle yüksek faiz oranları sunuyor. Mesela Thy şehrindeki Hvidbjerg Bank mevduata %8 faiz sunuyor. Diğer bankaların benzer seçeneklerini bu sayfadan inceleyin.
Danimarka Sanayisi, üretimi yurt dışına taşıyacağını söyleyerek yıllarca CO2 vergisine karşı mücadele ettii: Verginin uygulamaya konmasından iki yıl sonra, büyük üretim şirketleri yurt dışına taşınmak yerine yeşil geçişi benimsedi ve şimdiden CO2 emisyonlarını %17 oranında azalttı. Şimdi de tarım sektörü, Danimarka'da çiftçiliği sona erdireceğini iddia ederek CO2 vergisine direniyor. Belki endüstride olup bitenlere bakarlarsa bu fikrin mümkünlüğüne ısınabilirler. Yeşil üçlü müzakereler sona erdiğinde göreceğiz.
Çin internet mağazası TEMU, Danimarka'nın 3. en popüler internet mağazası oldu: Mutlak kral hala Zalando ve onu da Matas takip ediyor. Henüz 6 ay önce piyasaya çıktıklarını göz önüne alındığında, Temu'nun bu kadar hızlı bir şekilde Danimarka'nın en popüler internet mağazalarından biri haline gelmesi etkileyici. Danimarka Tüketici Ombudsmanı'nın Temu ürünlerinin düşük kalitesine ilişkin uyarılarına rağmen halkın bu marketten vazgeçmesi de aynı derecede şaşırtıcı.
Girişimci köşesi
Kopenhag'da bir sosyal girişimcilik şirketi çağrısı: Potansiyel müşteri arayışında bir grup yerel uluslararası girişimci için bir şirket ziyareti düzenlemek istiyoruz. Bizim için bir fikriniz varsa lastweekdk@gmail.com adresine yazın.
Kopenhag'da bir restoran/kafe/şarap barı için çağrı: Potansiyel müşteri arayışında bir grup yerel uluslararası girişimci için bir şirket ziyareti düzenlemek istiyoruz. Bizim için bir fikriniz varsa lastweekdk@gmail.com adresine yazın.
Profesyonel yolculuğunu Ukraynalı girişimcilerle paylaşmak isteyen bir makyaj sanatçısı aranıyor. İlgileniyorsanız info@aalborgid.com adresine yazın.
EU Cafe etkinliğine bir fotoğrafçı aranıyor. Bir günlük emeğiniz için 1000 DKK ücret ödenecektir.
Nerede? Esbjerg.
Ne zaman? 25 Mayıs.
İlgilenirseniz amis.aalborg@gmail.com adresine yazın.
İspanyolca konuşan bir kişi için Geçen Hafta Danimarka'da bir aylık staj. Stajyer, 13 Mayıs'tan itibaren İspanyolca yayınımızı desteklemek için çalışacak. Görevler, izleyici geliştirme, tanıtım ve makale çevirisi veya yazımı arasında değişir. İlgileniyorsanız lastweekdk@gmail.com adresine yazın.
Danimarka’da Günlük Yaşam
Danimarka yaşam tarzına dair
Danimarka'da resmi tatil olmasa da 1 Mayıs, Arbejdernes Kampdag (İşçi Bayramı) kutlanıyor. Kopenhag belediyesi gibi bazı belediyelerde bu tarih, okullar için zorunlu bir izin günüdür. Danimarka dünya çapında iş gücü için iyi bir yer olarak öne çıkıyor. 2023'te Kopenhag, Yurtdışında Çalışma Endeksi'nde 3. sırayı alarak yabancılara dünyadaki iş için en iyi ekosistemlerin arasında olmanın itibarını taşıyor. Ankete katılanların %85'i çalışma saatlerinden memnun olduklarını ifade etti. Bu, Danimarka'da haftada 37 saat çalışma süresinin sıklıkla kısaltıldığının bir yansıması. Yerel işlerde çalışanlar, ekstra çalışma saatlerini nadiren kutlayan ve ebeveynlere çocuklarını ana öncelikleri olarak görme olanağı sunan ülkenin mükemmel iş-yaşam dengesini doğrulayabilirler. Bir düşünün, Danimarkalı meslektaşlarınız çocuklarını kreşten almak için kaç kez 15:00 gibi ofisten ayrıldı? OECD ortalaması %11'e kıyasla, Danimarka’da çalışanların yalnızca %2'si çok uzun saatler çalışmaktadır. Sınırlı çalışma saatlerine rağmen Danimarkalılar, İrlanda'dan sonra Avrupa'nın en üretken ikinci işçileridir.
Bu hafta Cuma günü aynı zamanda Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nü kutlayarak şeffaf gazeteciliğin ve ifade özgürlüğünün önemini görünür kılacağız. Bu, Danimarka’nın üstün olduğu bir diğer alandır. Danimarka basını Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde (WPFI) 3. sırada yer alırken, önünde yalnızca İrlanda ikinci (2.) ve Norveç birinci (1.) sırada yer almaktadır. Aynı zamanda dünya genelinde "İyi" sıralamasında en yüksek kategoriye giren sekiz ülkeden biridir. WPFI, ulusları değerlendirmek için gazetecilik çalışmasının 7 yönünü değerlendirir: çoğulculuk (fikirlerin temsili), medya bağımsızlığı, çevre ve özsansür*, yasal çerçeve, şeffaflık, altyapı ve suistimaller.
Danimarka'nın muhafaza edilmiş en eski Danca gazete yazısı 1657'ye ait ve Ny Affjser'den bir yayının baskısı. Günümüzde hâlâ dolaşımda olan en eski Danimarka gazetesi, 1749'da kurulan Berlingske Tidende'dir. Yayın dünyasında, DR (Danish Broadcasting Corporation), gelecek yıl 100. yılını kutlayacak olan en eski ve en büyük elektronik medya kuruluşu olarak duruyor.
Türkçe Editöründen not:
Selvcensur, yahut self-censorship, Danimarka ve Nordik ülkelerde sıkça duyduğumuz bir kavramdır. Bu ifadeyi Türkçe’de pek sık kullanmasak da özsansür ya da otosansür diye çevirebiliriz. Yasanın ifadeleri koruduğu ve basının demokratik olduğu bir toplumda bile niye her konu hak ettiği ilgiyi görmüyor diye sorgulamak lazım. Özsansür kavramı da bunun için bir açıklama.
Sansür kavramı kullanıldığı zaman, genellikle bir kurumun, bir organizasyonun beğenmediği konuları yazarların kalemlerinden redakte ettiği kast edilir. Ancak, Danimarka basınında insanlar, yahut bireyler, kurumlardan çok daha ön plandadır. Bir konu doğru ya da eksik anlatıldığı zaman, o metnin yazarı alkış ya da yuhlamaya layık görülür. Dolayısıyla da bir basın yayın organı, ola ki, bir meseleyi eksik ya da yanlış anlatırsa bu görüş ayrımı olarak değerlendirilir. Ancak bu metnin yazarı, özsansür ile suçlanır; yazar bildiklerini metinden ve okurlardan alıkoymuştur diye farz edilir. Berlingske 276 seneyi atlatmış bir isim olabilir, fakat sık sık özsansür eleştirisi alan yazarların adları haftalar içinde kaybolur. Tabiri caizse, günah keçiliğine maruz kalınır.
Danimarka’nın (ve belki Batı’nın bir kısmının) bu şekilde özsansürü, geleneksel tanımıyla sansürden ön planda tutması ilginç bir meseledir. Ancak Danimarka halkının olaylara tepkisini anlamak için bu kavramı iyi kavramak gerekir. Mesela geçtiğimiz haftalarda Borup Skole’deki vakalar gündeme gelince, öğretmen ve velilerin bu kadar süre sessiz kalması da özsansür olarak değerlendirilmişti. Öğretmenler daha sert olmalıydı, veliler anında ihbar etmeliydi; yapsalardı, etselerdi bu problem hiç yaşanmayacakmış(!). Bazen Nasrettin Hoca’nın o fıkrasını hatırlamak lazım, hırsızın hiç mi suçu yok?
Martino Torrone açıklıyor!
Danimarka dünyanın altıncı en büyük doğal kaynak tüketicisi. Danimarka, çoğunlukla yenilenebilir elektrik üretimine yönelik gelişmiş sistemine ve köklü atık yönetimi önlemlerine dayanarak, dünyanın en iddialı iklim hedeflerinden bazılarına sahip olmakla övünüyor. Buna rağmen, 5,9 milyon kişilik nüfusu, gezegenin kaynaklarını çoğu kişiden daha fazla kullanıyor. Bu yüzden daha bilinçli kaynak kullanımına ve atıkların azaltılmasına odaklanılmalıdır. Bu, Circle Economy Foundation tarafından 2023'te ilk kez yayınlanan Döngüsellik Aralığı Raporu’nda bildirilmişti.
2024 yılında Danimarka'nın Dünya Limit Aşımı Günü 16 Mart'a denk geliyor. Dünyada sadece 5 ülke Danimarka'dan daha fazla tüketiyor.
Danimarka yalnızca %4 oranında döngüseldir, yani %96'lık bir döngüsellik aralığı kalıyor. Bu, Danimarka'nın döngüselliğinin dünya ortalamasının (%7,2) neredeyse iki katı olduğu anlamına geliyor. Nasıl mı? Çünkü Danimarkalılar’ın yüksek tüketim için alım güçleri el veriyor. Her yıl toplu olarak 142,2 milyon ton işlenmemiş malzeme tüketiliyor, kişi başına düşen malzeme tüketimi, öngörülen 'sürdürülebilir aralık’ın üç mislinden daha fazla!
Danimarka'nın malzeme tüketiminde çoğunlukla metalik olmayan inşaat malzemeleri ve insan nüfusunun yanında hayvanları beslemek için kullanılan biyokütle hakimdir. Fosil yakıtlar ise malzeme ayak izinin yalnızca %12'sini oluşturuyor.
Danimarka'nın karbon ayak izi ise daha az aşırı; kişi başına 11,1 ton - yani kişi başına 9,5 ton olan AB ortalamasının biraz üzerinde. Ülkenin emisyonlarının %54'ü yurt dışından ithal edilen malzemelerden kaynaklanıyor. Aslında ülkedeki doğal kaynakların kıtlığı nedeniyle talebi karşılamak için gereken toplam çıkarmanın yaklaşık %72'si yurt dışında gerçekleştiriliyor.
Rapor, Danimarka'nın döngüselliğini %7,6'ya (mevcut ölçütün neredeyse iki katına) çıkarmak için farklı alanlarda önerilen beş stratejiyle son buluyor. Görünüşte küçük olan bu iyileştirme aynı zamanda malzeme ayak izinde %39, karbon ayak izinde de %42 azalma sağlayacaktır.
Haftalık genel bakış
Danimarka'nın en büyük doğa bilimleri yetenek yarışması "Unge Forskere"nin (Genç Araştırmacılar) kazananlarına göz atın. Kazananlardan biri, Kopenhag Uluslararası Okulu’ndan 17 yaşındaki Ridhima Pal. Ridhima, obeziteyi ölçme şeklimizi değiştirmek istiyor. Araştırması, obezitenin bir ölçüsü olarak BMI'ın yanlış ve zararlı olduğunu gösteriyor.
Diğer kategorilerdeki kazananlar da oldukça etkileyici. Theodor Sivager, hava durumu tahminlerinin doğruluğunu artırmaya çalışıyor. Sille, Sabine ve Niels de Astımlı kişilerin semptomlarını hafifletmek için hedeflenen bir gıda takviyesi geliştirdi. (hepsi 18 yaşından küçük).
Yeni bir çalışmaya göre kandaki yüksek D vitamini seviyesi tümör gelişme riskini azaltıyor. İngiltere ve ABD'den araştırmacılar, fareler üzerinde yaptıkları deneylerde, yüksek D vitamini içeriğine sahip bir beslenmenin onları kansere karşı daha dirençli hale getireceğini keşfettiler. Aalborg Üniversitesi'nden araştırmacılar, deneylerden elde edilen verileri Danimarka'daki 1,5 milyon kişinin sağlık verileriyle karşılaştırdı ve bunun insanlar için de geçerli olduğunu keşfetti!
Medicinrådet (Tıp Konseyi), HER2-düşük tip meme kanseri olan hastalar için Enhertu ilacını öneriyor. Tıp Konseyi, Enhertu'nun hastaların yaşamlarını uzatabileceğini tahmin ediyor, ancak bunun ne oranda olacağı belirsiz. Aynı zamanda Enhertu tedavisinin mevcut tedaviden daha ciddi yan etkileri de vardır. Enhertu'nun HER2 düşük seviyesi için tavsiyesi, ilaç şirketinin Tıp Konseyi'nin talebi üzerine fiyatı düşürmesinin ardından geldi.
Sundhedsstyrelsen (Danimarka Sağlık Otoritesi), 18 ila 65 yaş arasındaki yetişkinler için günde 7 ila 9 saat uyku önermektedir. Yetkiliye göre, “Uyku, gelişmemiz ve iyi hissetmemiz için çok önemlidir. On yetişkinden üçünün günde yedi saatten az uyuduğunu biliyoruz.”. Araştırmalar Danimarkalılar olarak günde ortalama 7 saat 12 dakika uyuduğumuzu gösteriyor; bu da birçok insanın günde 7 saatten daha az uyuduğu anlamına geliyor.
14-17 yaş arası gençlerin günde 8-10 saat uyuması tavsiye ediliyor.
Haveselskabet (Bahçıvan Konseyi), Danimarka'daki şimşir ağacının hazin sonunun yaklaştığını bildiriyor. Danimarka’da yürürken yer yer kurumuş bahçe çalıları görmüş olabilirsiniz. En yaygın bahçe bitkilerinden biri olan şimşir (istediğiniz şekilde kesilip biçilen yeşil bir bitki) Danimarka'da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Derneğe göre, “Son yıllarda Danimarka'ya yeni bir haşere geldi - şimşir güvesi - ne yazık ki giderek yaygınlaşıyor ve bitkileri soyulmuş ve yapraksız bırakıyor. Henüz saldırıya uğramamış şimşirleriniz kalmışsa kendinizi şanslı sayabilirsiniz. Bitkileriniz etkilenmediyse, yapmanız gereken yalnızca bakımlarını sürdürerek en iyisini ummak.”
Avrupa Birliği
Avrupa’da bu hafta
Eko tasarım düzenlenmesi yolda! Avrupa Birliği’nin eko tasarım yasaları ürün dayanıklılığını ve tamir edilebilirliğini artırmayı hedefleyerek sürdürülebilir tüketimi teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu değişim atığı azaltabilir ve tüketicileri güçlendirebilir. Ancak, vaat edici görünen bu uygulamanın yürürlüğe konması yıllar alabilir ve çevrimiçi platformların sorumluluğu ve tüketici hakları gibi zorluklar dikkate alınmalıdır.
Çevre sürdürülebilirliği konusundaki gelişmeler. AB Parlamentosu'nun yeni ambalaj düzenlemesi, 2029'a kadar AB genelinde teneke kutulara depozito konulmasını zorunlu kılacak. Bu hamle, hem çevrenin korunmasına hem de adil rekabete fayda sağlayarak, depozitosuz kutular için sınır ötesi (AB dışı) alışverişi engellemeyi amaçlıyor. Ayrıca, 2030'dan itibaren meyve ve sebzelerin üzerindeki plastik ambalajlar da sınırlanacak.
AB genelinde Engellilik ve Park Kartları. AB Parlamentosu, AB Engellilik Kartı ve Avrupa Park Kartı'nı hayata geçirerek, engelli bireylere indirimli ücretler ve öncelikli erişim gibi tercihli koşullara eşit erişimi sağlamayı amaçlıyor.
Azerbaycan ve Ermenistan, "tarihi bir olay" olarak nitelendirilen köylerin geri dönüşünde anlaşıyorlar. Ermenistan Başbakanlığının duyurusunda devredilen köylerin sadece "iki buçuk köy" olduğunu söylendi. Zira bu köyler kısmen Azerbaycan'ın kontrol ettiği yerleşim yerleriydi. Ancak bunun bir kayıp olmadığı, sınırın belirlenmesinin güvenlik açısından önemli bir gelişme olduğu vurgulandı. Öbür taraftan, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ayxan Hajizade bu değişimi 1990’dan beri devam eden bir mücadelenin başarısı olarak değerlendirdi.
Eurobarometer’ın Avrupa seçimlerinden önceki son anketi, seçmenlerin endişelerinin başında yoksullukla mücadelenin ve toplumsal sağlık endişelerinin olduğunu gösteriyor.
Eurobarometer, anketi için 26.000'den fazla yüz yüze veya video konferans görüşmesi gerçekleştirdi. Sonuçlar AB üyesi her devletin nüfusuna göre ağırlıklandırıldı. Anket, Avrupalıların %60'ının yaklaşan seçimlere ilgi gösterdiğini gösteriyor; bu, 2019'daki son seçimler öncesinde yapılan aynı ankete göre %11'lik bir artış oldu ve aynı zamanda seçmenlerin oy vermeye çok daha istekli olduğunu gösterdi.
En önemli konular, yoksullukla mücadele etme (33%), kamu sağlığını destekleme (32%), ekonomiyi güçlendirme (31%) ve AB savunma ve güvenliğini güçlendirme (31%) oldu.
Haklar
AB'de başka bir ülkede okula başlama: AB vatandaşları olarak, çocuklarınızın AB ülkelerinden herhangi birinde aynı koşullar altında o ülkenin vatandaşları gibi okula gitmeye hakları vardır. Kendi yaş gruplarındaki bir sınıfa yerleştirilme hakkına sahiptirler ve anavatanınızda bulundukları sınıf seviyesine eşdeğer düzeyde yerleştirilirler - dil seviyelerinden bağımsız olarak.
AB vatandaşı olarak, iş için başka bir AB ülkesine taşınırsanız, çocuklarınızın yeni ülkenizdeki okul sistemine uyum sağlamalarına ve adapte olmalarına yardımcı olmak için ücretsiz başlangıç eğitimine hakları vardır. Bu ilk eğitimin bir parçası olarak, yeni yerleştiğiniz ülkenizin dilini öğrenme desteği de sağlanır.
Fırsatlar
Trento'ya (İtalya) ücretsiz gezi: Yenilikçi hikaye anlatımının yöntem ve araçlarına ilişkin bir eğitim kursuna katılın. 5-11 Haziran. Son başvuru tarihi! 5 Mayıs. Buradan kaydolun.
Dublin'e (İrlanda) ücretsiz gezi: Sürdürülebilirliğin gençlik çalışması uygulamalarına nasıl entegre edileceğine dair bir eğitim kursuna katılın. 10-12 Haziran. Son başvuru tarihi! 6 Mayıs. Buradan kaydolun.
Ponoviče'ye (Slovenya) ücretsiz gezi: "Bir serüvene çıkmak nedir?” üzerine bir eğitim kursuna katılın; eğitimin kendisi de bir dizi küçük ve büyük maceradan oluşacak ve doğada gerçekleşecek. 11-21 Haziran. Son başvuru tarihi! 10 Mayıs. Buradan kaydolun.
*Eğitim kurslarına katılmak için bir derneğe üye olmanız gerekmektedir. Eğer değilseniz her zaman AMIS’e katılabilirsiniz.
Duyuru ve İlanlar
Esbjerg, 29 Nisan, 10:00: Kahve, çay veya favori içeceğinizi yudumlarken, sosyallikle dolu bir sabah buluşmasına katılabilirsiniz, herkes davetlidir!
Çevrimiçi, 30 Nisan, 14:00-15:45: Kuzey Danimarka'da yaşayan uluslararası iş arayanlar için iş arama semineri. Danimarka'da iş arama konusunda yeniseniz veya başarılı bir şekilde iş arama konusunda pratik yardım ve rehberlik alabileceğinizi düşünüyorsanız, International House North Denmark sizi Danimarka'da iş arama temelleriyle tanışacağınız ücretsiz bir seminere davet etmek istiyor.
Kopenhag, 4 Mayıs, 15:00 - 17:00: Güzellik Sektörü İçin Ağ Oluşturma Etkinliği - Güzellik Endüstrisindeki Girişimciler ve Profesyoneller İçin Bir Ağ Buluşması.
Frederiksberg, 8 Mayıs 18:00 - 20:00: Tartışma: Avrupa'da Tarımın Geleceği. Avrupa Parlamentosu bir sonraki oturumunda, Ortak Tarım Politikası'nı ele alacak ve sürdürülebilir tarımcılığı güçlendirmenin yeni yolları hakkında fikirlerini sunacaklar- ancak adaylarımız ne yapacak ve seçildiklerinde tartışmayı nasıl şekillendirmeyi planlıyorlar? Etkinlik İngilizce olarak yapılacak.
Esbjerg, 25 Mayıs 11:00 - 14:00: International House Esbjerg'de ücretsiz brunch ve ağ oluşturma etkinliği.
Daha fazlası için dkhappenings!
Danimarka’da Geçen Hafta Ekibinden Haberler
Web sitemizdeki köşe yazılarımızı okuyun:
Danca nasıl öğrenilir; Danimarka İş Kültürü; Danimarka'da nasıl yatırım yapılır?;
Avrupalı olmayanlar için rehberler -I ve II;
Maaş pazarlığı nasıl yapılır?;
Danimarka'da doğum yapmak -I ve II;
Danimarka'da Emeklilik -I ve II;
Danimarka'da Tercümanlık ve daha fazlası anlatılmamış hikayeler sayfamızda.
Bülteni başka bir dilde okuyun: İngilizce, İspanyolca, Rumence, Lehçe ve İtalyanca
Harika ürünlerimize göz atın (en üst kalite): İlerlemek; Ev aranıyor; Vasil; Irina ; Kifaax; Monika
Özel içerik için sosyal medyada bize katılın: Facebook, LinkedIn, Instagram
Danimarka’da Geçen Hafta Türkçe’ye dair görüş, öneri, ortaklık vs. için
WhatsApp hattımız +45 50 15 11 96
Mail adresimiz danimarkadagecenhafta@gmail.com